top

Αρ. Πρωτ. 597/94

Τη Αυτού Θειοτάτη Παναγιότητι
τω Οικουμενικώ Πατριάρχη
κυρίω μοι κυρίω Βαρθολομαίω,

προσκυνητώς.

Παναγιώτατε και θειότατε Πάτερ και Δέσποτα,

Εκπληρώσας σύν Θεώ αγίω την ην ανέθηκέ μοι η Μήτηρ Εκκλησία αποστολήν όπως εκπροσωπήσω ταύτην κατά την λβ΄ Κληρικολαϊκήν Συνέλευσιν των Κοινοτήτων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής, καθυποβάλλω ευλαβώς τη Υμετέρα σεπτή Κορυφή τακόλουθα :

*  *  *

Η λβ΄ Κληρικολαϊκή Συνέλευσις των πεντακοσίων και τεσσαράκοντα περίπου Κοινοτήτων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής διεξήχθη εν τοις χώροις του εν Σικάγω ξενοδοχείου Hilton Towers από 4ης μέχρις 7ης Ιουλίου ε. έ. (συνημ. 1) υπό την προεδρίαν του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Γέροντος Αμερικής κ. Ιακώβου και τη συμμετοχή 1048 κληρικών και λαϊκών κοινοτικών αντιπροσώπων, πλαισιουμένων υπό 424 αντιπροσώπων της Εθνικής Φιλοπτώχου Αδελφότητος (ής η γενική ανά διετίαν συνέλευσις επραγματοποιείτο κατά το αυτό χρονικόν διάστημα και εν τω αυτώ ξενοδοχειακώ χώρω) και υπό άλλων πεντακοσίων περίπου προσώπων, ανηκόντων εις οργανωτικάς ή βοηθητικάς ομάδας ή και συνοδευόντων απλώς τους οικείους αυτών. Ως προανηγγέλθη, σκοπός της Συνελεύσεως ταύτης ήτο να εξετάση θέματα σχετιζόμενα προς την θρησκευτικήν και ελληνικήν παιδείαν, την έφηβον νεολαίαν, την φιλανθρωπίαν, την διοίκησιν και τα οικονομικά, ως και ζητήματα ηθικο-κοινωνικού χαρακτήρος, “πρός προετοιμασίαν της εν Αμερική Εκκλησίας όπως δυναμικώς και υπευθύνως αντιμετωπίση τας ανάγκας και απαιτήσεις του κα΄ αιώνος”.

*  *  *

α. Συμφώνως προς τα καθορισθέντα εν τη προηγουμένως διαμειφθείση μεταξύ του Σεβ. Αρχιεπισκόπου και του Πατριαρχικού Εκπροσώπου αλληλογραφία (συνημ. 2 και 3), ο τελευταίος ούτος, προερχόμενος εκ Νέας Υόρκης μετ’ εκπλήρωσιν άλλης Πατριαρχικής αποστολής (περί ής εν τη υπ’ αριθ. πρωτ. 566 και από 19ης Ιουλίου ε. έ. υποβληθείση τη Μητρί Εκκλησία εκθέσει αυτού), αφίκετο εις Σικάγον κατά τας απογευματινάς ώρας του Σαββάτου, 2ας Ιουλίου, υπαντηθείς, εκ μέρους του Σεβ. Αρχιεπισκόπου, εν τω αεροδρομίω της πόλεως υπό του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Σικάγου κ. Ιακώβου και του εκ των Βοηθών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Μελόης κ. Φιλοθέου, οίτινες και ωδήγησαν αυτόν εις το εν τω ως άνω ξενοδοχείω κατάλυμα αυτού.

β. Τώ εσπέρας της αυτής ημέρας ο υποσημειούμενος εγένετο δεκτός υπό του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής εν τοις ιδιαιτέροις εν τω ανωτέρω ξενοδοχείω αρχιεπισκοπικοίς δώμασιν, ένθα και επί δεκάλεπτόν που συνεζητήθησαν λεπτομέριαί τινες αφορώσαι εις το πρόγραμμα εμφανίσεων και ομιλιών του Πατριαρχικού Εκπροσώπου (συνημ. 3, 4 και 5).

*  *  *

α. Τη επομένη, ημέρα Κυριακή, επί τη ενάρξει των εργασιών της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως ετελέσθησαν υπό των Ιεραρχών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αρχιερατικαί Θείαι Λειτουργίαι εν δέκα ελληνορθοδόξοις ναοίς της ευρυτέρας περιοχής του Σικάγου, ίνα τοιουτοτρόπως δοθή πάσι, τοις τε αυτόθι πιστοίς ημών και τοις μετέχουσι της συνελεύσεως, η δυνατότης ευχερούς εκκλησιασμού.

Ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος παρέστη εις την υπό του Σεβ. Αρχιεπισκόπου τελεσθείσαν Θείαν Λειτουργίαν εν τω Καθεδρικώ Ναώ του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, συμπροσευχόμενος από του παραθρονίου. Εν τη ομιλία αυτού επί τη περιστάσει ταύτη ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος έψεξε τους αδυνατούντας να υπερβώσι τους εκ των ψιθύρων και ανευθύνων λόγων πειρασμούς εν τη εκτιμήσει προφανώς των νυν αντιμετωπιζομένων υπό της Ι. Αρχιεπισκοπής γνωστών και σοβαρωτάτων οικονομικών και δικαστικών προβλημάτων, περί ών εν τη επισυναπτομένη ώδε ανωνύμω, πλήν αντικειμενική κατά τους περί ταύτα ασχολουμένους, ανοικτή επιστολή (συνημ. 6), αποσταλείση πάσι, κληρικοίς τε και υπευθύνοις λαϊκοίς, ολίγας ημέρας πρό της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως.

β. Τώ εσπέρας της αυτής ημέρας παρετέθη υπό της φιλοξενούσης Επισκοπής του Σικάγου δείπνον προς τιμήν της Ιεραρχίας, εις ὃ παρεκάθησαν άπαντες οι αυτόθι ευρισκόμενοι Ιεράρχαι της εν Αμερική Εκκλησίας, πλήν του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Βοστώνης κ. Μεθοδίου, μή αποδεχθέντος, ως ελέχθη, την μετά καθυστερήσεως γενομένην προς αυτόν πρόσκλησιν. Εις το επίσημον τούτο δείπνον, εις ὃ παρεκάθητο και ο εν τη συνελεύσει εκπρόσωπος της λεγομένης Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αμερικής (OCA) Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Νέας Υόρκης και Νέας Ιερσέης κ. Πέτρος (L’Huillier), ωμίλησαν και ήγειραν προπόσεις ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Αμερικής και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σικάγου κ. Ιάκωβος, όστις τελευταίος, εκθειάσας κατ’ αρχάς επί μακρόν τον Σεβ. Αρχιεπίσκοπον επί τω μέχρι τούδε ποιμαντορικώ αυτού έργω και εν συνεχεία εκφράσας την χαράν της Ιεραρχίας επί τη παρουσία Εκπροσώπου της Μητρός Εκκλησίας, παρεκάλεσε τούτον όπως υποβάλη τη Υμετέρα Θειοτάτη Παναγιότητι την ειλικρινή υιϊκήν διαβεβαίωσιν, ότι η εν Αμερική Ιεραρχία επιτελεί το επίπονον και άκρως δυσχερές αυτής έργον εν πλήρει και απολύτω πιστότητι προς τον Οικουμενικόν Θρόνον. Εις τους λόγους τούτους απήντησε καταλλήλως ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος, τονίσας την σπουδαιότητα του υπό της εν Αμερική Ιεραρχίας διαδραματιζομένου προσώπου και διαβεβαιωσάμενος ότι δεν θέλει παραλείψει όπως υποβάλη τη Υμετέρα σεπτή Κορυφή τα περί των διακατεχόντων τους εν Αμερική Ιεράρχας γνωστών ήδη αισθημάτων τελείας αφοσιώσεως και πιστότητος.

*  *  *

α. Τη επομένη, Δευτέρα 4η Ιουλίου, εγένετο η εν ολομελεία επίσημος έναρξις των εργασιών της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως. Μετά την τέλεσιν “οικουμενικής” Δοξολογίας επί τη Ημέρα της Ανεξαρτησίας, εθνική εορτή των Αμερικανών, τη συμμετοχή και εκπροσώπων άλλων θρησκευτικών Δογμάτων και μετά την ανάγνωσιν χαιρετιστηρίων τινών μηνυμάτων πολιτικών προσωπικοτήτων, εκλήθη ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος όπως παρουσιάση το σεπτόν Μήνυμα της Υμετέρας σεπτής Κορυφής, όπερ καί, μετ’ εισαγωγικούς τινας λόγους εξενεχθέντας αγγλιστί, ανέγνωσεν ούτος ελληνιστί πρώτον, είτα δε αγγλιστί. Ακολούθως τη προτροπή του Σεβ. Αρχιεπισκόπου εψάλη η φήμη της Υμετέρας προσκυνητής Παναγιότητος.

Τό Πατριαρχικόν Μήνυμα, εσχολιάσθη ευμενέστατα, ιδίως υπό των κληρικών, υπογραμμιζόντων ότι, προς τη θεολογική αυτού σπουδαιότητι, δια πρώτην φοράν εν παρομοίω προς κληρικολαϊκήν συνέλευσιν μηνύματι εχαράττοντο σαφείς κατευθυντήριαι γραμμαί δια την πορείαν και ζωήν της εν Αμερική Εκκλησίας και παρουσιάζετο άλλη τις, άγνωστος αυτοίς μέχρι τούδε, δυναμική και ελπιδοφόρος εικών της Μητρός Εκκλησίας.

Σημειωθήτω, ότι το αγγλικόν κείμενον του Μηνύματος τούτου, ως εδημοσιεύθη εν διαφόροις φυλλαδίοις εκδοθείσιν επί τη περιστάσει, αποτελεί, ως ελέχθη τω υποσημειουμένω, πόνημα του πανοσιολογιωτάτου αρχιμανδρίτου κ. Λεωνίδου Κοντογιάννη (Κόντου), γνωστού επί μεταφραστική ικανότητι. Παρά ταύτα εκρίθη σκόπιμον, όπως, προς επίσημον αυτού παρουσίασιν, τύχη περαιτέρω έν τισιν επεξεργασίας παρά του υποσημειούμενου και του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Δορυλαίου κ. Αθηναγόρου (συνημ. 7).

β. Επηκολούθησεν η εισηγητική ομιλία του Σεβ. Αρχιεπισκόπου, ελληνιστί τε και αγγλιστί, έχουσα κυρίως ως αντικείμενον “τήν ανανέωσιν του τρόπου του σκέπτεσθαι και του τρόπου ζωής” και την “αναπαλαίωσιν των εγκαταλελειμμένων χριστιανικών δομών της ελληνορθοδόξου ζωής ημών”. Κατά τον Σεβ. Αρχιεπίσκοπον, “μή πραγματοποιουμένης τής, θεμελιώδους σημασίας, ανανεώσεως ταύτης, η σημερινή ανθρωπίνη κοινωνία, ου μόνον εν Αμερική αλλά και πανταχού, θέλει πράγματι βαδίσει κατά κρημνόν”.

*  *  *

α. Κατά τας επομένας ημέρας αι εργασίαι της Κληρικολαϊκής διεξήχθησαν τόσον εν συνεδρίαις της ολομελείας όσον και κατ’ επί μέρους επιτροπάς, αίτινες τελευταίαι εκόμιζον το πόρισμα των εργασιών αυτών εις την άνευ μακρών και διεξοδικών συζητήσεων εγκρίνουσαν τούτο ολομέλειαν. Ούτως η ολομέλεία ενέκρινε τας εκθέσεις-προτάσεις των Επιτροπών επί των Διεκκλησιαστικών Σχέσεων, της Εφήβου Νεολαίας, των Ιεραποστολών, της Ακαδημίας του Αγίου Βασιλείου, του Ελληνικού Κολλεγίου/Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, των Επικοινωνιών/Μέσων Ενημερώσεως, της Θρησκευτικής και Κατηχητικής Παιδείας, της Ελληνικής Παιδείας, των Ψηφισμάτων, της Διαχειρίσεως και των Οικονομικών.

β. Αναφερθήτω ενταύθα, ότι εκ των εις τα θέματα της δικαιοσύνης, ειρήνης, καταναλωτικότητος, διακινήσεως ναρκωτικών, των εκτρώσεων, του εμπορίου λευκής σαρκός, του εμπορίου όπλων, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εν τη πολιτική ασυδοσίας κτλ. αναφερομένων ένδεκα (11) ψηφισμάτων της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως, δυο αναφέρονται συγκεκριμένως εις την “Μητέρα Εκκλησίαν”. Τό μέν πρώτον ψήφισμα (υπ’ αριθ. 1) έχει ούτως : “όπως καταβληθεί νέα προσπάθεια παρά της Μητρός Εκκλησίας δια την υπόθεση της ενώσεως των Εκκλησιών εν όψει της συμπλήρωσης δυο χιλιετηρίδων, κατά την διάρκεια των οποίων η Χριστιανική Εκκλησία δεν κατώρθωσε να διατηρήσει την ενότητα, μοναδικότητα, αποστολικότητα και καθολικότητα της, διασπασθείσα σε πολλές μικρές Εκκλησίες με διαφορετικές δοξασίες”, το δε δεύτερον (υπ’ αριθ. 7) : “όπως η Μητέρα Εκκλησία δεχθεί και σκεφθεί μετά μητρικού φίλτρου δια τον γάμο, αφ’ ενός των διακόνων μετά την χειροτονία των, και αφ’ ετέρου των ιερέων, των κατά την ηλικίαν νέων, οι οποίοι χηρεύουν ή εγκαταλείπονται ουχί εξ ιδίας υπαιτιότητος από τη σύζυγο των, και οι οποίοι αφήνονται με ανήλικα τέκνα μή έχοντες χρόνον ν’ αφοσιωθούν εις την ανατροφήν των, λόγω των πολλαπλών ιερατικών τους καθηκόντων”.

Άγνωστον παραμένει, εις ποίαν ακριβώς εκκλησιαστικήν πραγματικότητα αναφέρεται το δια πολλούς ασαφές υπ’ αριθ. 5 ψήφισμα της Συνελεύσεως, έχον επί λέξει ούτως : “όπως η λεγομένη διοικούσα Εκκλησία αναλάβει άνευ αναβολής την τακτοποίηση του ιδικού της οίκου, καθαρίσει την αυλή της, και γίνει κατ’ οίκον εκκλησία, ενδιαφερομένη και αφιερωμένη εις την ανύψωση της Χριστιανικής διδασκαλίας και ηθικής εις προσωπικό, ενσυνείδητο Χριστιανικό βίωμα”.

γ. Σημειωτέον, ότι εχαιρετίσθη υπό πάντων ενθουσιωδώς η κατά την Κληρικολαϊκήν ταύτην Συνέλευσιν γενομένη αρχή προς σοβαράν, συστηματικήν και διεξοδικήν εν τω προσεχεί μέλλοντι εξέτασιν του προβλήματος των μικτών γάμων, όπερ απασχολεί σοβαρώτατα τους εν Αμερική πιστούς ημών σήμερον και εκ της ορθής αντιμετωπίσεως του οποίου εξαρτηθήσεται εν πολλοίς το μέλλον της αυτόθι Εκκλησίας ημών.

δ. Ουκ άμοιρος σημασίας τυγχάνει και η προτάσει της επί των Οικονομικών Επιτροπής απόφασις της ολομελείας της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως περί μειώσεως της προς την Μητέρα Εκκλησίαν ετησίας λογίας της Ι. Αρχιεπισκοπής. Ως γνωστόν, το ύψος της λογίας ταύτης είχε καθορισθή εις $625.000 τω 1993 και εις $700.000 τω 1994, καθωρίσθη δε νυν εις $500.000 τόσον δια το έτος 1995 όσον και δια το 1996.

*  *  *

α. Κατά την διάρκειαν της Συνελεύσεως ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος επεσκέπτετο τας επί μέρους συνεδριαζούσας επιτροπάς και δή συγκεκριμένως τας της Φιλοπτώχου, των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Αδελφότητος των “Πρεσβυτέρων” (ήτοι συζύγων των Κληρικών), της Εφήβου Νεολαίας, μεταφέρων μια εκάστη τούτων ιδιαίτερον Πατριαρχικόν χαιρετισμόν, πρώτον μέν αγγλιστί και από χειρογράφου (συνημ. 8, 9, 1 και 11), είτα δε ελληνιστί και εκ του προχείρου. Προς το σώμα των Ιερέων ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος, ως είχε προκαθορισθή και εν τη ως άνω μεταξύ του Σεβ. Αρχιεπισκόπου και εκείνου αλληλογραφία, ωμίλησεν αγγλιστί περί του θέματος “Ψυχή, πνεύμα και σώμα” (συνημ. 12).

β. Ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος παρέστη και εις συνεδρίας άλλων επί μέρους επιτροπών, ως π. χ. της επί των Επικοινωνιών/Μέσων Ενημερώσεως και της κεκλεισμένων των θυρών ιδιαιτέρας συζητήσεως του Σεβ. Αρχιεπισκόπου μετά του Κλήρου αυτού.

Κατά την τελευταίαν ταύτην μάλιστα, του μέν Σεβ. Αρχιεπισκόπου καθημένου επί βήματος, της δε λοιπής Ιεραρχίας και του Κλήρου κάτωθεν, εξεφράζοντο υπό των Ιερέων προσωπικά παράπονα και διοικητικού χαρακτήρος απορίαι ή ετίθεντο υπ’ αυτών ζητήματα γενικωτέρου ενδιαφέροντος, εφ’ ών, εγειρόμενος ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος, εξέφερεν από μικροφώνου τας απόψεις και απαντήσεις αυτού.

Ούτως ετέθη υπό αγνώστου τινός κληρικού και το θέμα της συμμετοχής του μέχρι τούδε “αφώνου” Κλήρου της Αμερικής εν τω θέματι της εκλογής του προσεχούς Αρχιεπισκόπου, επικειμένης ταύτης, ως ελέχθη, λόγω της προβεβηκυίας ηλικίας του νυν Αρχιεπισκόπου. Ο ως άνω κληρικός εξέφρασε την απορίαν, πώς άσχετός τις κατ’ αυτόν όμιλος δώδεκα ή δεκαπέντε εν Φαναρίω Αρχιερέων, αγνοούντων παντελώς τα της Αμερικής, δύναται να εκλέγη τον Αρχιεπίσκοπον αυτών, και πώς δύναται να παραθεωρήται τελείως η φωνή και θέλησις του εντοπίου Κλήρου. Εγερθείς ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος απήντησε λέγων, ότι τα της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής διέπονται υπό εγκεκριμένου Καταστατικού Χάρτου, αυτός δε ούτος έσται ο τελευταίος όστις θέλει παραβιάσει τον κανονισμόν τούτον.

Μετά την απάντησιν ταύτην ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος εθεώρησε σκόπιμον, όπως εν προκειμένω είπη τινά συμπληρωματικώς. Ούτω ζητήσας τον λόγον και αναβάς επί του βήματος, ανήρεσε τα ως άνω περί Φαναρίου λεχθέντα, υποστηρίξας ότι, εάν οι σκεπτόμενοι ως ο προλαλήσας κληρικός είχον ακριβεστέρας και ασφαλεστέρας πληροφορίας περί των προσώπων και του τρόπου λειτουργίας του σεπτού Κέντρου, ήθελον τω όντι εκπλαγή εκ της σοβαρότητος και συστηματικότητος μεθ’ ής η Μήτηρ Εκκλησία παρακολουθεί τα της Αμερικής, δύνανται δε ούτοι να ώσι βέβαιοι ότι η Μήτηρ Εκκλησία γνωρίζει πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις της εν Αμερική Εκκλησίας, άγνωστα και αυτή έτι τη Ιεραρχία αυτής.

Δέν παρέλειψε κατόπιν ν’ αναφερθή και εις τα ευκαίρως ακαίρως περί διαδοχής του Σεβ. Αρχιεπισκόπου διατυμπανιζόμενα, εκφράσας την απορίαν αυτού περί των σχετικώς κυκλοφορούντων, άτε δή στερουμένων τούτων οιασδήτινος βάσεως, του δε Σεβ. Αρχιεπισκόπου όντος ακμαίου και χαίροντος άκρας υγιείας, τουθ’ όπερ έδει ίνα θεωρήται ως ιδιαιτέρα ευλογία και πληροῑ υιϊκής χαράς τας καρδίας των εν Αμερική Κληρικών. Αι τελευταίαι αύται υπέρ του Σεβ. Αρχιεπισκόπου παρατηρήσεις προυκάλεσαν τα χειροκροτήματα της Ιεραρχίας και των εν τη αιθούση πεντακοσίων περίπου Ιερέων.

γ. Παρά το καθορισθέν υπό του Σεβ. Αρχιεπισκόπου πρόγραμμα εμφανίσεων και χαιρετισμών του Πατριαρχικού Εκπροσώπου (συνημ. 3, 4 και 5), δεν κατωρθώθη όπως μεταφερθή ιδιαίτερός τις Πατριαρχικός χαιρετισμός τω σώματι των Ιερέων, αλλ’ ούτε και τη Επιτροπή “Ηγεσία 100” και τω Αρχιεπισκοπικώ Συμβουλίω, λόγω συνεχούς μετατροπής του προγράμματος της συνελεύσεως.

δ. Ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος απέφυγε σκοπίμως, καίπερ προσκληθείς όπως, συνοδεύων τον Σεβ. Αρχιεπίσκοπον, παραστή εις την γενικήν συνέλευσιν καθ’ ην συνεζητούντο τα οικονομικά της Ι. Αρχιεπισκοπής, ουχί τόσω διότι προύκειτο να γίνη δημοσίως λόγος και περί του λεπτού θέματος της προς το Οικουμενικόν Πατριαρχείον λογίας της Ι. Αρχιεπισκοπής, αλλά κυρίως διότι διεπίστωσεν, ότι πολλοί των εν Αμερική πιστών ημών έχουσι την εσφαλμένην εντύπωσιν, ότι το Φανάριον, εις ίδιον δήθεν όφελος αποβλέπον, τυγχάνει “ιδιαιτέρως ευαίσθητον” εν τω θέματι των οικονομικών της εν Αμερική Εκκλησίας ημών.

ε. Εν τοις πλαισίοις της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως και υπό την προεδρίαν του Σεβ. Αρχιεπισκόπου έλαβε χώρα και συνάντησις των εν Αμερική υπηρετούντων ομογαλάκτων αδελφών της κατά Χάλκην Ιεράς Θεολογικής Σχολής. Εις την συνάντησιν ταύτην δεν εκλήθη δυστυχώς ο υποσημειούμενος παρά το γέγονος, ότι ομογάλακτοι αδελφοί εκ Σικάγου και Ουασιγκτώνος, αντιληφθέντες εγκαίρως την απουσίαν αυτού, εζήτησαν όπως ειδοποιηθή και προσκληθή ούτος, έστω και μετά καθυστερήσεως.

*  *  *

α. Κατά την διάρκειαν της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος προσεκλήθη και παρεκάθησεν εις σειράν επισήμων, ημιεπισήμων ή και ανεπισήμων προγευμάτων, γευμάτων και δείπνων, ως μεταξύ άλλων των της Ιεραρχίας, της Εθνικής Φιλοπτώχου Αδελφότητος, της Εφήβου Νεολαίας και του “οικογενειακού” γεύματος, όπερ δια πρώτην φοράν παρέθεσεν ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος προς συναναστροφήν μετά του Κλήρου αυτού. Κατά τα γεύματα ταύτα ωμίλουν συνήθως οι οργανωταί αυτών και ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος, μόνον δε κατά το επίσημον πρόγευμα της Φιλοπτώχου, κωλυθέντος του Σεβ. Αρχιεπισκόπου, παρεκλήθη ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος όπως απευθύνη λόγους τινάς προς τας συνδαιτυμόνας, όπερ και έπραξεν εκ του προχείρου ελληνιστί.

β. Ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος υπήρξεν επίσης είς των κυρίων ομιλητών κατά το επίσημον “Μέγα Δείπνον” της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως. Εις δεκάλεπτον λόγον αυτού μετέφερε τοις παρακαθημένοις τον θερμόν πατρικόν χαιρετισμόν της Υμετέρας σεπτής Κορυφής, διεβεβαιώσατο περί της βαθείας στοργής και της όλως ιδιαιτέρας μερίμνης της Μητρός Εκκλησίας υπέρ των εν Αμερική τέκνων αυτής, ανεφέρθη δ’ είτα εις το λίαν επίκαιρον και την πλειονότητα των πιστών ημών απασχολούν θέμα της ορθοδόξου ενότητος εν Αμερική, τονίσας τον πρωτοποριακόν και πρωτεύοντα ρόλον ὃν η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής, ως φυσική προέκτασις της πρωτοθρόνου Μητρός Εκκλησίας, καλείται να διαδραματίση εν τη οικοδομή της ενότητος των εν τω Νέω Κόσμω ορθοδόξων ημών πιστών (συνημ. 13). Ο λόγος ούτος, συνταχθείς κατά τους κανόνας της αγγλικής ρητορικής, προυκάλεσε ζωηράν αίσθησιν τοις συνδαιτυμόσιν, οίτινες και δια παρατεταμένων χειροκροτημάτων επεδοκίμασαν επανειλημμένως τα υπό του Πατριαρχικού Εκπροσώπου λεχθέντα. Ακολούθως εψάλη, τη προτροπή του Σεβ. Αρχιεπισκόπου, η φήμη της Υμετέρας σεπτής Κορυφής.

Ειρήσθω περιθωριακώς, ότι ο λόγος του Πατριαρχικού Εκπροσώπου, καίπερ τυχών ευμενών σχολίων παρά μελών της Ιεραρχίας και του Κλήρου, απλών πιστών και εξεχουσών προσωπικοτήτων της Ομογενείας, ως και της μεγάλης μερίδος του ελληνοαμερικανικού Τύπου, εν ώ και εδημοσιεύθη κατόπιν ολόκληρος, εν τούτοις, διαστραφείς αρχικώς κατά τα ουσιώδη υπό του δημοσιογράφου Θεοδώρου Καλμούκου, της εις 4. 500 αντίτυπα κυκλοφορούσης και εν Νέα Υόρκη εκδιδομένης εφημερίδος “Εθνικός Κήρυξ”, ως συμβαλλόμενος δήθεν εις προώθησιν σχεδίου αφελληνίσεως της εν Αμερική Ελληνορθοδόξου Εκκλησίας, υπέστη εν συνεχεία σφοδράν επίθεσιν, δια τον αυτόν δήθεν λόγον, και εκ μέρους του εν Αστορία τη ηθική υποστηρίξει της Ι. Αρχιεπισκοπής εν καιρώ συσταθέντος και νυν δαπάναις της Πολιτείας της Νέας Υόρκης λειτουργούντος ραδιοφωνικού σταθμού “Κόσμος FM”, διευθυνομένου υπό τινος Αθανασίου Ζησιμοπούλου, πρῴην υποδιευθυντού της εφημερίδος “Εθνικός Κήρυξ”.

Σημειωθήτω προσέτι πληροφοριακώς, ότι ο περί ού ο λόγος Ζησιμόπουλος συνεργάζεται στενώς εν τοις ραδιοφωνικοίς προγράμμασι του υπ’ αυτόν σταθμού μετά του εκ Νισύρου Νικολάου Ανδριώτου, τέως προέδρου και ισχυρού εισέτι ανδρός εν τη εν Αστορία μεγάλη Κοινότητι του Αγίου Δημητρίου, μέλους τόσον του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου όσον και των Εφορειών της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού και του εν Αστορία Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής, συνδεομένου δια στενής φιλίας μετά των αντιστοίχως προεδρευόντων των ως άνω εφορειών Θεοφιλεστάτων Επισκόπων Βοστώνης κ. Μεθοδίου και Τρωάδος κ. Αλεξίου. Λεχθήτω εν τέλει, ότι οι περί ών ανωτέρω Ζησιμόπουλος και Ανδριώτης συνεργάζονται στενώς και εν τοις ραδιοφωνικοίς προγράμμασι του υπό την διεύθυνσιν του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Τρωάδος και εν Αστορία χορηγία της Αρχιεπισκοπικής Επιτροπής “ Ηγεσία 100” (Leadership 100) λειτουργούντος ραδιοφωνικού σταθμού της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής “Λύχνος”.

Μεταξύ των άλλων ομιλητών κατά το δείπνον τούτο υπήρξεν ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος, ο πρῴην υπουργός των Η.Π.Α. κ. Edward Derwinski, ο ελληνοαμερικανός Γερουσιαστής κ. Paul S. Sarbanes, ο γνωστός ελληνοαμερικανός τηλεπαρουσιαστής κ. Ernie Anastos και ο επί κεφαλής της λεγομένης Ορθοδόξου Εκκλησίας Αμερικής (OCA) Σεβ. Μητροπολίτης κ. Θεοδόσιος, όστις τελευταίος μάλιστα προέβη και εις κατάφορτον συναισθηματισμού έκκλησιν προς την Υμετέραν Παναγιότητα, όπως Αύτη αναλάβη ιδιαιτέραν όλως πρωτοβουλίαν προς επίλυσιν του σοβαρωτάτου προβλήματος της ενότητος των εν Αμερική Ορθοδόξων.

γ. Αναφερθήτω εν τω σημείω τούτω η από πάσης πλευράς, πρακτικής τε και άλλης, αποφασιστική και πολύτιμος συμβολή του αιδεσιμολογιωτάτου πρωτοπρεσβυτέρου κ. Αλεξάνδρου Καρλούτσου εις την επιτυχίαν των ως άνω εμφανίσεων του Πατριαρχικού Εκπροσώπου και εις την αισίαν εν γένει εκπλήρωσιν της αποστολής αυτού κατά την Κληρικολαϊκήν ταύτην Συνέλευσιν.

*  *  *

α. Κατά την εν Σικάγω παραμονήν του Πατριαρχικού Εκπροσώπου εζήτησεν όπως επισκεφθή αυτόν και λάβη την ευλογίαν αυτού πληθύς όλη κληρικών, εξεχόντων μελών του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και διαπρεπών εν γένει ομογενών, οὓς πάντας εδέχθη ούτος φιλοφρόνως, ακούων μετά προσοχής τους κατά το μάλλον ή ήττον σοβαρούς αυτών προβληματισμούς επί των κρισίμων οικονομικών θεμάτων της Ι. Αρχιεπισκοπής και επί του μέλλοντος της Εκκλησίας ημών εν Αμερική, συνιστών δε πάντοτε υπομονήν και υπακοήν εις τας κανονικάς αυτών Εκκλησιαρχικάς Αρχάς.

β. Επίσης, ιδιαιτέραν τεσσαρακονταπεντάλεπτον συνομιλίαν έσχεν ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος μετά του επεσκεφθέντος αυτόν γνωστού ελληνοαμερικανού Γερουσιαστού κ. Paul S. Sarbanes, της μετά τούτου συζητήσεως περιστραφείσης περί την θρησκευτικήν εν Τουρκία κατάστασιν και περί το μέλλον της εν Αμερική Εκκλησίας ημών.

γ. Ο Πατριαρχικός Εκπρόσωπος εδέχθη προσέτι δεκαπενταμελή αντιπροσωπείαν του γνωστού δραστηρίου θρησκευτικού οργανισμού “Χριστιανοί Ορθόδοξοι Λαϊκοί” (O.C.L), ευρισκομένου, ως γνωστόν, εις φανεράν διένεξιν μετά της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής, κατηγορουμένης υπ’ αυτού επί απωλεία χιλιάδων πιστών κατά τας τελευταίας δεκαετίας, λόγω αβελτηρίας εν τη αντιμετωπίσει των θεμάτων της διαπαιδαγωγήσεως της νεολαίας και των μικτών γάμων, λόγω ελλειπούς διαφανείας εν τη διαχειρίσει των οικονομικών ζητημάτων της Εκκλησίας, λόγω της περιωρισμένης δυνατότητος των πιστών εν τη επιλογή της λειτουργικής αυτών γλώσσης, εν γένει δε λόγω της σχετικώς περιωρισμένης συμμετοχής του λαϊκού στοιχείου εις τα της διοικήσεως της Εκκλησίας.

Αφού κατά την εκφρασθείσαν επιθυμίαν του Πατριαρχικού Εκπροσώπου ωμίλησαν απαξάπαντα τα μέλη της αντιπροσωπείας κατά σειράν, έλαβεν ούτος εν τέλει τον λόγον, συγχαρείς αυτοίς εν πρώτοις επί τη προς την Εκκλησίαν αδιαμφισβητήτω αυτών προσηλώσει και αγάπη, είτα δε εκφράσας ευθέως και μετ’ ειλικρινείας την αντίθεσιν αυτού προς τινας υπό του οργανισμού αυτών προβαλλομένας θέσεις, ως π. χ. περί πλήρους υποταγής της Μητρός Εκκλησίας εις την τουρκικήν ή ελληνικήν Πολιτείαν και της ως εκ τούτου ανάγκης όπως αυτοκεφαλοποιηθή η εν Αμερική Ορθόδοξος ημών Εκκλησία, περί χειροτονίας των γυναικών κτλ. Ως προς το απασχολούν σοβαρώς την ομάδα ταύτην θέμα της εν τη θεία λατρεία χρησιμοποιουμένης γλώσσης, ο υποσημειούμενος ετόνισεν, ότι τα περί του ζητήματος τούτου δύνανται κάλλιστα να υποβληθώσιν επισήμως τη Εκκλησία, ήτις και θέλει ασφαλώς εξετάσει ταύτα, μή όντα δογματικού χαρακτήρος, εν πάση δυνατή ευρύτητι πνεύματος και μετά πολλής της μητρικής στοργής.

Οι μετ’ εγκαρδιότητος και ειλικρινείας εξενεχθέντες λόγοι ούτοι έληξαν δια προτροπής, όπως οι λαϊκοί ούτοι συνεχίσωσι παραμένοντες πιστοί εις τας Εκκλησιαστικάς αυτών Αρχάς, αποτιμώντες προσηκόντως τας τιμίας τούτων προσπαθείας προς επίλυσιν των απασχολούντων και τον O.C.L. σοβαρών προβλημάτων (ως π. χ. του των μικτών γάμων) και πεποιθότες ότι η Μήτηρ Εκκλησία επιδεικνύει αμέριστον όντως ενδιαφέρον υπέρ των εν Αμερική τέκνων αυτής και των απασχολούντων αυτά προβλημάτων.

Τονισθήτω ενταύθα, ότι η άμοιρος υγιών εκκλησιολογικών βάσεων, αλλ’ οσημέραι διευρυνομένη και παγιουμένη οργάνωσις αύτη, ήρξατο πρότριτα το μέν προβάλλουσα τας θέσεις αυτής και δι’ επιμεμελημένων εκδόσεων, το δε επιδιώκουσα την διασύνδεσιν αυτής και μετ’ άλλων ορθοδόξων λαϊκών οργανισμών, ως π. χ. της Παγκοσμίου Κοινωνίας της Ορθοδόξου Νεολαίας “Σύνδεσμος”, καθισταμένη ούτως υπολογίσιμος πραγματικότης. Ευκόλως αντιλαμβάνεταί τις, ότι εις περίπτωσιν καθ’ ην δεν ήθελεν οσονούπω εξευρεθή τρόπος συνεννοήσεως μετά της κινήσεως ταύτης, ο επ’ αυτής έλεγχος της Εκκλησίας εν τω μέλλοντι αποδειχθήσεται δυσχερέστατος.

*  *  *

Κατά τους εκ του σύνεγγυς παρακολουθούντας και γνωρίζοντας τα της Εκκλησίας της Αμερικής, δύναται ίνα λεχθή ότι η Κληρικολαϊκή αύτη Συνέλευσις διεξήχθη άνευ ιδιαιτέρως εντυπωσιακών αποτελεσμάτων, αντιμετωπίσασα κυρίως τρεχούσης φύσεως υποθέσεις της αυτόθι Εκκλησίας ημών. Ουδείς, ως τονίζουσιν ούτοι, ηδύνατο να αναμένη μείζον παρά της Συνελεύσεως ταύτης έργον, λαμβανομένης υπ’ όψιν της εν ή διεξήχθησαν αι εργασίαι αυτής ιδιαιτέρας εντάσεως, οφειλομένης εις τα κατά τον τελευταίον τούτον καιρόν αντιμετωπιζόμενα υπό της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής ιδιαιτέρως σοβαρά οικονομικά και δικαστικά προβλήματα.

*  *  *

Επιτραπείτω τω γράφοντι όπως προς τοις ανωτέρω ευλαβώς καθυποβάλη τη Υμετέρα σεπτή Κορυφή και τη περί Αυτήν Αγία και Ιερά Συνόδω και τακόλουθα, απορρήτου τελείως χαρακτήρος όντα και κατ’ αυτόν ουκ άμοιρα σπουδαιότητος, ως απορρέοντα εκ των πολλαπλών επαφών αυτού μετ’ εξεχόντων αλλά και απλών έτι μελών της Ομογενείας, μελών της Ιεραρχίας και πλείστων όσων Ιερέων.

1) Εν Αμερική γενικώς και εν Νέα Υόρκη ειδικώτερον καλλιεργείται συστηματικώς και επιμόνως, ως πολλαχόθεν προκύπτει, έντονον αντιπατριαρχικόν κλίμα, παρεχομένης ήκιστα σοβαράς εικόνος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ως διοικουμένου δήθεν υπό ελαχίστων πλέον ασχέτων, ακαταλλήλων και αδιαφόρων Ιεραρχών. Επί πλέον η Μήτηρ Εκκλησία χαρακτηρίζεται συχνάκις ως υποχείριος τη τουρκική ή ελληνική πολιτική εξουσία και επομένως ως αδύναμος πλέον όπως παρακολουθήση και αντιμετωπίση τα συσσωρευμένα προβλήματα της εν Αμερική Εκκλησίας, διό και ανάγκη όπως αυτοκεφαλοποιηθή η Εκκλησία αύτη ή τουλάχιστον μεταφερθή η ιστορική έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τουθ’ όπερ θέλει επιτρέψει τω τελευταίω τούτω όπως δράση επί τέλους ελευθέρως, διοικούν αποτελεσματικώτερον τα της εκκλησιαστικής αυτού δικαιοδοσίας και εκπληρούν ακεραίως την πανορθόδοξον αυτού αποστολήν. Ενδεικτικόν της δυσφημιστικής ταύτης εκστρατείας τυγχάνει και το επισυναπτόμενον ώδε γράμμα του εν Βιργινία αιδεσιμολογιωτάτου πρεσβυτέρου κ. Κωνσταντίνου Δόμπαλη (συνημ. 14), αποσταλέν πάσι, κληρικοίς τε και υπευθύνοις λαϊκοίς, ολίγας ημέρας πρό της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως.

2) Τά ως άνω αβάσιμα επηρεάζουσι σοβαρώς πολλούς των ισχυόντων Ομογενών ημών, οίτινες βλέπουσι την επαλήθευσιν τούτων εν τη κατ’ αυτούς αβελτηρία ή και αδυναμία της εν Φαναρίω Προϊσταμένης Αρχής, όπως επεμβή δυναμικώς εις τα της Αμερικής, ιδίως μετά την εμφάνισιν των κυριολεκτικώς συγκλονισάντων και συγκλονούντων εισέτι την Ομογένειαν μεγάλων οικονομικών προβλημάτων, ως π. χ. των ακινήτων του Westchester, της Φιλοπτώχου, του Ταμείου Συντάξεως των Κληρικών και τυχόν άλλων.

3) Ο προκύψας τεράστιος περί τα οικονομικά ταύτα προβλήματα θόρυβος επιβάλλει, κατά γνωστούς και εξέχοντας ομογενείς, τυγχάνοντας και μέλη του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, την άμεσον δια Πατριαρχικής Εξαρχίας ή άλλου τρόπου επέμβασιν της Μητρός Εκκλησίας, άτε δή μειουμένου ολονέν και περισσότερον, τόσω παρά χιλιάσι των εν Αμερική πιστών ημών όσω και παρά ταις αμερικανικαίς αρχαίς και άλλαις Εκκλησίαις, του γοήτρου ου μόνον της εν Αμερική Εκκλησίας ημών, αλλά και αυτής ταύτης της Μητρός Εκκλησίας, ως “αδρανούσης” Προϊσταμένης Αρχής. Εις την μείωσιν του γοήτρου της αυτόθι Εκκλησίας ημών οφείλεται, κατά καλώς πληροφορουμένους κύκλους, και η αισθητώς μεμειωμένη αμερικανική πολιτική εκπροσώπησις εις την εν Σικάγω Συνέλευσιν.

4) Καλλιεργείται ευρέως και συστηματικώς η εντύπωσις, ότι το Φανάριον φαινομενικώς μέν επιδεικνύει ποιάν τινα μέριμναν υπέρ της εν Αμερική Εκκλησίας, πραγματικώς όμως, λόγω της δεινής οικονομικής καταστάσεως εις ην εσχάτως περιήλθεν, εποφθαλμιά τον οικονομικόν πλούτον της εν Αμερική Εκκλησίας.

5) Εν Νέα Υόρκη και κατ’ επέκτασιν και αλλαχού γίνεται τελευταίως πολύς λόγος περί διαδοχής του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής. Καίτοι τυγχάνει άγνωστον, τις ακριβώς ο ευκαίρως ακαίρως υποκινών το θέμα τούτο εν τη προφανεί προσπαθεία όπως, μεταξύ άλλων, αφυπνήση και μή εκκλησιαστικούς φορείς και επιτύχη της εν προκειμένω αναμίξεως αυτών, εν τούτοις θεωρείται εξηκριβωμένη, τουλάχιστον εν τη περιπτώσει σχετικού δημοσιεύματος εμφανισθέντος πέρυσιν από των στηλών της αθηναϊκής εβδομαδιαίας εφημερίδος “Το Ποντίκι”, η ανάμιξις του ανωτέρω μνημονευθέντος Αθανασίου Ζησιμοπούλου.

*  *  *

Επιτραπείτω τέλος τω γράφοντι, όπως συνυποβάλη ώδε αντίγραφα των εν τω ελληνοαμερικανικώ Τύπω δημοσιευθέντων άρθρων περί της κατά την Συνέλευσιν ταύτην παρουσίας του Πατριαρχικού Εκπροσώπου (συνημ. 15-25), ως και αντίγραφα αποσταλέντων αυτώ σχετικών γραμμάτων (συνημ. 26-29).

*  *  *

Καί επί τούτοις την τιμίαν τε και χαριτόβρυτον δεξιάν της Υμετέρας θεοτιμήτου Κορυφής ευλαβώς κατασπαζόμενος, τας θεοπειθείς δ’ Αυτής πατρικάς ευχάς και ευλογίας ταπεινώς εξαιτούμενος, υποδιατελώ,

εν Βενετία τη 20ή Αυγούστου 1994,

[ χειρογράφως:

μετά βαθυτάτου σεβασμού

και υιϊκής αφθίτου ευγνωμοσύνης,   ]

[ υπογραφή ]

( †  ο Ιταλίας Σπυρίδων )