top

ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ - 19 Ιανουαρίου 1995

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος, η διαδοχή και κάποιοι επίδοξοι διάδοχοι του
Ανάλυση ενός λεπτού αλλά αναπόφευκτου θέματος"

Του Θεοδώρου Καλμούκου

Βοστώνη -Τα πρόσφατα εκκλησιαστικά διαμειφθέντα έδωσαν αφορμή για μια ακόμα φορά να φλογισθεί το θέμα της διαδοχής του Αρχιεπισκόπου κ. Ιακώβου, το οποίο και "λεπτό" είναι καθότι ο άνθρωπος ζει και αναπνέει ακόμα, αλλά αναμφίβολα και καθοριστικό για το σύνολο του εδώ εκκλησιαστικού και ομογενειακού μας βίου. Προ δεκαετίας, η φράση "διαδοχή Ιακώβου" κινδύνευε να χαρακτηρισθεί "ιεροσυλία", γιατί τόση ήταν η καλλιεργηθείσα μεγαλαυχία γύρω από τον άνδρα, που έφτανε ακόμα και στα όρια του αναντικατάστατου. Δηλωτικό αυτής της αντιληπτικής και νοοτροπίας, αποτελεί το "φοβερό" εκείνο βιβλίο του ιερέα Γεωργίου Πούλου, με τίτλο: "Πνοή Θεού".

Φυσικά και για τους έστω ολίγον υποψιασμένους, τα πράγματα είχαν και μια αλλοιώτικη διάσταση, εκείνη του φωσφορίζοντα αντικατοπτρισμού. Τουτέστιν, της μεθοδευμένης θριαμβολογίας η οποία στόχευε και εν πολλοίς επιτύγχανε τον πλασματικό εντυπωσιασμό. Ωστόσο ο ίδιος και οι περί αυτόν έκαναν να λησμονείται η πολύ βασική πραγματικότητα, πως είναι/ήταν απλά ένας Ιεράρχης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στον οποίο είχε ανατεθεί η ποιμαντική επιστασία μιας Επαρχίας του Θρόνου, η Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Αυτό μόνο. Τα γεγονότα που μεσολάβησαν κατά την τελευταία δεκαετία, τα φανερωθέντα και αποκαλυφθέντα γενικώς γύρω από τον εκκλησιαστικό μας βίο, συντέλεσαν στο πέρασμα από το προσωπείο στο πρόσωπο και η γυμνότης εφάνη. Δεν είναι του παρόντος μία εκ νέου απαρίθμηση γεγονότων και συμβάντων. Άλλωστε είναι οδυνηρά γνωστά όσα έγιναν και όσα δεν έγιναν.

Μετά-Iακώβειος εποχή
Η ανάλυση, η οποία συμπεριλαμβάνει και τη γνώμη πολλών εκκλησιαστικών και άλλων κύκλων του χώρου μας και της αλλοδαπής, θα πρέπει να αρχίσει από την παραδοχή πως προ πολλού έχουμε μπει στην μετά-Ιακώβειο εποχή.

Αναλυτές των εκκλησιαστικών μας πραγμάτων τοποθετούν την αρχή της, κάπου πριν δέκα χρόνια και ισχυρίζονται πως εάν ο Αρχιεπίσκοπος κατά την συμπλήρωση της 25ετίας της Αρχιεπισκοπίας του, εθελουσίως πραγματοποιούσε ανώδυνα και ειρηνικά την "έξοδό του", όπως άλλωστε τεχνηέντως ο ίδιος επέτρεπε να διαρρέει, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά για τον ίδιο, αλλά και για την Εκκλησία μας εδώ σήμερα. Εκείνος μεν θα έφευγε με δόξα και τιμή, η δε Εκκλησία θα ελάμβανε μία καινούργια ανανεωτική πνοή και σωστή ρότα. Θα εξηρτάτο βέβαια από το πρόσωπο που θα τον διαδεχόταν.

Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στο Φανάρι

Η δεύτερη γνώμη, στην οποία συγκλίνει και η εκτίμηση τριών τουλάχιστον εκ των Επισκόπων μας, είναι πως η ανεπίστρεπτη και ασταμάτητη κατιούσα του κ. Ιακώβου, άρχισε από το καλοκαίρι του 1900 και συγκεκριμένα με την εδώ επίσκεψη του μακαριστού Πατριάρχη Δημητρίου ο οποίος με την αγιοσύνη και την απλότητά του είπε με τη σιωπή του τόσα πολλά, όσα δεν κατόρθωσε να πει ο κ. Ιάκωβος στους λόγους και στα κηρύγματά του όλα αυτά τα 36 χρόνια της Αρχιεπισκοπίας του.

Ήταν τότε που για πρώτη φορά η Εκκλησία μας εδώ, ο λαός, ένοιωσε την πνευματική πατρότητα, παρατηρούν αμέτρητοι κληρικοί και λαϊκοί του χώρου μας. Φυσικά θα ήταν σφαλερό να επιζητεί κανείς να εξισώσει τους ανθρώπους.

Ωστόσο εδώ μιλούμε για τις αρετές εκείνες, τις οποίες το αλάνθαστο αισθητήριο του λαού εντοπίζει στους πνευματικούς τους ηγέτες.

Θέμα διαδοχής
Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, σύμφωνα και με τη γνώμη πολλών εκκλησιαστικών κύκλων του χώρου μας και της αλλοδαπής, της Ελλάδος βεβαίως συμπεριλαμβανομένης, τίθεται εναργέστερα το θέμα της διαδοχής του κ. Ιακώβου. Προς τούτο συνευδοκούν τα εξής:

1) Το υπέργηρο της ηλικίας του. Ο Αρχιεπίσκοπος οδεύει προς το 84ο έτος του βίου του, και η αδυναμία του είναι θεατή πλέον δια γυμνού οφθαλμού, άσχετα αν ο ίδιος και το περιβάλλον του καταβάλλουν προσπάθειες να εμφανίζεται σφριγηλός και ακμαίος για λόγους κύρους και γιατί "είναι περήφανος άνθρωπος" κατά το παροιμιώδες λεχθέν στενού του συνεργάτη.
Δεν τα αναφέρουμε αυτά με διάθεση μειωτική και αήθους κακεντρέχειας. Απλά αυτή είναι η οδός της φύσης.

2) Είναι κοινό μυστικό πως η υγεία του Σεβασμιοτάτου είναι επισφαλής, ιδιαίτερα έπειτα από την εγχείρηση ανοικτής καρδιάς που υπέστη προ πενταετίας και τοποθέτησης βηματοδότη το περασμένο καλοκαίρι.

3) Τα προσφάτως διαμειφθέντα, η αυστηρή δηλαδή τετρασέλιδη Πατριαρχική επιστολή δια της οποίας ανεκαλείτο στην τάξη, έχουν κορυφώσει την έλλειψη εμπιστοσύνης εκ μέρους της εκκλησιαστικής του αρχής, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο πρόσωπο του.

Βεβαίως στο παρελθόν είχαν φανεί κι' άλλα παρόμοια σημάδια κλονισμού της εμπιστοσύνης, ωστόσο μπορούσε τότε και "μπάλωνε" τα πράγματα αφού στο Φανάρι διατηρούσε συνάφειες και εγγύτητες και τελούσε πάντοτε υπό την προστατευτική ασπίδα του Αθηναγόρα, ο οποίος και τον "διόρισε" στον Θρόνο της Αμερικής. Χρησιμοποιούμε τον όρο "διορισμό" και όχι "εκλογή" όπως θα έπρεπε, όχι εκ παροράματος, αλλά διότι τα τότε συμβάντα με τα πιττάκια ευαρεσκείας, διάλυση της Συνόδου κ.λ.π. θα αδικούσαν την λέξη εκλογή.

Το σημερινό Φανάρι
Σήμερα όμως, όπως το αντιλαμβάνεται και ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, ακόμα και πρόσφατα και μάλιστα ηχηρώ τω τρόπω, (δυάς αυστηρότατων Πατριαρχικών επιστολών), στο Φανάρι "τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονεν καινά τα πάντα". Το σημερινό Φανάρι δεν αστειεύεται. Τολμά. Όταν λόγου χάρη εξαντλήθηκε η υπομονή του και κάθε όριο συναινετικής προσέγγισης με τον Ιεροσολύμων Διόδωρο, πρεσβυγενή Πατριάρχη μάλιστα, έδειξε την θέλησή του και το θέμα ελύθη.

Ο συνδυασμός όλων αυτών των τριών σημείων ενδεχομένως να τον έχουν βάλει σε σοβαρές σκέψεις για την παραπέρα διακονία του.

Προσωπογραφία
Πάντως η πραγματικότητα, κατά την συγκλίνουσα γνώμη πολλών ειδημόνων, είναι πως η διαδοχή του αρχιεπισκόπου κ. Ιακώβου είναι απλώς θέμα χρόνου.

Το ερώτημα που αναπόφευκτα εγείρεται είναι τι θα πρέπει να χαρακτηρίζει την προσωπικότητα του μελλοντικού αρχιεπισκόπου.

Οι γνώμες με τις οποίες η στήλη βρίσκεται σε ταύτιση είναι οι εξής :

1) Να είναι άνθρωπος αγάπης, ταπείνωσης, προσευχής, προσήνειας, ήθους και ικανοτήτων ποιμαντικών.
2) Να είναι πιστός και αφοσιωμένος στα μέγιστα και ουσιώδη της Εκκλησίας και του Γένους.
3) Να είναι αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στο σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο.
4) Να είναι πατέρας και παιδαγωγός εις Χριστόν, ώστε να σκύψει και να αγκαλιάσει με αγάπη και φροντίδα τον λαό μας. Είναι αλήθεια πως η Ομογένεια μας είναι το πλέον λαμπρό κομμάτι του Ελληνισμού. Εχουμε "καλό κόσμο", έτσι για να το εκφράσουμε εκλαϊκευμένα, ο οποίος χρειάζεται να νοιώσει την πατρότητα, την αγάπη, την ταπείνωση, το ανεπιτήδευτο, το γνήσιο, το προσγειωμένο, το αφοσιωμένο, το παράδειγμα. Τότε θα αποδώσει τα μέγιστα.

Αν πέτυχε κάτι το Ιακώβειο σύστημα και σύμπλεγμα είναι να κατασκευάσει "μια Εκκλησία των 100", ένα επικίνδυνο εκκλησιολογικώς "έκτρωμα", με τα διορισμένα Αρχιεπισκοπά Συμβούλια, παρασυμβούλια και τις εκτελεστικές τους επιτροπές. Με τον ορυμαγδό εκείνον των επιτροπών και των παραεπιτροπών, με τις οποίες καταστρατηγήθηκε κάθε έννοια συνοδικότητας.

Επιστροφή στις ρίζες

Ζητείται διάδοχος

Αν φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, αν ο ίδιος τώρα στα έσχατα του βίου του, αντί να απολαμβάνει τους καρπούς των έργων του, ζει με την αγωνία του Γενικού Εισαγγελέα, των δημοσιογραφικών αποκαλύψεων για χαμηλόβαθμους και υψηλόβαθμους συνεργάτες του, τους οποίους ο ίδιος επέλεξε και εξακολουθεί να καλύπτει και να ανέχεται. Να βλέπει τα πάντα να καταρρέουν δίπλα του και να αναγκάζεται τηλεγραφικώς να εκλιπαρεί "ταπεινώς" την εκκλησιαστική του αρχή να τον λυπηθεί.

Όλα αυτά είναι η εκδίκηση της απεμπολημένης και βιασμένης Παράδοσης, η κατάργηση της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας, ο εκβατικανισμός της σκέψης μας, ο εκπροτεσταντισμός της Θεολογίας μας, το παραμέρισμα της ελληνικής μας ταυτότητας και αυτοσυνειδησίας,

Αρκετά γευθήκαμε την "προβολή " στην οποία επεδόθη ο κ. Ιάκωβος. Καιρός τώρα για επιστροφή στις ρίζες μας πριν διαλυθούμε ολοκληρωτικά. Αρκετά νοιώσαμε την ατελεσφορία της διοίκησης, καιρός τώρα να γευθούμε την αγάπη του πατέρα. Αυτό ακριβώς χρειάζεται η Ομογένειά μας, η Εκκλησία μας εδώ, έναν πατέρα που να την αγαπά.

Εναν Ιεράρχη δοσμένον στο Πατριαρχείο, για να μη ζήσουμε ποτέ εφιάλτες σαν αυτόν που ζήσαμε τις τελευταίες εβδομάδες, ο οποίος ευτυχώς ήταν θέλημα Θεού να εντοπιστεί εγκαίρως και να εξουδετερωθεί... Φαντάζεστε την εδώ Εκκλησία μας με κομένο τον λώρο ζωής από τη Μητέρα Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Ποιος δεν συμφωνεί πως τότε θα σημάνει πια το ιστορικό μας τέλος.

Θέμα προσώπου
Είναι οδυνηρό να το πει κανείς, αλλά αυτή είναι η συγκλίνουσα γνώμη πολλών ειδικών και εμπείρων, πως η Εκκλησία μας και η Ομογένεια δεν μπορεί να αντέξει έναν δεύτερον Ιάκωβο ή, το πιο χειρότερο, ένα κακέκτυπο του Ιακώβου.
|
Εν τω μεταξύ λόγω της γνωστής κραυγαλέας λειψανδρίας του χώρου μας, την οποία πολλές φορές έχει εντοπίσει η στήλη, τα ονόματα των υποψηφίων διαδόχων του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου, τα οποία παραδόξως κατά καιρούς ακούγονται περισσότερο από των υπολοίπων επίδοξων διαδόχων, αφού άπαντες θεωρούν εαυτούς υποψηφίους, είναι τα εξής: Στυλιανός Χαρκιανάκης, Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας, Δαμασκηνός Παπανδρέου, Μητροπολίτης Ελβετίας, Σπυρίδων Παπαγεωργίου, Μητροπολίτης Ιταλίας. Ενώ υπάρχουν και ελάχιστοι αφελείς μάλλον, του χώρου μας ιδιαίτερα, οι οποίοι με εξασθενημένη φωνή αναφέρουν και τον Μεθόδιο Τουρνά, Επίσκοπο Βοστώνης.

Για διαφορετικούς, αλλά συνάμα και για κάποιους συγκλίνοντες λόγους, οι οποίοι δεν είναι του παρόντος να λεχθούν, οι προαναφερθέντες θεωρούνται από τους γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα, από μη ενδεδειγμένοι έως ακατάλληλοι.

Στόχευση
Επίσης δεν είναι ούτε λίγοι, αλλά ούτε άσχετοι, εκείνοι που παρατηρούν -μάλιστα το έχει γράψει και η στήλη στο παρελθόν- πως μία από τις στοχεύσεις του Αρχιεπισκόπου κ. Ιακώβου, για τις οποίες με βουλιμία επεδίωκε τον Πατριαρχικό Θρόνο, ήταν να μεθοδεύσει και την διαδοχή στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Αμερικής με "άνθρωπό" του.

Λογάριαζαν όμως χωρίς τον ξενοδόχο αφού απεδείχθη για μία ακόμα φορά πως: "άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει".

Είπαμε πιο πάνω πως ο μελλοντικός Αρχιεπίσκοπος οφείλει να είναι συν τοις άλλοις της απολύτου εμπιστοσύνης του Πατριαρχείου. Εκείνο θα τον εκλέξει κι' είναι θεϊκή Προνοία που η πηδαλιουχία του βρίσκεται στα χέρια του Πατριάρχη.

Πέρα από τα ανθρώπινα
Πέρα όμως από τα ανθρώπινα, τις αναλύσεις, τις προβλέψεις, τις εντοπίσεις και εκτιμήσεις προσώπων και καταστάσεων, θα ήταν φοβερό λάθος -αμαρτία μεγάλη- να μας διαφύγει έστω προς στιγμήν το γεγονός πως το Αγιον Πνεύμα "Ολον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας". Πως σε τελική ανάλυση Εκείνο έχει τον τελικό λόγο, αφού πιστεύουμε πως η Σύνοδος, η οποία είναι το στόμα και η συνείδηση της Εκκλησίας.

[ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ - 19 Ιανουαρίου 1995 - σσ. 1 και 4 ]