top

11 Απριλίου 1998

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ
ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Κατά την διάρκεια των τελευταίων οκτώ μηνών, παρατήρησα προσεκτικά την συμπεριφορά διαφόρων οργανισμών και ομάδων, όπως του OCL και του GOAL, καθώς επίσης και τις καταχωρήσεις στο Internet και στις διάφορες εφημερίδες της ομογένειας. Όσον αφορά την προσωπική μου ζωή έξω από τον χώρο της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, κράτησα μια σεμνή και σιωπηρή στάση.

Επειδή όμως οι ομάδες που ανέφερα παραπάνω έχουν τροφοδοτήσει εσκεμμένα τους πιστούς πολλές φορές με λανθασμένες πληροφορίες, δεν πρόκειται να κρατήσω περισσότερο την ίδια στάση αναμονής και σιωπής. Επειδή η παραπληροφόρηση παρασύρει τους πιστούς, γι' αυτό είναι δόλια. Όταν οι άνθρωποι παρασύρονται, ακολουθούν λάθος δρόμο, και ο λάθος δρόμος οδηγεί μακριά από την Εκκλησία, άρα και μακριά από την σωτηρία.

Με αυτή την επιστολή λοιπόν θα καταδείξω τα λάθη και τις ασυνέπειες αυτών που επιδιώκουν να μας παραπληροφορήσουν και να μας παραπλανήσουν, και αυτό θα το κάνω απλά αναφέροντας την αλήθεια, όχι όπως εγώ την καταλαβαίνω, αλλά όπως αυτή έχει παραδοθεί σε μας από γενιά σε γενιά εδώ και αιώνες από την ίδια την Εκκλησία.

Με άλλα λόγια, όσα θα αναφέρω δεν είναι η προσωπική μου γνώμη αλλά η άποψη της Εκκλησίας, την οποία Θα παρουσιάσω σε όλους όσους έχουν κατακλυστεί από την μονόπλευρη και δηλητηριώδη πλημμύρα της παραπληροφόρησης. Πως όμως εγώ γνωρίζω ότι όσα πρόκειται να υποστηρίξω αποτελούν το σωστό και αληθινό μήνυμα; Πολύ απλά, το γνωρίζω γιατί το πλαίσιο της αναφοράς μου δεν προέρχεται από κάποια ξένη και άγνωστη ιδεολογία. Είναι η Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας μας.

Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αυτό θα γίνει κατανοητό στους αναγνώστες της επιστολής αυτής, των οποίων η συλλογική νοημοσύνη απαιτεί να αποκαλυφθεί επιτέλους η αλήθεια. Και θα αποκαλυφθεί. Θα αποκαλυφθεί είτε μέσα από μία προοπτική που μέχρι σήμερα δεν έχει παρουσιαστεί, είτε μέσα από την ανάδειξη εκείνων των σπάνιων περιπτώσεων στις οποίες, ενώ αυτή έχει παρουσιαστεί, έχει διαστραφεί με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ταιριάζει σε κακόβουλους σκοπούς και μεταλλαγμένες τακτικές που έρχεται έτσι σε αντίθεση με τις αληθινές διδασκαλίες και τα αξιώματα της πίστης μας.

Πριν όμως συνεχίσω, θα ήθελα να σας πω λίγα λόγια για μένα. Ως φοιτητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, έχω την δυνατότητα να παρατηρώ από κοντά τις εσωτερικές διεργασίες που γίνονται τόσο μέσα στην Θεολογική Σχολή όσο και στην Αρχιεπισκοπή. Συγχρόνως δε, έχω αποκτήσει μια θεολογική παιδεία με σταθερές βάσεις, την οποία με χαρά θα μοιραστώ με τους συμπατριώτες μου.

Πέραν τούτου, αντίθετα μ' εκείνους, των οποίων τις επιστολές και τα άρθρα έχετε διαβάσει τελευταία, είμαι βραβευμένος δημοσιογράφος από το Associated Press, όπως επίσης και συγγραφέας βιβλίου που έχει δει το φως της δημοσιότητας. Όλα τα παραπάνω πιστεύω ότι αποτελούν τα απαραίτητα προσόντα για να γράφω και να πληροφορώ το αναγνωστικό μου κοινό με αντικειμενικότητα και ακρίβεια. Πρόκειται λοιπόν να προσφέρω την αλήθεια στους αναγνώστες μου με συνέπεια, τιμιότητα και ευγενικό τρόπο. Και η αλήθεια θα μας ελευθερώσει.

Ας αρχίσουμε λοιπόν με νηφαλιότητα. Για να κατανοήσουμε σωστά την Εκκλησία θα πρέπει να την μελετήσουμε μέσα από μια καθαρά εκκλησιολογική προοπτική. Κανένας δεν μπορεί να μας το εξηγήσει αυτό καλύτερα από τον Άγιο Ιγνάτιο της Αντιοχείας, έναν Πατέρα της Αποστολικής Εκκλησίας που μαρτύρησε για την πίστη του:

«Οθεν πρέπει υμίν συντρέχειν τη του επισκόπου γνώμη... γέγραπται γαρ, υπερηφάνοις ο Θεός αντιτάσσεται. Σπουδάσωμεν ουν μη αντιτάσσεσθαι τω επισκόπω, ίνα ώμεν θεού υποτασσόμενοι... Τον ουν επίσκοπον δηλονότι ως αυτόν τον Κύριον δει προσβλέπειν (Πρός Εφεσίους)... Αλλ' ενώθητε τω επισκόπω και τοις προκαθημένοις εις τύπον και διδαχήν αφθαρσίας (Πρός τούς εν Μαγνησία)... Όταν γαρ τω επισκόπω υποτάσσησθε ως Ιησού Χριστώ, φαίνεσθαί μοι ου κατά ανθρώπους ζώντες, αλλά κατά Ιησούν Χριστόν (Πρός Τραλλιανούς)... Τεκνα ουν φωτός αληθείας, φεύγετε τον μερισμόν και τας κακοδιδασκαλίας. Όπου δε ο ποιμήν εστιν, εκεί ως πρόβατα ακολουθείτε... Όσοι γαρ Θεού εισίν και Ιησού Χριστού, ούτοι μετά τον επισκόπου εισίν... Χωρίς τον επισκόπου μηδέν ποιείτε (Πρός Φιλαδελφείς)... Πάντες τω επισκόπω ακολουθείτε, ως Ιησούς Χριστός τω Πατρί... Μηδείς χωρίς επισκόπου τι πρασσέτω των ανηκόντων εις την Εκκλησίαν... Όπου αν φανή ο επίσκοπος εκεί το πλήθος έστω, ώσπερ όπου αν η Χριστός Ιησούς, εκεί η καθολική Εκκλησία» (Πρός Σμυρναίους).

Αυτά λοιπόν λέει φίλοι μου, όχι ένας απλός θεολόγος αλλά ο ίδιος ο Άγιος Ιγνάτιος, που αποκαλείται μάλιστα και θεοφόρος. Ο Άγιος Ιγνάτιος είναι αυτός που θέσπισε το βασικότερο εκκλησιολογικό αξίωμα της πίστης μας: όπου είναι ο Επίσκοπος εκεί είναι και ο Χριστός. Εκεί βρίσκεται η ενότητα της Εκκλησίας.

Στην παράδοσή μας, ο Επίσκοπος βρίσκεται στην θέση τον Χριστού και είναι ο τύπος Του. Ο Άγιος Ιγνάτιος κατέδειξε ολοφάνερα ότι ο επίσκοπος περιβάλλεται από ουράνια αυθεντία, ενώ ο "Άγιος Παύλος για το ίδιο θέμα λέει χαρακτηριστικά: «Πας γαρ αρχιερεύς εξ ανθρώπων λαμβανόμενος υπέρ ανθρώπων καθίσταται τα προς τον Θεόν... και ουχ εαυτώ τις λαμβάνει την τιμήν αλλά καλούμενος υπό τον Θεού καθώσπερ και Ααρών» (Πρός Εβραίους 5.1,4).

Από τα παραπάνω χωρία συμπεραίνουμε ότι το μυστήριο της Χειροτονίας δεν είναι απλώς αποτέλεσμα ανθρώπινης φιλοδοξίας και προσπάθειας, ούτε αποτελεί μια φανταχτερή ιεροτελεστία. H Θεία Χάρις είναι αυτή που στην ουσία ενεργεί, και με τρόπο μυστηριακό ευλογεί, εγκαθιστά και τελειοποιεί τον επίσκοπο με την σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος.

Το Άγιο Πνεύμα είναι Αυτό που τελειοποιεί τον επίσκοπο, αναδεικνύοντάς τον σε υπέρτατο θεματοφύλακα της πίστης και της παράδοσής μας. Αν αυτό δεν το πιστεύουμε τότε δεν είμαστε Ορθόδοξοι. Αλλά αν το πιστεύουμε, τότε δεν έχει νόημα να λέμε : «Ξέρουμε ότι είμαστε ιεραρχική Εκκλησία, και σεβόμαστε τους Αρχιερείς μας, αλλά όχι όταν αυτοί ενεργούν λανθασμένα. Δεν πιστεύουμε σε μια τυφλή υπακοή».

Από την στιγμή όμως που είμαστε μια ιεραρχική Εκκλησία πρέπει να υπακούουμε στον επίσκοπό μας, όχι τυφλά αλλά με αγάπη. H εν αγάπη υπακοή στον Αρχιεπίσκοπό μας αποτελεί μια αληθινή και ειλικρινή δήλωση της πίστης μας, η οποία μας βοηθάει να κατανοήσουμε ότι ως πνευματικό ποίμνιο έχουμε ανάγκη και τον πνευματικό ποιμένα μας, ο οποίος έχοντας εγκατασταθεί από τον ίδιο τον Θεό γνωρίζει ΠΩΣ και ΠΟΥ να μας οδηγήσει. Δεν είναι λάθος μόνο αλλά και επικίνδυνο να μένουμε μακριά από τον πνευματικό μας ποιμένα.

Αυτοί που επιθυμούν να ασκήσουν κριτική στην πραγματικότητα αυτή, διέπονται ιδεολογικά από διεφθαρμένες αντιλήψεις και πραγματικά τους λυπάμαι γι' αυτό. Αντί να συμμορφωθούν προς τις αιώνιες αξίες της Εκκλησίας, προτιμούν να προσαρμόζονται προς τα εκκοσμικευμένα ιδεώδη της Αμερικανικής Δημοκρατίας. Ιδιαιτέρως αρέσκονται στην ιδέα και ξεγελιούνται από την έννοια της φράσης «ελευθερία και δικαιοσύνη για όλους,» την οποία θέλουν να εφαρμόσουν και στην Εκκλησία.

Και πως, αλήθεια, μας έχει παραπλανήσει μια τόσο υψιπετής αρχή; Επειδή την έχουμε παρερμηνεύσει και σφετερισθεί. Και γιατί την έχουμε παρερμηνεύσει; Γιατί ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία τα αφηρημένα ιδεώδη έχουν μετατοπίσει τις ουσιαστικές ανάγκες του κάθε ανθρώπου και της κάθε κοινότητας. Και πως την έχουμε σφετερισθεί; Γιατί επιμένουμε να έχουμε δικαίωμα ψήφου για τα εκκλησιαστικά θέματα, ακόμη και όταν γνωρίζουμε ότι ανήκουμε σε μία ιεραρχική Εκκλησία.

Αυτό μπορεί να ακούγεται παράξενο σε κάποιους που αποκαλούν πατρίδα τους την Αμερική, αλλά σε μία ιεραρχική Εκκλησία οι λαϊκοί ΔΕΝ έχουν δικαίωμα ψήφου. Η Χάρις τον Θεού είναι αυτή που εκλέγει και εγκαθιστά έναν Επίσκοπο, έτσι ώστε σε τελική ανάλυση είναι ο ίδιος ο Θεός που τοποθετεί στην Εκκλησία Του τον επίσκοπο. Σύμφωνα με την Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας μας, οι λαϊκοί ΠΟΤΕ δεν εκλέγουν τον επίσκοπό τους. Ο επίσκοπος λαμβάνει το αρχιερατικό αξίωμα από τον Θεό μέσω της Συνόδου με σκοπό την δική μας πνευματική διαποίμανση. Από την στιγμή που ο επίσκοπος εγκαθίσταται από τον Θεό και βρίσκεται στην θέση του Χριστού, οφείλουμε να τον αγαπάμε και να τον στηρίζουμε: «Ο εμέ μισών και τον Πατέρα μου μισεί» (Κατά Ιωάννην 15.23).

Οι λαϊκοί πρέπει να υπακούουν στις αποφάσεις των επισκόπων τους, οι οποίοι συχνά συνέρχονται σε σύνοδο για να συζητήσουν τις ανάγκες της Εκκλησίας. Είναι αυτοί που έχουν μιά πιό ολοκληρωμένη αντίληψη για την κατάσταση της Εκκλησίας, ακριβώς γιατί έχουν στην διάθεσή τους πολύ περισσότερα στοιχεία και γεγονότα, τα οποία πολλές φορές δεν είναι γνωστά σε μας. Βεβαίως, η απόρριψη των αποφάσεων των Συνόδων από τους λαϊκούς δεν σημαίνει ότι και οι αποφάσεις της Συνόδου ήταν λανθασμένες. Και αν μια συγκεκριμένη διδασκαλία, όπως αυτή η βασική εκκλησιολογική διατύπωση του Αγίου Ιγνατίου που αναφέραμε, έχει γίνει αποδεκτή και εφαρμόζεται για αιώνες, τότε θα είμασταν εκτός τόπου και χρόνου αν εμείς σήμερα την απορρίπτουμε.

Σχεδόν για δύο χιλιετίες, η Εκκλησία κυβερνάται με ιεραρχικό τρόπο, αντιθέτως με το ότι συμβαίνει στην Αμερικανική Δημοκρατία που θεωρείται σήμερα ως το καλύτερο σύστημα διακυβέρνησης. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το σύστημα αυτό αποτελεί προϊόν της ανθρώπινης σοφίας, η οποία καθ' όλη την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Εκκλησία. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ελληνο-ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική. H ματαιοδοξία του κόσμου τούτου συνεχίζει την απηνή καταδίωξη του λαού του Θεού: «Γενεά πορεύεται και γενεά έρχεται... πάντες οι λόγοι έγκοποι, ου δυνήσεται ανήρ του λαλείν. Και ου πλησθήσεται οφθαλμός του οράν και ου πληρωθήσεται ους από ακροάσεως... και ουκ έστι παν πρόσφατον υπό τον ήλιον» (Εκκλησιαστής 1.4,8-9).

Τίποτε φίλοι μου δεν έχει αλλάξει. ΕΜΕΙΣ είμαστε οι υπερόπτες και ΟΧΙ ο Αρχιεπίσκοπος. Από ταπεινοφροσύνη πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στον Αρχιεπίσκοπό μας. Αυτός έχει περιβληθεί με θεία εξουσία και αξίζει τον σεβασμό μας. Ως ο φύλακας της πίστης και της παράδοσής μας στην Αμερική έχει ως ιερό καθήκον, πάνω απ' όλα, να διασφαλίσει απαραβίαστη και ανέπαφη την αγιότητα της Εκκλησίας μας, ασχέτως αν με τις αποφάσεις του, πολλές φορές, δεν μας γίνεται αρεστός.

Αντί να θεωρούμε πάντοτε ότι ο Αρχιεπίσκοπος παίρνει λανθασμένες αποφάσεις, γιατί δεν θεωρούμε ότι οι σκέψεις του είναι σωστές και να ξεκινήσουμε από αυτή την θέση και διαπίστωση;

Συχνά οι ενέργειες των επισκόπων ίσως να μην φαίνονται ότι είναι σωστές γιατί ο επίσκοπος, με την σοφία του, έχει διαλέξει να μην αποκαλύπτει όλους τους λόγους που τον οδήγησαν σε μια συγκεκριμένη απόφαση. Πολλές φορές, μάλιστα, ο επίσκοπος έχει σωστά αποφασίσει ότι το ποίμνιό του δεν είναι έτοιμο να κατανοήσει τις λεπτομέρειες μιας συγκεκριμένης κατάστασης. Οι λαϊκοί πρέπει να προστατευθούν από κάθε είδους πειρασμούς αλλά και από κάθε είδους λανθασμένες πληροφορίες, οι οποίες από μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να προσέξουμε τι συμβαίνει με τα δήθεν σκάνδαλα, τα οποία έρχονται στην επιφάνεια με τρόπο ανεύθυνο και αντιεπαγγελματικό μέσα από τα ποικίλα άρθρα που δημοσιεύονται τόσο στο Internet, όσο και σε εφημερίδες της ομογένειας.

Άνθρωποι αθώοι έχουν πληγωθεί. Τους γνωρίζω. Έχουν αισχρά κατηγορηθεί και η φήμη τους έχει αδίκως στιγματιστεί. Μου έχουν πει πως αισθάνονται. Μακάρι όλοι να μπορούσατε να δείτε τον πόνο στα μάτια τους κατ να ακούσετε την φωνή της ψυχικής αγωνίας τους. Τότε μάλλον δεν θα τους κρίνετε βιαστικά ιδιαίτερα γιατί είναι άνθρωποι που ποτέ δεν έχετε γνωρίσει.

Μην πιστεύετε ότι διαβάζετε στο Internet και σε συγκεκριμένες εφημερίδες. Οι συγγραφείς των διαφόρων άρθρων έχουν διαστρεβλωμένη την αίσθηση του δικαίου, και ανοιχτά φανερώνουν την θεολογική τους άγνοιά όταν διατυπώνουν με αυθάδεια τις απόψεις τους πάνω σε εκκλησιολογικά θέματα και ζητήματα του κανονικού δικαίου, και όταν συγχρόνως ασυνείδητα περιφρονούν τις τεράστιες ευθύνες που φέρει στους ώμους του ο Αρχιεπίσκοπός μας. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί αυτοί που δημοσιεύουν όλα αυτά πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικοί. Δυστυχώς μέχρι τώρα δεν έχουν δείξει ότι τους διακρίνει η αρετή της συμπόνοιας, και αυτό φανερώνεται μέσα από τον υποκειμενικό τρόπο που γράφουν.

Είναι προσβολή στην ευπρέπειά μας όταν μια μικρή ομάδα πιστών επιμένει να δυσφημεί και να συκοφαντεί ανθρώπους που ούτε καν γνωρίζει. Αυτό είναι τελείως αντίθετο προς την Χριστιανική ηθική και βεβηλώνει όλη την ομογένεια. Εξάλλου, ο Αρχιεπίσκοπος μετρά τα πράγματα σε μια μεγαλύτερη κλίμακα από αυτή που μετράμε εμείς. Δεν τον απασχολεί τι κάνει το κάθε άτομο ξεχωριστά αλλά ο τρόπος που εκφράζεται η Οικουμενική Εκκλησία σε τοπικό επίπεδο.

Αυτή η έκφραση πρέπει να είναι ομοιόμορφη και σταθερή. Μία ενορία στην Νέα Υόρκη πρέπει να ομολογεί την ίδια πίστη με μια ενορία στην Μοντάνα. Η λειτουργική πράξη δεν πρέπει να διαφέρει από μέρος σε μέρος. Δεν μπορούμε να πούμε: «Εμείς κάνουμε διαφορετικά πράγματα εδώ,» γιατί αυτό δεν είναι Ορθόδοξο. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουμε ένα συγκεκριμένο τρόπο στην πρακτική της πίστης μας και στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε εντός αλλά και εκτός Εκκλησίας. Έχουμε καθορισμένη λογική που έχει σχηματιστεί από την Ιερή μας Παράδοση, η οποία δίνει στην πίστη μας αληθινό περιεχόμενο με ιδιαίτερο νόημα. Αυτή είναι η λογική που πρέπει να ακολουθήσουμε, ιδιαίτερα μέσα σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούν άλλες ομολογίες με διαφορετικές παραδόσεις. Αυτή είναι η λογική στην οποία πρέπει να προσκολληθούμε έτσι ώστε οι πύλες του Άδη δεν θα μας συντρίψουν.

Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο ευφυής αυτός υπερασπιστής της πίστης μας στην Σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας, είπε στους επικριτές του: «Μη μέταιρε όρια αιώνια α έθεντο οι Πατέρες σου. Ου γαρ ήσαν αυτοί οι λαλούντες, αλλά το Πνεύμα του Θεού και Πατρός.» Ήταν μόνος του αλλά στάθηκε όρθιος μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον, αλλά τα λόγια του απηχούν την αλήθεια για μας σήμερα και για τα παιδιά μας αύριο.

Ο Άγιος Μάρκος ήταν ο μητροπολίτης της Εφέσου, και βρισκόταν κάτω από την δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ήταν πιστός στην έδρα της Κωνσταντινουπόλεως. Η Εκκλησία της Αμερικής παροικεί στην Εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, και ο Αρχιεπίσκοπός μας παραμένει νομιμόφρων στον Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, όπως άλλωστε και οφείλει.

Πέραν τούτου, δεν μπορούμε να επιβάλλουμε τους κοσμικούς νόμους της Αμερικής στην Εκκλησία. Είναι αστείο για οποιονδήποτε από μας να σκεφτούμε ότι μπορούμε να πάμε την Εκκλησία στα δικαστήρια, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου υπάρχει σαφής ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας. Αυτοί που προβαίνουν σε μία τέτοια παράβαση το μόνο που καταφέρνουν είναι να επιφέρουν την κρίση στους ίδιους τους εαυτούς τους: «Αι οδοί σου και τα επιτηδεύματά σου εποίησαν ταύτα σοι. Αύτη η κακία σου, ότι πικρά, ότι ήψατο έως της καρδίας σου» (Ιερεμίας 4.18). Για να προχωρήσουμε με σοφία στο μέλλον και για να αποφύγουμε τέτοιες απαράδεκτες παρανοήσεις, είναι βασικό για μας να κατανοήσουμε την ίδια μας την ιστορία, στην οποία η Εκκλησία της Αμερικής ως προέκταση της Μητέρας Εκκλησίας συνεισφέρει.

H Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα μιας Χριστιανικής Αυτοκρατορίας. Ότι αφορούσε τις σχέσεις μεταξύ Εκκλησίας και Αυτοκρατορίας και την συνύπαρξη αυτών των δύο παραλλήλων εξουσιών ήταν τελείως ξεκάθαρο και αποδεκτό συγχρόνως. Δηλαδή υπήρχε μία εκκλησιαστική εξουσία (ο Οικουμενικός Πατριάρχης) και μία πολιτική εξουσία (ο Αυτοκράτορας). Αν και ο καθένας έπαιζε ξεχωριστούς ρόλους, και οι δύο εξουσίες είχαν κοινή θεϊκή καταγωγή.

Ο Αυτοκράτορας χριζόταν από τον Πατριάρχη μπροστά στο λαό, και ο Πατριάρχης παρουσιαζόταν στον λαό από τον Αυτοκράτορα. Ο Πατριάρχης ήταν υπεύθυνος για τις εσωτερικές υποθέσεις της Εκκλησίας και ο Αυτοκράτορας, ως εκπρόσωπος του Θεού στην γη, ήταν επιφορτισμένος με την κατάλληλη φροντίδα της Πολιτείας, στην οποία η Εκκλησία ασκούσε αποφασιστικής σημασίας επιρροή. H Πολιτεία, όμως, είχε και αυτή μια ισχυρή επιρροή στην Εκκλησία. Οι Αυτοκράτορες ήταν αυτοί που συγκαλούσαν τις Οικουμενικές Συνόδους. Ασφαλώς υπήρχαν παρεκκλίσεις στην θεωρητική διαύγεια των σχέσεων μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας στο Βυζάντιο, αλλά αυτές ήταν πάντοτε προσωρινές, και παρά τα ανθρώπινα λάθη υπήρχε μια καθορισμένη και συγκεκριμένη σχέση συναλληλίας, συνεργασίας και συμφωνίας μεταξύ των δύο εξουσιών. Μαζί και οι δύο αποσκοπούσαν στην καλλιέργεια κλίματος και πνεύματος ομόνοιας για τον Χριστιανικό κόσμο στον οποίο προΐσταντο.

Μα ποια είναι η ουσία όλων αυτών και ποια η σχέση τους με μας; Το θέμα είναι ότι η Χριστιανική μας κληρονομιά προέρχεται από μια κοινωνία στην οποία η Εκκλησία και η Πολιτεία βρίσκονταν σε αγαστή συνεργία. H Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν θεοκεντρική. Ωστόσο στην Αμερική υπάρχει, όπως είπαμε, διαχωρισμός μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας και άρα έτσι δεν μπορούμε να είμαστε η εθνική Εκκλησία εδώ. Και επειδή άλλες ομολογίες πίστεως έχουν πολύ περισσότερους πιστούς εδώ, είναι ιδιαιτέρως απίθανο ότι εμείς θα μπορέσουμε να καθιερώσουμε την πίστη μας ως την επίσημη πίστη στην Αμερική. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους πρακτικούς λόγους για τους οποίους η αυτοκεφαλία δεν ταιριάζει στην Εκκλησία της Αμερικής.

Βεβαίως υπάρχουν και άλλοι λόγοι. H Αμερική είναι μία ετερογενής κοινωνία. Από την άλλη μεριά, η αυτοκεφαλία μπορεί να λειτουργήσει μόνο στα πλαίσια μιας ομογενούς κοινωνίας, όπου γεωπολιτικά η Εκκλησία είναι η εθνική Εκκλησία. Από μια υποθετική και πραγματιστική σκοπιά, μια αυτοκέφαλη Εκκλησία δεν μπορεί να σταθεί από μόνη της σε ένα πολυ-πολιτισμικό περιβάλλον. Αλλά και πέρα από αυτό, θα ήταν τρομερό λάθος αν εμείς προσπαθούσαμε να αποκοπούμε από την Μητέρα Εκκλησία. Σε μία χώρα όπου η Ορθοδοξία αποτελεί μια μειοψηφία ο δεσμός μας με την Μητέρα Εκκλησία είναι ζωτικής σημασίας. Αλλιώς θα χαθούμε μέσα στην πλειοψηφία που σχηματίζουν οι Καθολικοί και οι Προτεστάντες.

Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, είναι να διατηρήσουμε την ακεραιότητα της πίστης μας, και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί εάν συνεχώς επιζητούμε την έγκριση όσων πρεσβεύουν μια άλλη πίστη: «Υμείς εστε το φώς του κόσμου. Ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη. Ουδέ καίουσιν λύχνον και τιθέασιν αυτόν υπό τον μόδιον αλλ' επί την λυχνίαν, και λάμπει πάσι τοις εν τη οικία. Ούτως λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Κατά Ματθαίον 5.14-16).

Αν άλλοι είναι ικανοί να δουν την πόλη μας τότε μπορεί να διαλέξουν να ανέβουν στον λόφο. Ας δώσουμε λοιπόν το δικό μας φως στους άλλους παραμένοντας πιστοί στην Ιερή μας Παράδοση, μία Παράδοση που μας καλεί να αγαπάμε και να σεβόμαστε τον Αρχιεπίσκοπό μας, ο οποίος είναι στην θέση του Κυρίου μας. Αλλιώς προχωρούμε σε συμβιβασμούς γύρω από την ταυτότητά μας και έτσι σταδιακά κινδυνεύουμε να χάσουμε την αίσθηση της Ορθοδοξίας μας. Αυτό ακριβώς έχει συμβεί με όσους μετέχουν σε ομάδες όπως το OCL και η GOAL.

Θέλοντας να κάνουμε την Εκκλησία της Αμερικής αυτοκέφαλη Εκκλησία, συζητώντας θεολογικά ζητήματα τα οποία όπως είναι σαθρά και αβάσιμα όπως η χειροτονία των γυναικών, τοποθετώντας μια μικρή ομάδα ανθρώπων πάνω από μία ολόκληρη Θεολογική Σχολή, υποστηρίζοντας ότι καταλαβαίνουν τις ανάγκες της Θεολογικής Σχολής την στιγμή που το θεολογικό τους υπόβαθρο είναι ανεπαρκές, απειλώντας ότι θα αποσύρουν την οικονομική τους υποστήριξη από την Αρχιεπισκοπή, θέτοντας απαιτήσεις και τελεσίγραφα στον Αρχιεπίσκοπο και επιμένοντας ότι ακόμη και ο Οικουμενικός Πατριάρχης συμφωνεί με τις ιδιοτροπίες τους, προβάλλουν με ενοχλητικό τρόπο τον εαυτό τους σαν δήθεν ηγέτες τη στιγμή που κανείς και καμμιά αρχή δεν τους έδωσε αυτό το δικαίωμα. Οι ενέργειές τους αυτές αποδεικνύουν ότι είναι επαναστάτες. Με την θρασύτητά τους προκαλούν διχόνοιες και μας κάνουν να αισθανόμαστε ανήσυχα. Και πρέπει να ντρέπονται γιατί με αυτό τον τρόπο μας επηρεάζουν αρνητικά κάνοντάς μας να αμφισβητούμε για την νόμιμη αρχή της Εκκλησίας μας: «Και ει η ρίζα αγία, και οι κλάδοι. Ει δε τινες των κλάδων εξεκλάσθησαν, συ δε αγριέλαιος ων ενεκεντρίσθης εν αυτοίς και συγκοινωνός της ρίζης της πιότητος της ελαίας εγένου, μη κατακαυχώ των κλάδων. Ει δε κατακαυχάσαι ου συ την ρίζαν βαστάζεις αλλά η ρίζα σε» (Πρός Ρωμαίους 11.16-18).

Ακριβώς τα κλαδιά της αγριελιάς που αναφέρει ο Άγιος Παύλος μου θυμίζουν οι ομάδες OCL και GOAL. Μερικά από τα μέλη τους είναι άνθρωποι με καλές προθέσεις. Πολλοί από αυτούς είναι πολύ μορφωμένοι και αρκετά εύποροι, αλλά χρησιμοποιώντας την οικονομική τους δύναμη κατά του Αρχιεπισκόπου, ενεργούν σαν να είναι η Εκκλησία δική τους λέσχη. Και δείχνοντας μιά τέτοια φρικτή έλλειψη σεβασμού απέναντι στην Ιερή μας Παράδοση που μας στηρίζει, αποδεικνύουν πόσο λίγο γνωρίζουν την θεολογία της πίστης μας όπως επίσης και το πόσο λίγο νοιάζονται. Αποδεικνύουν επίσης ότι δεν έχουν ούτε μία σταγόνα πίστης, γιατί εάν είχαν δεν θα ήταν τόσο αναίσθητοι. Η Ιεραρχία είναι τελικώς εκείνη που διαφυλάσσει την παράδοση και είναι αυτή η παράδοση που αποδέχονται και σέβονται οι λαϊκοί: «Πλήν εις ο εφθάσαμεν, τω αυτώ στοιχείν» (Πρός Φιλιππησίους 3.16).

H παράδοσή μας είναι πολύτιμη. Θα πρέπει να σταματήσουμε να ψάχνουμε τρόπους να την αλλάξουμε. Πρέπει να αποφύγουμε οποιουδήποτε είδους επανάσταση. Και σε καμμιά άλλη χρονική στιγμή του έτους δεν είναι πιο φανερό από τώρα καθώς ετοιμαζόμαστε να μπούμε στην Μεγάλη Εβδομάδα. Την Μεγάλη Πέμπτη περιμένουμε την Σταύρωση του Κυρίου μας. Πολλοί από τους ύμνους που ψάλλονται εκείνο το βράδυ συλλαμβάνουν και αποδίδουν το νόημα της προδοσίας με τέλειο τρόπο. Με αυτό τον τρόπο η Εκκλησία μας διδάσκει να αναγνωρίζουμε την επανάσταση όταν προετοιμάζεται ανάμεσά μας.

Ο πρώτος ύμνος του έκτου αντιφώνου που προηγείται του τρίτου Ευαγγελικού αναγνώσματος λέει τα παρακάτω: «Σήμερον γρηγορεί ο Ιούδας παραδούναι τον Κύριον, τον πρό των αιώνων Σωτήρα του κόσμου, τον εκ πέντε άρτων χορτάσαντα πλήθη. Σήμερα ο άνομος αρνείται τον Διδάσκαλον, μαθητής γενόμενος Δεσπότην παρέδωκεν, αργυρίω πέπρακε τον μάννα χορτάσαντα τον άνθρωπον».

Ο ύμνος ψάλλεται σε ήχο βαρύ. H μουσική ποιότητα αυτού του ήχου μας δημιουργεί ένα αίσθημα παράξενο αλλά και ευχάριστο συγχρόνως, κάτι που ταιριάζει στον συγκεκριμένο ύμνο, που ψάλλεται σε γρήγορο ρυθμό καλλιεργώντας την αίσθηση του αναπόφευκτου στην προδοτική ενέργεια. Ο Ιούδας οδηγείται στην προδοσία του Κυρίου γιατί οι ανατρεπτικές του ιδέες του δίνουν μια ψεύτικη ευχαρίστηση. Οι ιδέες του τον πείθουν να μετατρέψει τις σκοτεινές του σκέψεις σε δολοφονική πράξη.

Καμιά άλλη παράδοση δεν ρίχνει φως στην πίστη μας όπως κάνει η δική μας. Καμμιά άλλη παράδοση δεν βοηθάει να νοιώσουμε το Πάθος του Κυρίου τόσο έντονα. Αν ακούσουμε προσεκτικά τα όσα λέγονται την Μεγάλη Πέμπτη, τότε μπορεί να ανακαλύψουμε ότι δεν είμαστε καλύτεροι από τον Ιούδα. Ο Ιούδας μπορούσε να σταματήσει. Προτίμησε όμως να παραμείνει στις σκέψεις του. Και εμείς από καιρό σε καιρό κάνουμε το ίδιο. Μερικοί όμως έχουν ξεπεράσει τα όρια. Αυτοί που εμμένουν στα σχέδιά τους έχουν ουσιαστικά αποκοπεί από το σώμα της Εκκλησίας. Δεν συμπεριφέρονται ως Χριστιανοί. Συμπεριφέρονται με παιδαριώδη και ανώριμο τρόπο.

Σύμφωνα με τον Άγιο Ιγνάτιο της Αντιοχείας, αυτοί που αντιτίθενται στον Αρχιεπίσκοπο εξεγείρονται κατά του Χριστού του Ιδίου. Επικαλούνται το όνομα του Χριστού, υποστηρίζουν ότι ακολουθούν την Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας αλλά επαναστατώντας κατά του Αρχιεπισκόπου την αρνούνται. Απορρίπτουν την Επισκοπή που πιστά υπηρετεί το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας.

Στον ύμνο που αναφέραμε παραπάνω, διαβάζουμε ότι ο Ιησούς Χριστός προϋπήρχε του κόσμου τούτου. Κατά τον ίδιο τρόπο φίλοι μου το Αρχιερατικό αξίωμα προϋπήρχε των λαϊκών. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει να το πιστεύουμε αυτό. Αλλιώς περιορίζουμε την πίστη μας σε ένα απλό ζήτημα ευκολίας. Την Μεγάλη Πέμπτη προσπαθούμε να καταπνίξουμε τον Ιούδα που ο καθένας από μας έχει μέσα του. Ελπίζουμε δε συγχρόνως, ότι ο Σεβασμιώτατος ως ο ποιμήν έχει έρθει να προστατεύσει το ποίμνιό του από αυτούς που θέλουν να επιβάλλουν την θέλησή τους στην Εκκλησία. Πέρα από αυτό επανεισάγοντας ο Σεβασμιώτατος την Ιερή Παράδοση της Μητέρας Εκκλησίας στο ποίμνιό Της στην Αμερική, θέλει να σώσει ακόμη και αυτούς που τον πολεμούν: «Ομοίως νεώτεροι, υποτάγητε πρεσβυτέροις» (Α' Πέτρου 5.5). Ο Αρχιεπίσκοπος είναι ο δικός μας Πρεσβύτερος. Όλοι οι άλλοι είναι ψευδοδιδάσκαλοι.

Ευάγγελος Κ. Λάμπρου
11/4/98 - Ithaca, New York
617-232-1168

[ EKKLISIA | www.ekklisia.org/glet-4-11.htm  -  11 Απριλίου 1998 ]