top

η Πρωϊνὴ - 31 Ιουλίου 1996

Θα αλλάξει τίποτα;

Έληξε και το "σίριαλ" με τον νέο Αρχιεπίσκοπο, μήπως και ησυχάσουμε επιτέλους διότι τελευταία αρκετά ταλαιπωρηθήκαμε κι εμείς κι εσείς. Ο Μητροπολίτης Ιταλίας Σπυρίδων θα είναι ο νέος προκαθήμενος, μένει τώρα να δούμε τις διαστάσεις της θέσης του, καθώς πολλά λέγονται και ακούγονται, περί νέων Μητροπόλεων, περί υποβάθμισης της θέσης του αρχιεπισκόπου κλπ κλπ.

Βέβαια δεν ξέρω κατά πόσο ο,ποιαδήποτε εξέλιξη θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην Ομογένεια, καθώς ο κόσμος μάλλον λοιδωρεί παρά βλέπει με ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Μπορεί νά 'χει ανέβει πολιτικά η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία των Αμερικών, αλλά το "παιχνίδι" της βάσης φαίνεται να το έχει χάσει. Εκτός κι αν αυτό που ενδιαφέρει τους εδώ Ιεράρχες είναι η ύπαρξη των θέσεών τους και η συντήρηση των διαφόρων Κοινοτήτων! Για αυτό, μπορούν να αισθάνονται σίγουροι, αφού είναι αμφίβολο ότι οι Ομογενείς θα πάψουν να ενδιαφέρονται για τις Εκκλησίες που έχτισαν με τον ιδρώτα και οβολό τους.

Όσον αφορά όμως τις παρεμβατικές δυνατότητες της εδώ Εκκλησίας στην καθημερινή ζωή των Ελληνορθοδόξων, τότε τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Δυστυχώς ή και ευτυχώς για κάποιους, ο κόσμος δε φαίνεται να πολυνοιάζεται ούτε για τα Διδάγματα ούτε καν για τις βασικές Αρχές της Θρησκείας που υποτίθεται ότι ασπάζεται. Κι αυτό γίνεται φανερό σε πολλά και διάφορα "εκφυλιστικά" φαινόμενα που συμβαίνουν στην ελληνοαμερικανική κοινότητα και τα οποία περνούν ολοένα και πιο απαρατήρητα, γεγονός που φανερώνει επικίνδυνη χαλάρωση ανακλαστικών. Εκτός πάλι κι αν αρκεί η τυπολατρεία και η κυρίως δημοσιοσχεσίτικη πλευρά του Κυριακάτικου Εκκλησιασμού. Εάν αυτός είναι ο στόχος της εδώ Ελληνορθοδοξίας κι εάν ικανοποιούνται οι Ηγέτες της βλέποντας τις Εκκλησίες γεμάτες, τότε μπορούν να θεωρούν το έργο τους επιτυχημένο!

Δε συνηθίζω να κρίνω, ιδιαίτερα άτομα και χώρους οι οποίοι εκ των πραγμάτων χαρακτηρίζονται από τέτοιου είδους λεπτότητα και ευαισθησία, που φτάνουν τα όρια της αντίφασης σε κάποιες περιπτώσεις. Μ' αυτή τη λογική, οι παραπάνω παρατηρήσεις δεν πρέπει να εκληφθούν ως "έλεγχος" ή εκ του ασφαλούς κριτική. Είναι όμως απόρροια απογοήτευσης για την αδυναμία ή έλλειψη επαρκούς βούλησης από πλευράς πολλών και διαφόρων, "υπευθύνων" και μη, να ασχοληθούν σοβαρά με το μήνυμα της Ορθοδοξίας κι αν όχι με το μήνυμα αυτό καθεαυτό, με τον τρόπο μετάδοσής του. Διότι οι κατά τόπους και κατ' ευκαιρία αυτοσχεδιασμοί, οδηγούν σε αντιφάσεις και αλληλοαναιρέσεις που σε τελική ανάλυση δε βοηθούν αλλά εκθέτουν την Εκκλησία, ως Θεσμό κι ως Φιλοσοφία. Εάν υποτεθεί πως προέχει η παράδοση στην Ορθοδοξία, τότε πώς δικαιολογείται η κατάργηση του ράσου ή τα ρωμαιοκαθολικού τύπου χορωδιακά σχήματα, τα οποία ακόμη κι όταν έχουν την ανάλογη μουσική κατάρτιση, δε "δένουν" με το υπόλοιπο βυζαντινό, ως ένα σημείο, σκηνικό. Δεν είμαι απαραιτήτως εναντίον αυτών των δύο στοιχείων που ανέφερα ως παράδειγμα, απλά πρέπει να διαλέξεις τί θέλεις ή αν πρόκειται να κάνεις κάποιους συνδυασμούς, να ψάξεις πάρα πολύ για να βρεις τις αναλογίες εκείνες που θα οδηγούν σε λειτουργικά δεμένο αποτέλεσμα.

Θά 'πρεπε επίσης κάποτε, με πρωτοβουλία και των ιεραρχών, να τεθούν οι βάσεις αναβάθμισης και ουσιαστικής συμμετοχής των λαϊκών στη γενικότερη χάραξη της εκκλησιαστικής πορείας και πρότασης. Με δεδομένη την έλλειψη επαρκούς Θεολογικής αλλά και γενικότερης εκπαιδευτικής κατάρτισης σε πολλούς ιερωμένους, είναι αναγκαία η συμμετοχή λαϊκών Θεολόγων, Φιλοσόφων, Ψυχολόγων κλπ, στον ενδοεκκλησιαστικό διάλογο. Μόνο έτσι η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία θα μπορέσει να επανέλθει με αξιώσεις στο παγκόσμιο προσκήνιο, προσφέροντας προτάσεις που θα ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες, χωρίς απαραιτήτως να έχουν ανατραπεί ή παραμεριστεί βασικά στοιχεία της παράδοσης ή βασικές Θεολογικές Αρχές. Η δυνατότητα επανερμηνείας διαφόρων πτυχών της Ορθοδοξίας υπό το πρίσμα των δεδομένων του παρόντος, με στόχο πάντοτε και την προοπτική του μέλλοντος, προσφέρει τη δυνατότητα αναγέννησης και εξόδου από το τέλμα της ανακύκλωσης και της σταδιακής οπισθοδρόμησης.

Επαφίεται λοιπόν στον νέο Αρχιεπίσκοπο -εάν κι εφόσον εμφορείται από πραγματικά δημιουργική και χριστιανικά επαναστατική, διάθεση- να προβεί στις ανάλογες ενέργειες, ανοίγοντας τον δρόμο στις από πολλού αναγκαίες καινοτομίες...

Δημήτρης Ρομποτής D.R.

[ η Πρωϊνὴ - 31 Ιουλίου 1996 - σ. 5 ]