top

Θεοφιλέστατοι, Aιδεσιμολογιότατοι Πρεσβύτεροι και Πιστά Mέλη του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και του Εθνικού Συμβουλίου της Φιλοπτώχου Αδελφότητας,

Με καρδιά έμπλεη χαράς σάς χαιρετώ σήμερα και σας καλωσορίζω στη Νέα Υόρκη για τη φθινοπωρινή σύσκεψη του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου και του Εθνικού Συμβουλίου της Φιλοπτώχου Αδελφότητας. Διότι συνερχόμασθε ως μέλη, όχι κοσμικής οργάνωσης ή εταιρίας ή λέσχης, αλλά της οικογένειας του Θεού.

Πριν από δύο σχεδόν εβδομάδες γιορτάσαμε την ⁄ψωση του Τιμίου Σταυρού, μια από τις σημαντικότερες μέρες του εκκλησιαστικού έτους. Γι’ αυτό και τοποθετήθηκε αυτή η εικόνα στο μέσον του συνεδριακού μας χώρου. Και θα ’θελα να σας υπενθυμίσω σχετικά ότι ο σταυρός, αντικείμενο υψώσεως σήμερα, υπήρξε κάποτε σύμβολο χλευασμού. Διότι, όπως ο Απόστολος Παύλος λέγει με τόσον απλό τρόπο στην Αã προς Κορινθίους επιστολή του, η ιδέα ενός εσταυρωμένου Μεσσία ήταν «Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἑλλησι δὲ μωρία» (A΄ Κορ. 1,23). Κι όμως αυτός ο αποτελών σκάνδαλο σταυρός συμβολίζει τη δόξα που μας αναμένει.

Καλοί μου φίλοι, η Εκκλησία είναι Σώμα Χριστού. Είναι το σώμα Χριστού που κρέμεται στο σταυρό ενώπιόν μας και είναι το σώμα των πιστών που προσδοκούν τη δόξα. Στον κόσμο αυτόν υπάρχουν πολλές χριστιανικές Eκκλησίες, και εμείς στην Αμερική υπερηφανευόμαστε που ζούμε τόσο ειρηνικά εν μέσω τόσων Εκκλησιών. Ωστόσο, ως άνθρωποι που απαρτίζουμε την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική, εκτός κι αν παρασυρθούμε απ’ τη σκέψη ότι αποτελούμε απλώς μία μεταξύ των πολλών Εκκλησιών, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι είμαστε και αναπόσπαστο μέρος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, του κέντρου του Χριστιανισμού, της Μητέρας Εκκλησίας της Ορθοδοξίας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Αυτή η διχοτομία –να είμασθε δηλαδή η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία και συγχρόνως το κατακερματισμένο σώμα του Χριστού– είναι αυτό που πρέπει ναχαρακτηρίζει το πλαίσιο σκέψης μας καθώς βαδίζουμε μαζί από εδώ κι εμπρός. Έτσι ήταν από την απαρχή του χριστιανισμού. Γιατί δεν θα έπρεπε να είναι έτσι και τώρα;

Η κατανόηση αυτής της διχοτομίας σχετικά με το σύμβολο της πίστης μας έχει σημασία και για άλλους πολλούς λόγους, αλλά και για το μάθημα που προσφέρει σε όσους με αφοσίωση κοπιάζουν για την ευστάθεια της Εκκλησίας. Διότι μόνο αν αντιληφθούμε την κατάσταση του κατακερματισμού μας, θα μπορέσουμε να λάβουμε μια πρώτη ελάχιστη γεύση της εφικτής δόξας.

Αυτά έχοντας υπόψη, σας λέγω ότι, παρά την αναταραχή των τελευταίων μηνών –και υπήρξε πράγματι μεγάλη αναταραχή–, η Εκκλησία μπορεί ακόμη να διακρίνει το δρόμο της προς τη δόξα. Παρά την απειλή της διχόνοιας, υπάρχει ακόμη σήμερα και θα υπάρχει πάντοτε ενότητα μεταξύ μας, επειδή σε τελευταία ανάλυση όλοι εργαζόμαστε για το καλό της Εκκλησίας που αγαπάμε. Παρά την οξύτητα που χαρακτήρισε πολλούς λόγους μας, είτε αυτοί υπήρξαν προφορικοί είτε γραπτοί, υπάρχει καταλλαγή εν Χριστώ. Παρά το γεγονός ότι μερικοί ήθελαν να διακρίνουν παντού ερείπια στα επιτευχθέντα κατά τα τελευταία εβδομήντα πέντε έτη, υπάρχει «ανακαίνωση» εν Χριστώ. Bρίσκομαι εδώ σήμερα και σας βεβαιώνω πως η ενότητα, η καταλλαγή και η πνευματική ανανέωση είναι για όλους μας εφικτή.

*  *  *

Πέρυσι, αυτήν ακριβώς την εβδομάδα, ενθρονιζόμουν ως αρχιεπίσκοπος Αμερικής. Τότε σας μίλησα για ελπίδες και όνειρα, προκλήσεις και ευκαιρίες. Πολλοί από σας είχαν ακριβώς τις ίδιες ελπίδες και τα ίδια όνειρα. Άλλοι πρότειναν τρόπους για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και αξιοποίηση των ευκαιριών. Όλοι σας προθυμοποιηθήκατε να συμβάλετε ώστε να υλοποιηθούν οι απαραίτητες αλλαγές. Κοινή όλων επιθυμία ήταν να καταστήσουμε την Εκκλησία που μας παρέδωσαν οι γονείς και οι παππούδες μας πανέτοιμη ν’ αντιμετωπίσει τις ανάγκες των τέκνων και εγγονών μας. Μάλιστα, παραμερίζοντας όλα τα στερεότυπα σχετικά με την επόμενη χιλιετία, εκδηλώσαμε από κοινού τη βούληση να προετοιμάσουμε την Εκκλησία μας για τις πραγματικά μεγάλες προκλήσεις που θα έρχονταν μ’ αυτήν τη νέα χιλιετία.

Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, έπρεπε να γίνει σημαντικότατη προκαταρκτική εργασία. Γι’ αυτό, ως νέος προκαθήμενος της Εκκλησίας, θεώρησα ως πρώτο καθήκον μου να εντρυφήσω στη ζωή της Αρχιεπισκοπής προκειμένου να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι σε ποιο ακριβώς σημείο βρισκόμασθε, εν συνεχεία δε να προχωρήσω μαζί σας και με όλους τους πιστούς στην πραγματοποίηση των αρχικών βημάτων προς εκπλήρωση των ελπίδων, ονείρων και φιλοδοξιών αυτής της σφριγηλής Εκκλησίας της Αμερικής.

Γνωρίζω πως ορισμένοι από εσάς ήθελαν τις πρώτες εκείνες εβδομάδες να παρουσιάσω το «όραμα» της ποιμαντορίας μου και να εκθέσω τα βήματα που θα κάναμε για την εφαρμογή αυτού του οράματος. Ωστόσο, απόλυτη προτεραιότητά μου υπήρξε η εξοικείωση με κάθε πλευρά της εκκλησιαστικής ζωής μας, ώστε να υπάρχει η βεβαιότητα πως οι αποφάσεις που θα λαμβάναμε θα ήταν προσεκτικά μελετημένες. Το μόνο όραμα που μπορούσα να παρουσιάσω, το μόνο όραμα που ήθελα να παρουσιάσω και το όραμα για το οποίο μίλησα κατά την τελευταία σύσκεψη του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου το Μάρτιο ήταν όραμα για μια πνευματικότερη Εκκλησία, Εκκλησία που γνωρίζει τις πνευματικές ρίζες της και Εκκλησία της οποίας η ζωή θα παρήγε αληθινούς πνευματικούς καρπούς.

Ως γνώμονα έλαβα σοβαρά υπόψη το σκοπό της Αρχιεπισκοπής, όπως αυτός αναφέρεται στο σύνταγμα της Αρχιεπισκοπής και σύμφωνα με τον οποίο οφείλουμε: «... να κατευθύνουμε τη ζωή της εν Αμερική Εκκλησίας σύμφωνα με την ανατολική ορθόδοξη πίστη και παράδοση, καθαγιάζοντας τους πιστούς μέσω της θείας λειτουργίας και των ιερών μυστηρίων και οικοδομώντας τη θρησκευτική και ηθική ζωή των πιστών σύμφωνα με την Αγία Γραφή, τις διατάξεις και τους κανόνες των αγίων αποστόλων και των επτά οικουμενικών συνόδων της αρχαίας και αδιαίρετης Εκκλησίας, όπως εφαρμόζονται στην πράξη από την εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλη Εκκλησία» (άρθρο 2).

Εντρύφησα λοιπόν στη ζωή της Αρχιεπισκοπής μας. Εντός έτους εξοικειώθηκα με την πραγματικότητα των διαφόρων αρχιεπισκοπικών ιδρυμάτων και γνώρισα εκ του σύνεγγυς πολλούς άλλους συγγενείς οργανισμούς, όπως τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα, τόσο επάξια εκπροσωπούμενη εδώ σήμερα. Πραγματοποίησα πάνω από ενενήντα ποιμαντορικές επισκέψεις σε κοινότητές μας και παρευρέθηκα σε αμέτρητα συνέδρια, συσκέψεις και άλλες παρόμοιες συγκεντρώσεις, οι οποίες μού επέτρεψαν να γνωρίσω χιλιάδες πιστούς. Δέχθηκα στο αρχιεπισκοπικό γραφείο αλλά και κατά τη διάρκεια των ποιμαντορικών επισκέψεών μου κυριολεκτικά εκατοντάδες ανθρώπους από τις κοινότητές μας, τόσο ιερείς όσο και λαϊκούς, καθώς και εκπροσώπους τοπικών αρχών, πολιτικούς, μέλη της κυβερνήσεως και εκκλησιαστικούς ηγέτες. Οι εμπειρίες αυτές συνέβαλαν ώστε να κατανοήσω σαφέστερα ποιοι ακριβώς είμαστε και τι πρακτικές δυνατότητες έχουμε προκειμένου να καταστούμε Εκκλησία πνευματικότερη, όπως την είχα οραματισθεί.

Οι τρεις τομείς όπου διαπιστώθηκε η ανάγκη άμεσης δραστηριοποίησης ήταν: 1) η εκπαίδευση των πιστών σε θέματα ορθόδοξης πίστης· 2) η ενημέρωση των πιστών για το έργο της Αρχιεπισκοπής ως συνόλου· και 3) η πνευματική ζωή της Αρχιεπισκοπής μας.

*  *  *

Η θρησκευτική εκπαίδευση των πιστών αποτελεί ιδιαίτερα επείγουσα ανάγκη, διότι μια εμπεδωμένη γνώση της πίστης μας έχει άμεση επίπτωση επί τόσων άλλων πλευρών της εκκλησιαστικής ζωής μας. Αδελφοί και αδελφές εν Χριστώ, έχουμε μια δισχιλιετή πίστη με απαράμιλλες παραδόσεις μέσω των οποίων παρεδόθη αυτή η πίστη μέχρι τη σημερινή γενιά μας. Ίσως ν’ αληθεύει ότι σ’ αυτήν τη χώρα, περισσότερο από αλλού, έχουμε τη μεγαλύτερη ενεργό συμμετοχή πιστών στη ζωή της Εκκλησίας. Ωστόσο, επειδή εμείς στην Αμερική δεν ζούμε στο πλαίσιο ενός «ορθόδοξου πολιτισμού», όπως συμβαίνει στην περίπτωση άλλων ορθοδόξων ανά τον κόσμο, και η πίστη δεν ενισχύεται από κάθε πτυχή της ζωής μας, απαιτείται ένα σφαιρικό θρησκευτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης που να συμβάλλει στη βαθύτερη κατανόηση της πίστης εκ μέρους των πιστών, αλλά και να εξασφαλίζει την παράδοση της πίστης μας ακέραιης στις μελλοντικές γενεές. Έχοντας αυτά υπόψη, μια από τις πρώτες αποφάσεις μου ήταν να αναθέσω στο πρόσφατα αναδιοργανωθέν τμήμα θρησκευτικής εκπαίδευσης την κατάρτιση σφαιρικού εκπαιδευτικού προγράμματος για όλους τους πιστούς μας, παιδιά και ενήλικους.

Οι επιπτώσεις μιας κατάλληλης θρησκευτικής εκπαίδευσης είναι πολλές. Μια απ’ τις επιπτώσεις έχει σχέση με ζήτημα για το οποίο ανησυχούμε όλοι: τους μικτούς γάμους. Με έχετε ήδη ακούσει να λέγω πως οι γάμοι αυτοί αποτελούν μάλλον ευκαιρία παρά πρόβλημα. Αποτελεί ευκαιρία το να μοιραζόμασθε την πίστη μας με άλλους εν αγάπη. Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν ορισμένα πρακτικά μέτρα ώστε να εκμεταλλευθούμε θετικά την ευκαιρία αυτή, μέτρα που να λαμβάνουν υπόψη τόσο τις ποιμαντικές όσο και τις θεολογικές διαστάσεις του όλου θέματος.

Τρέφω μεγάλες ελπίδες ότι η Επιτροπή του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου για τους Μικτούς Γάμους θα εκπονήσει πρακτικές οδηγίες ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα αγκαλιάσουμε τους μη ορθόδοξους συζύγους, με την προσήλωση και αγάπη που αξίζουν. Μάλιστα, η επιτροπή θα παρουσιάσει συγκεκριμένη πρόταση αυτό το σαββατοκύριακο. Και μιλώντας περί μεγάλων προσδοκιών, θα προσθέσω ότι τρέφω παρόμοιες ελπίδες και για το έργο όλων των άλλων επιτροπών του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου.

Άλλη επίπτωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης, ίσως η προφανέστερη, έχει σχέση με τη νεολαία μας. Το στερεότυπο «τα παιδιά μας είναι το μέλλον μας» εκφράζει μια βαθιά αλήθεια: ότι, εάν τα παιδιά μας δεν γνωρίζουν την πίστη μας, η πίστη μας δεν θα επιβιώσει με τον τρόπο που πρέπει. Αυτό ισχύει για το όλο σώμα της Εκκλησίας· εξάλλου, πόσες θρησκευτικές ομάδες θρηνούν ήδη τη συστηματική εξασθένηση του δόγματός τους; Αυτό ισχύει και για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, εφόσον η προσωπική πίστη του καθενός έχει επίπτωση στην ίδια τη σωτηρία της ψυχής του.

Παρά ταύτα, σε εποχή όπου οι νέοι μας πλουτίζουν τη γνώση τους σε κάθε σφαίρα του επιστητού και αποβλέπουν σε σταδιοδρομίες στους τομείς από την ψηφιακή τεχνολογία μέχρι την έρευνα του AIDS, από τη νομική και τις επιχειρήσεις μέχρι τη γενετική και τη βιοϊατρική, τομείς που ούτε καν υπήρχαν πριν από λίγες δεκαετίες, είναι θλιβερό η θρησκευτική γνώση τους να παραμένει σε χαμηλό επίπεδο. Φίλοι αγαπητοί, η κατάλληλη θρησκευτική εκπαίδευση πρέπει να φθάσει το επίπεδο εκπαίδευσης που απολαύουμε σε κάθε άλλο τομέα της ζωής, εάν πρόκειται ν’ αποβεί μια σφριγηλή, σημαντική και μάλιστα η κεντρική πλευρά της ζωής των νέων μας.

Στην πραγματικότητα, πολλοί από εμάς γεννηθήκαμε ορθόδοξοι και παραμένουμε στην παράδοση αυτή διότι, απλούστατα, έτσι βρήκαμε τα πράγματα. Αυτή όμως δεν είναι η πραγματικότητα της νέας γενεάς, που κάνοντας χρήση της ελευθερίας της, δικαίως διατυπώνει ερωτήσεις για όλα, χωρίς να αισθάνεται καμία υποχρέωση να παραμείνει σε μια συγκεκριμένη παράδοση επειδή απλώς έτυχε να βρεθεί στους κόλπους της. Επομένως, έχουμε την ιερή υποχρέωση να διδάξουμε τα παιδιά, να τα αγαπήσουμε, να τα καθοδηγήσουμε και να τα εκθρέψουμε στην πίστη ώστε να επιλέξουν ελεύθερα ν’ ακολουθήσουν την ορθόδοξη οδό, επειδή μέσα τους βαθιά πείσθηκαν και επομένως πιστεύουν πως η οδός αυτή αποκαλύπτει την ύστατη αλήθεια.

Μια άλλη επίπτωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης έχει σχέση με την εκ νέου ανακάλυψη των πνευματικών ριζών μας. Σήμερα το πρωί θα ακούσατε για την προσεχή επίσκεψη της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, του πνευματικού ηγέτη όλων μας. Ελπίζω πως με αυτήν την επίσκεψη θα αρχίσει για όλους τους πιστούς μας η διαδικασία για την επανασυνειδητοποίηση του γεγονότος, ότι η κληρονομιά μας έχει τις ρίζες της στην Εκκλησία του Αποστόλου Ανδρέου, την Εκκλησία των επτά Οικουμενικών Συνόδων, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Μάλιστα, έχω την ελπίδα πως αυτή η πατριαρχική επίσκεψη θα οδηγήσει τους έλληνες ορθόδοξους χριστιανούς της Αμερικής να συνειδητοποιήσουν το βάθος των ριζών μας και να συμμετάσχουν εντονότερα στη ζωή της Εκκλησίας. Ευχή μου είναι αυτή η επίσκεψη να φέρει την οικογένεια όλων των ορθόδοξων πιστών –Ελλήνων, Ρώσων, Αράβων, Σέρβων, Ρουμάνων και άλλων– πιο κοντά, σ’ ένα σχήμα ενότητας συνεκτικότερο του ήδη υπάρχοντος.

Ο δεύτερος τομέας που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η ενημέρωση των πιστών σχετικά με το έργο που επιτελείται σ’ ολόκληρη την Αρχιεπισκοπή. Η ενημέρωση αυτή συμβαδίζει με τη θρησκευτική εκπαίδευση. Μάλιστα, η ενημέρωση πρέπει να είναι σφαιρική και δαψιλής, έντιμη και εποικοδομητική, αν θέλουμε να «οικοδομήσουμε» τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά που συρρέουν στους ναούς μας. Επιπλέον, η ενημέρωση αυτή πρέπει να γίνεται μέσω κάθε διαθέσιμου και αποτελεσματικού μέσου.

Σε λίγο θα ακούσετε μια έκθεση για την πρόοδο που σημειώσαμε στον τομέα του Διαδικτύου. Επιτρέψτε μου όμως πρώτα να εκφράσω πόσο ευτυχής είμαι που, χάρη στο βραβευμένο ιστότοπό μας, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν τώρα τη δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες προερχόμενες από την Αρχιεπισκοπή και αύξησης των γνώσεών τους περί ορθοδοξίας. Καταγράφηκαν μέχρι στιγμής πάνω από τέσσερα εκατομμύρια επισκέψεις στον ιστόχωρό μας. Γνωρίζουμε πως μέσω αυτού του ιστότοπου άνθρωποι από όλο τον κόσμο διδάσκονται τα της πίστεώς τους και πληροφορούνται τα της Αρχιεπισκοπής και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Παρακολουθούν τη ραδιοφωνική μεταδόση ιερών ακολουθιών και βλέπουν σε απευθείας μετάδοση εκκλησιαστικά τηλεοπτικά ρεπορτάζ. Οι νέοι μας μπορούν να βρουν πληροφορίες για θέματα που τους αφορούν και οι κληρικοί έχουν τώρα τη δυνατότητα να αντλήσουν πλήθος πληροφοριών χρήσιμων για τη διακονία τους. Είναι πράγματι συναρπαστική η πρόοδος που σημειώνεται στον τομέα αυτόν.

Μπορούμε επίσης να είμαστε υπερήφανοι για την ποιότητα της βιντεο-διακονίας μας. Πριν από λίγους μήνες η GOTelecom κέρδισε το βραβείο Emmy για τη βιντεο-εξιστόρηση της ζωής του αρχιεπισκόπου Ιακώβου. Το υλικό που παράγει, έχει εξάλλου αναγνωριστεί για την ποιότητά του, και θα χρησιμοποιηθεί σε προγράμματα διαφόρων τηλεοπτικών δικτύων. Μέσω της GOTelecom εκατομμύρια τηλεθεατές θα είναι σε θέση να ενημερώνονται επί καθημερινής βάσεως για την επίσκεψη της Α.Θ. Παναγιότητας κατά τον προσεχή μήνα.

Εκτός από το διαδίκτυο και την GOTelecom, οι επικοινωνίες μας μέσω της παραδοσιακότερης μεθόδου, των έντυπων μέσων, έχουν επίσης βελτιωθεί. Όλοι έχετε δει το «νέο» Ορθόδοξο Παρατηρητή. Αυτό που ίσως δεν έχετε παρατηρήσει είναι ότι τον λαμβάνετε τώρα συχνότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Ο αριθμός των τευχών έχει αυξηθεί από ένδεκα σε δεκαοχτώ ετησίως. Στο έντυπο έχουν προστεθεί νέες στήλες ώστε να υπάρχει ευρύτερη και σφαιρικότερη κάλυψη των ειδήσεων και απόψεων. Κι όλα αυτά με περισσότερη επαγγελματικότητα και χαμηλότερο κόστος.

Δεν είναι συμπτωματικό που η επικοινωνία εκτείνεται τόσο προς τους εκτός Εκκλησίας όσο και προς τους εντός των κόλπων της. Η Αρχιεπισκοπή πρέπει να αξιοποιήσει κάθε ευνοϊκή περίσταση προκειμένου να εκφράσει τις απόψεις της για τα επίμαχα θέματα πολιτικού, κοινωνικού και θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Ως ορθόδοξη θρησκευτική φωνή στο δημόσιο χώρο, κατέχουμε μοναδική θέση από την οποία μπορούμε να εκφρασθούμε για θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, πολιτικών δικαιωμάτων και θρησκευτικών διωγμών. Τέτοια θέση μάς αναγνωρίστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών, όταν ζήτησε τη συμμετοχή μας στη Συμβουλευτική Επιτροπή για τη Θρησκευτική Ελευθερία στο Εξωτερικό, και από το Λευκό Οίκο, όταν μας ζήτησε να συμμετάσχουμε στην Αμερικανική Υπόσχεση για την Εκστρατεία Εθελοντισμού. Η αλήθεια είναι απλώς ότι, επειδή έχουμε και φωνή και μήνυμα, πρέπει να κηρύξουμε το μήνυμά μας όποτε και όπου είναι δυνατόν.

Τόνισα προηγουμένως ότι η επικοινωνία πρέπει να είναι έντιμη και εποικοδομητική. Ο πρόσφατος στρόβιλος σπερμολογιών και φημολογιών, που επιχειρείται από ορισμένα μέλη της εκκλησιαστικής μας οικογένειας, είναι κάθε άλλο παρά έντιμος και εποικοδομητικός, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που, όταν προβαίνει η Αρχιεπισκοπή σε δηλώσεις για γεγονότα ανεπίδεκτα διαμφισβήτησης, οι πιστοί να εικοτολογούν ως προς την ακρίβεια ορισμένων ή και όλων αυτών των υπεύθυνων δηλώσεων. Η συμπεριφορά αυτή έχει προκαλέσει σύγχυση, οργή και κυνισμό. Είναι ατυχέστατη, καθώς σκανδαλίζει τη συνείδηση των πιστών και βλάπτει σοβαρά την Εκκλησία.

Συγκεκριμένα, προέκυψε θέμα εάν η Αρχιεπισκοπή θα κατατμηθεί σε αυτοδιοίκητες μητροπόλεις. Λέγω κι επαναλαμβάνω πως δεν θα υπάρξει καμιά τέτοια κατάτμηση! Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπήρξε ποτέ επίσημη πρόταση προς κατάτμηση της Αρχιεπισκοπής, μονομερής ή άλλη, κάθε δε συζήτηση περί του αντιθέτου είναι απλώς άνευ αντικειμένου.

Ατυχής επίσης υπήρξε η συσχέτιση αυτής της φημολογίας με το θέμα της κατάρτισης νέου συντάγματος της Αρχιεπισκοπής. Αληθεύει βέβαια ότι το σύνταγμα και πιθανές τροποποιήσεις του αποτελούν αντικείμενο συνεχούς μελέτης, όπως ταιριάζει σε μια δυναμική Εκκλησία σαν τη δική μας που αναζητεί διαρκώς τους καταλληλότερους και προοδευτικότερους τρόπους αντιμετώπισης των θεμάτων του μέλλοντος. Επί του παρόντος, συνοδική επιτροπή της Αρχιεπισκοπής εξετάζει ορισμένες πιθανές αλλαγές. Όπως συνηθίζεται, θα γνωστοποιήσει τις απόψεις της στην Επιτροπή Συντάγματος της Αρχιεπισκοπής, η οποία είχε συσταθεί από το γεραρό προκάτοχό μου, σεβασμιότατο αρχιεπίσκοπο Ιάκωβο. Με άλλα λόγια, κάθε συζητήση που ακολουθεί πάντα καθιερωμένες διαδικασίες, είναι μέρος του έργου μιας αυξανόμενης και αναπτυσσόμενης Εκκλησίας. Όπως και να ’ναι, θέλω να γνωρίζετε τούτο: δεν υπάρχει νέο σύνταγμα, όπως ακριβώς δεν υπάρχει και κανένα σχέδιο κατάτμησης της Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Και σε καμιά περίπτωση δεν θα διακυβευθεί ή περιορισθεί ποτέ το σφρίγος και η δυναμική ενότητα αυτής της Αρχιεπισκοπής.

Γι’ αυτούς τους λόγους η έντιμη πληροφόρηση είναι το modus operandi για την Εκκλησία. Γι’ αυτούς τους λόγους επίσης η πληροφόρηση εκ μέρους άλλων θα έπρεπε να είναι εξίσου έντιμη, υπεύθυνη και εποικοδομητική.

Ο τρίτος τομέας που με απασχόλησε και με απασχολεί ακόμη κατά τρόπο άμεσο είναι η πνευματική ζωή της Αρχιεπισκοπής μας. Αδελφοί και αδελφές, οι άνθρωποι θέλουν πάντα «ὄρη μεθιστάναι» (πρβλ. Ματθ. 17,20-21), και ίσως να έχουν δίκιο. Αλλά, όπως επίσης επισημαίνεται στις Γραφές, απαιτείται πίστη για να μετακινήσουν όρη. Ωστόσο, όπως αντιλαμβάνομαι το χωρίο αυτό των Γραφών, για να έχουν οι άνθρωποι τέτοια πίστη, πρέπει πρώτα να μεταβάλουν την καρδιά τους. Επαναλαμβάνω: οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ευθεία καρδιά και ευθύ νου για να αποκτήσουν την απαιτούμενη πίστη «ὡστε ὄρη μεθιστάναι». Γι’ αυτό, αν πρόκειται να ορίσουμε και να επιτύχουμε τους ορθούς στόχους, πρέπει οπωσδήποτε να δώσουμε έμφαση στην πνευματική ζωή της Εκκλησίας μας.

Ποιο είναι το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή; Ως κεφαλή της Αρχιεπισκοπής μας, έχω διακηρύξει πάντοτε την πεποίθησή μου ότι στην ορθόδοξη παράδοση η Ευχαριστία αποτελεί το παν. Με άλλα λόγια, η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας είναι η πεμπτουσία της ζωής μας ως ορθόδοξων χριστιανών, διότι στη λειτουργία, περισσότερο από αλλού, προσφέρουμε εαυτούς στο Θεό και ο Θεός προσφέρει εαυτόν σε εμάς. Έχοντας αυτό υπόψη και θέλοντας να το γνωρίζουν καλά και όλοι οι πιστοί μας, έχω τονίσει και πάλιν και πολλάκις, σε αναρίθμητες συναντήσεις με κληρικούς και λαϊκούς, ότι πρέπει να ενισχύσουμε τη λειτουργική ζωή στις ενορίες μας.

Ωστόσο, όσο σημαντική είναι η ενίσχυση της λειτουργικής ζωής μας άλλο τόσο απαραίτητη είναι η αναζωογόνηση της ιερατικής διακονίας του κλήρου μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κλήρος μας είναι απ’ τους πλέον αφοσιωμένους ανά τον κόσμο. Γνωρίζω πόσο προσηλωμένοι είναι οι κληρικοί μας στη διακονία τους και πόσο στοργικά μεριμνούν για την ευστάθεια των ενοριών τους. Αν πρόκειται όμως οι ιερείς μας να είναι συνεπείς προς την κλήση τους, πρέπει καθημερινά να αναβιώνουν για τους εαυτούς τους και να αποκαλύπτουν προς όφελος των άλλων μια ταυτότητα διαμορφωμένη αποκλειστικά από την τέλεση της Ευχαριστίας και το κήρυγμα του Θείου Λόγου. Με άλλα λόγια, όλες οι άλλες πλευρές της ιερατικής τους κλήσης –η πνευματική καθοδήγηση ή το διδασκαλικό έργο ή η άσκηση οποιουδήποτε άλλου ταλάντου τους–, όσο σημαντικές και να ’ναι, βασίζονται εξ ολοκλήρου στο χαρισματικό τους ρόλο ως λειτουργών.

Γι’ αυτόν το λόγο, όποτε υπήρξε συνάντησή μου με τον κλήρο –και υπήρξαν ήδη τέσσερις επίσημες συναντήσεις μου με τους ιερείς τεσσάρων επισκοπών μας: Νέα Υόρκης, Νέας Ιερσέης, Ντιτρόιτ και Ατλάντας –, υπογράμμισα έντονα αυτό το σημείο. Γι’ αυτόν το λόγο επίσης εγκαινιάσθηκε νέο δελτίο, βασισμένο στις ομιλίες μου, το οποίο αποστέλλεται σε όλους τους ιερείς της Αρχιεπισκοπής επί τακτικής βάσης.

Έχοντας τη σκέψη στραμμένη ακριβώς σε τούτο, την πρέπουσα δηλαδή ιερατική ταυτότητα, αποφάσισα τις αλλαγές που έλαβαν χώρα στο Ελληνικό Κολέγιο/Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού. Εφόσον η πρώτη ευθύνη της Σχολής είναι η εκπαίδευση των μελλόντων ιερέων της Αρχιεπισκοπής μας, θεώρησα αναγκαίο να ενισχύσω την πνευματική και ακαδημαϊκή της βάση ώστε η διαμόρφωση τέτοιας ιερατικής συνείδησης να γίνει πράγματι εφικτή. Για να συμβεί αυτό, για να επαναλάβω τους λόγους του νέου προέδρου της Σχολής, του Θεοφιλέστατου επισκόπου Ησαΐα, του οποίου την εισήγηση θα ακούσετε σε λίγο, η Σχολή πρέπει να καταστεί τόπος «πληρότητας και αγιωσύνης». Ακριβώς την αποστολή αυτή έχει αναλάβει ο θεοφιλέστατος.

*  *  *

Αυτά τα τρία θέματα, θρησκευτική εκπαίδευση, σφαιρική πληροφόρηση και πνευματική ζωή στην Αρχιεπισκοπή μας, είναι ευρύτατα. Εκτός από αυτά υπήρξαν κι ορισμένα άλλα συγκεκριμένα θέματα που έχρηζαν μελέτης και αντιμετώπισης.

Πρώτον, η οικονομική κατάσταση της Αρχιεπισκοπής. Πέρυσι, αυτήν την περίοδο, το σύνολο των εσόδων –λογιών και άλλων συνεισφορών μαζί– βρισκόταν σε χαμηλό επίπεδο. Ένα έτος αργότερα, την ίδια περίοδο, το σύνολο των εσόδων είναι κατά 100.000 δολάρια μεγαλύτερο. Από αυτά, 40.000 αντιπροσωπεύουν αύξηση στις συνεισφορές του προγράμματος «ΛΟΓΟΣ». Επίσης, στον τομέα των λογιών σημειώθηκε αύξηση των αριθμών, το δε Τμήμα Λογιών της Αρχιεπισκοπής συνεργάζεται τώρα εντατικά με τις κοινότητες ώστε να κατανοήσουν ευκολότερα την έννοια της χριστιανικής λογίας. Συγχρόνως, το Τμήμα Οικονομικών της Αρχιεπισκοπής εργάζεται σε επίπεδο επισκοπικό και αρχιεπισκοπικό προς επίτευξη πλήρους εναρμόνισης με τις προδιαγραφές της οικονομικής λογιστικής.

Έχοντας σημειώσει αυτήν την πρόοδο, όσο μέτρια κι αν είναι, σας υποβάλλω την εξής ερώτηση: από το σημείο αυτό κι εμπρός πού πάμε; Το αφήνω στην Οικονομική Επιτροπή, ώστε να μας χειραγωγήσει όλους και να τεθούν και επιτευχθούν οι πρέποντες οικονομικοί στόχοι.

Δεύτερον, το νομικό ζήτημα της Hγεσίας των 100. Χωρίς να θέλω να επαναλάβω όσα θα ακούσετε σε σχετική έκθεση εντός ολίγου, θα επιθυμούσα να εκθέσω κάποιες απόψεις μου για τις πρόσφατες εξελίξεις στις συνεχιζόμενες προσπάθειες να συσταθεί το προικοδοτικό αυτό ταμείο ως επίσημος επικουρικός οργανισμός της Αρχιεπισκοπής με ιδιαίτερη νομική υπόσταση. Αυτή η προσπάθεια καταβάλλεται συστηματικά εδώ και έξι τουλάχιστον έτη, με χαρά δε σάς αναγγέλλω ότι επιτέλους πλησιάζουμε προς κάποιο απτό αποτέλεσμα. Υπήρξε ανάγκη να ζητηθεί και άλλη νομική γνωμοδότηση, προκειμένου να διευκρινισθούν ορισμένες ασάφειες, πράγμα που καθυστέρησε την όλη διαδικασία. Από την αρχή, σταθερή επιδίωξή μου υπήρξε η παντί τρόπω εξασφάλιση του διαρκούς και απαραβίαστου χαρακτήρα του ταμείου και η διασάφηση όλων των νομικών πλευρών του ζητήματος, ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε πλήρη απολογισμό στους πιστούς της Αρχιεπισκοπής. Επιθυμώ να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στα μέλη της διοικητικής επιτροπής της Ηγεσίας των 100 που, μαζί με το προσωπικό και το νομικό σύμβουλο της Αρχιεπισκοπής, εργάσθηκαν ώστε να καρποφορήσουν οι κοινοί στόχοι μας. Η αφοσίωση των μελών αυτού του οργανισμού και η εκ μέρους τους συνετή διαχείριση του ταμείου συνέβαλαν στη σύσταση ανεκτίμητης οικονομικής πηγής για το μέλλον της Εκκλησίας και για τα παιδιά μας εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τώρα που έχει σχεδόν λήξει το ζήτημα αυτό, σας υποβάλλω την ίδια πάντα ερώτηση: από το σημείο αυτό κι εμπρός πού πάμε; Ας επιστρατεύσουμε τώρα όλες τις δυνάμεις μας για να αναπτύξουμε το προικοδοτικό αυτό ταμείο σύμφωνα με τους δηλωμένους οικονομικούς σκοπούς του και να το αναδείξουμε επίσης σε πρώτης τάξεως επιχορηγητικό οργανισμό, προς όφελος των αρχιεπισκοπικών διακονιών μας.

Τρίτον, η κατάσταση στην Ακαδημία του Αγίου Βασιλείου. Ως γνωστόν, η Ακαδημία επί έτη φρόντιζε τα εμπερίστατα παιδιά της ομογένειας προσφέροντάς τους στέγη, εκπαίδευση και θρησκευτικό περιβάλλον. Οι πιστοί μας ευθύς εξαρχής βοήθησαν την Ακαδημία οικονομικά, όλως ιδιαιτέρως φυσικά η Φιλόπτωχος Αδελφότητα. Γι’ αυτήν τη συμπαράσταση είμαστε όλοι ευγνώμονες.

Ωστόσο, όπως εντός ολίγου θα ακούσετε στη σχετική εισήγηση, ήταν απαραίτητες ορισμένες δραστικές αλλαγές. Αυτές οι αλλαγές αφορούσαν τα οικονομικά, το προσωπικό, τα προς στέγαση παιδιά, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, τις εγκαταστάσεις· εν ολίγοις, κάθε πλευρά του ιδρύματος. Παρά τις αναγκαίες αυτές αλλαγές, και αντίθετα προς ορισμένες σπερμολογίες, θα ήθελα να γνωρίζετε τα εξής: 1) ότι οι μαθητές συνεχίζουν να χαίρουν της φροντίδας της Ακαδημίας και ακόμη ότι αποδυθήκαμε σε εκστρατεία αναζήτησης και άλλων παιδιών που ίσως χρειάζονται τη μέριμνά μας· και 2) ότι η Ακαδημία του Αγίου Βασιλείου παραμένει ανοικτή και αποτελεί σφριγηλή διακονία της Αρχιεπισκοπής μας.

Πάλι, η ερώτησή μου είναι: από το σημείο αυτό κι εμπρός πού πάμε; Ελπίζω η στέγη αυτή να καταστεί καταφύγιο για ακόμη περισσότερα παιδιά, όντως ενδεή, που θα μπορούσαν να ωφεληθούν πραγματικά από τη συμπαράσταση της Εκκλησίας. Όσον αφορά το επανιδρυθέν Διδασκαλικό Ινστιτούτο του Αγίου Βασιλείου, ελπίζω να εξελιχθεί μια μέρα σε πρότυπο κέντρο σπουδών για κοινοτική διοίκηση, θρησκευτική εκπαίδευση, διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού, και οι απόφοιτοί του να επανδρώσουν κάθε κοινότητα της Αρχιεπισκοπής μας, ως βοηθοί του κλήρου στο πολυσχιδές έργο της ενοριακής διοίκησης.

Τέλος, διοικητικές αλλαγές στην έδρα της Αρχιεπισκοπής. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα έγιναν ορισμένες αναγκαίες αλλαγές στο προσωπικό και άλλους χώρους ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία των γραφείων της Αρχιεπισκοπής. Μεταξύ άλλων, οι αλλαγές αυτές αφορούσαν την ανακατανομή καθηκόντων, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και πρόσληψη νέου προσωπικού. Το αποτέλεσμα υπήρξε η ομαλή κι αποδοτικότερη λειτουργία της αρχιεπισκοπικής έδρας και μάλιστα με προσωπικό που αρχίζει ν’ ανακαλύπτει τα πλεονεκτήματα του ομαδικού πνεύματος.

Για ακόμη μια φορά σάς υποβάλλω την ερώτηση: από το σημείο αυτό κι εμπρός πού πάμε; Τώρα που έχουμε ένα αποδοτικότερο περιβάλλον εργασίας, προσβλέπω σε εσάς και ειδικά στην Επιτροπή Διοικητικών Θεμάτων για προτάσεις ως προς τους τρόπους με τους οποίους θα διατηρήσουμε το σημερινό επίπεδο του προσωπικού και θα προσελκύσουμε νέους ανθρώπους υψηλού επιπέδου. Αυτό είναι απαραίτητο αν θέλουμε να συνεχίσουμε να παρέχουμε υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους ανά τη χώρα πιστούς μας κατά τα προσεχή έτη.

*  *  *

Για όλα τα παραπάνω θέματα σας υπέβαλα την ίδια ερώτηση: από το σημείο αυτό κι εμπρός πού πάμε; Μου φαίνεται πως όλοι γνωρίζουμε την απάντηση.

Σας εξέθεσα τις απόψεις μου, το «όραμά» μου, σχετικά με το τι θα μπορούσε να είναι η Εκκλησία μας στο μέλλον. Προσβλέπω τώρα σε όλους σας, ως ηγετικά στελέχη της Εκκλησίας και ως εκπρόσωπους αυτού του Συμβουλίου στις κοινότητές σας, για να οδηγήσετε την Αρχιεπισκοπή προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε η Εκκλησία μας να καταστεί σφριγηλότερη, παραγωγικότερη και πνευματικότερη.

Μάλιστα, εκτείνω τις χείρες προς όλους σας και σας καλώ σε συστράτευση, γνωρίζοντας ότι η Εκκλησία μπορεί μόνο να ωφεληθεί από τα τάλαντα, τη γνώση, την πείρα και τη γνώμη που της προσφέρετε. Κατά την τελευταία μας συνάντηση σας ζήτησα να διαθέσετε περισσότερο χρόνο, περισσότερα από τις ικανότητες και τους οικονομικούς σας πόρους. Τώρα που έχει ολοκληρωθεί η προκαταρκτική εργασία, γνωρίζετε πώς και πού να χρησιμοποιήσετε τα τάλαντα αυτά.

Όλοι αντιλαμβανόμασθε το Αρχιεπισκοπικό Συμβούλιο ως σώμα όλως ιδιαίτερο, συμβούλιο ενότητας, συμβούλιο εκδηλωτικό της διάθεσης όλων να κρατήσουμε την Ιερά Αρχιεπισκοπή μας μίαν και ενωμένη κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο που ενίοτε υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη. Γνωρίζω πως τελευταίως προέκυψε ζήτημα ως προς την αριθμητική ευρύτητα του Συμβουλίου. Λοιπόν, σας λέγω και πάλι, δεν πρέπει ν’ αφήσουμε το γράμμα του νόμου να αποκτείνει το πνεύμα (πρβλ. Β΄ Κορ. 3,6). Είναι το Πνεύμα, το Άγιο Πνεύμα, το τρίτο Πρόσωπο της ζωοποιού Τριάδας, που δίνει ζωή σ’ αυτήν την Εκκλησία. Φίλοι μου, είμασθε σώμα, όχι σωματείο ή εταιρία, και, καίτοι πρέπει να διαχειριζόμασθε υπεύθυνα όλες τις υποθέσεις της Εκκλησίας σύμφωνα με τον αστικό νόμο και τις προβλεπόμενες διαδικασίες, να μη χαθεί ποτέ από την όρασή σας το Μυστήριο του Χριστού που είναι εν τω μέσω ημών και μας καλεί να ζήσουμε εν πίστει, χάριτι, ελπίδι και προπάντων αγάπη.

Το Μάρτιο αυτού του έτους το Συμβούλιο ενέκρινε ψήφισμα προς συνέχιση του έργου του μέχρι το προσεχές Κληρικολαϊκό Συνέδριο. Όλοι σας έχετε υποβληθεί σε προσωπικές θυσίες για να ανταποκριθείτε στα καθήκοντά σας ως συμβούλων. Όλοι σας αγαπάτε αυτήν την Εκκλησία. Θα διαμελίσουμε το Χριστό ή θα περιπτύξουμε αλλήλους και θα συνεχίσουμε το έργο της Εκκλησίας; Η αγκάλη μου είναι ανοικτή σε όλους σας, διότι μόνο με τη δύναμη της αλληλοσυμπαράστασης και της άνευ όρων αγάπης θα αρθούμε στο ύψος των μεγάλων προκλήσεων, ενώπιον των οποίων στέκει σήμερα η Εκκλησία και ο λαός μας.

Γι’ αυτό, ποδηγετώντας την Εκκλησία προς την προσεχή χιλιετία, ζητώ –για να χρησιμοποιήσω λέξη που έχουμε κατά κόρον ακούσει πρόσφατα– τη... βοήθειά σας! Τολμηρά, ταπεινά και στοργικά ζητώ τη συμπαράστασή σας: συμπαράσταση που να χαρακτηρίζεται από αδιάκοπη αυτοθυσία και αγάπη, συμπαράσταση που να χαρακτηρίζεται από επαγγελία και αύξηση, και τη συμπαράσταση εκείνη που φανερώνει σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας την αγάπη και το έλεος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Διότι μόνο με την αλληλοσυμπαράσταση θα γίνουμε πραγματικοί μέτοχοι της δόξας που προσδοκάμε!

Αυτή η δόξα είναι το περιεχόμενο της επαγγελίας που συνοδεύει το σταυρό του Κυρίου. Αυτή η δόξα μάς δίνει τη βεβαιότητα πως το κοινό μέλλον μας ως Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής θα είναι λαμπρό. Η ενότητα, η καταλλαγή και η ανανέωση οδηγούν στη δόξα. Εργαζόμενοι, προσευχόμενοι και λατρεύοντας το Θεό από κοινού, ως οικογένεια Θεού, ως σώμα Χριστού, θα μπορέσουμε όλοι να δούμε τη λαμπρότητα εκείνης της δόξας.

[ Μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο ]