top

“Πρωϊνή” - 26 Μαΐου 1998

Το δείπνο προς τιμή του κ. Βαρθολομαίου στη Νέα Υόρκη

Πρόποσις της Α.Θ. Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου
κ.κ. Βαρθολομαίου κατά το προς τιμήν αυτού δείπνον εν Νέα Υόρκη

( 23 Μαΐου )

Ιερώτατε Αρχιεπίσκοπε Αμερικής κύριε Σπυρίδων,
Ευλαβή τέκνα της Μητρός Εκκλησίας και της ημετέρας Μετριότητος,

Από των αρχαιοτάτων χρόνων το Γένος ημών ευρέθη ενώπιον ενός ασυνήθους πληθωρισμού ηγετικών προσωπικοτήτων. O υπό του Θεού εντεθείς εις τας κοινωνίας διαφορισμός χαρισμάτων, περί του οποίου ομιλεί ο Απόστολος Παύλος, λέγων ότι ο Θεός έθετο εν τη Εκκλησία “ους μεν πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα δυνάμεις, είτα χαρίσματα ιαμάτων” κλπ. (Α' Κορ. 12,28), παρουσιάζει, δύναταί τις ειπείν, μίαν δυσαναλογίαν ηγετών εν τω γένει ημών. Τούτο, ως είναι αναπόφευκτον, προκαλεί ένα εντονώτερον ανταγωνισμόν μεταξύ των πεπροικισμένων προς αναδοχήν των λειτουργημάτων ή αξιωμάτων μετά των οποίων συνδέεται όχι μόνον η ευθύνη της λήψεως αποφάσεων περί της πορείας ή της τακτικής της ομάδος, αλλά και ποιά τις τιμή, σύστοιχος τω μεγέθει της ευθύνης.

Αλλ' ο πληθωρισμός των ηγετών προκαλεί και τον μιμητισμόν, την συμπεριφοράν δηλαδή τινων κατά τας εξωτερικάς εκδηλώσεις ως εάν είχον τα ηγετικά προσόντα δια συγκεκριμένας ευθύνας, παρ' όλον ότι ούτοι στερούνται τούτων, χωρίς να αποκλείεται να έχουν προσόντα δι' άλλας ηγετικάς θέσεις και ευθύνας. Oύτω πως ο συνωστισμός των συνωθουμένων δια την ανάληψιν της συγκεκριμένης ευθύνης αυξάνεται και η κατ' αρχήν ευγενής άμιλλα μετατρέπεται εις ανταγωνισμόν, κατά τον οποίον η επιδίωξις της νίκης και της επικρατήσεως δε γίνεται πάντοτε δια των θεμιτών μέσων, συμφώνως προς τους παραδεκτούς κανόνας, αλλά δια της χρήσεως παντοειδών πλαγίων, αθεμίτων και φθοροποιών μεθόδων.

Είναι ιστορικώς αποδεδειγμένον ότι οι ευφυέστεροι των ηγετών χρησιμοποιούν την ευθείαν και έντιμον οδόν, ενώ οι ασθενέστεροι κατά τον νουν και κατά τα λοιπά προσόντα, μή δυνάμενοι να επικρατήσουν δια της αμέσου και καθαράς συγκρίσεως, δεν προβάλλουν τα μέτρια και συγκριτικώς υστερούντα έναντι του αντιπάλου προτερήματα αυτών, αλλά προσπαθούν να μειώσουν τα προτερήματα εκείνου, μεταβάλλοντες ούτω τον θεμιτόν αγώνα της ευγενούς αμίλλης, εις αθέμιτον αγώνα ηθικής και κοινωνικής εξοντώσεως του αντιπάλου. Δε χρειάζεται να υπενθυμίσωμεν εκ της ιστορίας τον εξοστρακισμόν του δικαίου Αριστείδου, διότι η ιστορία, η οποία κατά τινα ρήσιν αρέσκεται να επαναλαμβάνεται, ειδικώς ως προς την μέθοδον της ένεκα φθόνου αμαυρώσεως και ηθικής εξοντώσεως των ανταγωνιστών, ουδέν διάλειμμα ανά τους αιώνας παρουσίασεν εις το εξαιρετικώς πεπροικισμένον και εξαιρετικώς αυτοκαταστρεφόμενον, αλλ' ευτυχώς, χάριτι Θεού, αναγεννώμενον εκ της τέφρας του και επιβιούν Γένος ημών.

Είναι βεβαίως γεγονός ότι ουδείς ηγέτης είναι τέλειος και αλάνθαστος. Απηλλαγμένος λαθών είναι μόνον ο νεκρός και ο αδρανής, ο δι' ενός μεγάλου λάθους, του λάθους της αδρανείας, υπερκαλύπτων τα πολλά μικρά των άλλων λάθη. Αλλ' αν και εγκαυχάται ούτος ως μηδέν λάθος διαπραξάμενος, αυταποδεικνύεται ανίκανος ως ηγέτης, διότι καθήκον του ηγέτου είναι να επιλέγη, να αποφασίζη και να δρα και να αναδέχεται την ευθύνην του ενδεχομένου και έν τισιν αναποφεύκτου λάθους.

Και του μεν αληθούς ηγέτου το καθήκον αυτό είναι. Ημών δε των πλαισιούντων αυτόν το καθήκον είναι η επισήμανσις των λαθών, και η υπόδειξις της διορθώσεως, ουχί η οχλοκρατική κατακραυγή κατά του υποπεσόντος εις το λάθος και η απαίτησις της κεφαλής αυτού επί πίνακι. Διότι ως ομάς, ως ομογένεια, έχομεν κοινόν συμφέρον και κοινόν μέλλον, ουδέν δε το ωφέλιμον θα προκύψη δια το σύνολον εκ της θανατώσεως των ναυάρχων ένεκα του ότι υπέπεσαν εις το λάθος να μη συλλέξουν τα πτώματα των ναυαγών. Ας ενθυμηθώμεν και τον Δημοσθένην διαμαρτυρόμενον ότι το επιτιμάν είναι εύκολον και δύναται να το πράξη ο καθείς, αλλά το επί του παρόντος αποφαίνεσθαι τι δει πράττειν τούτο είναι ίδιον συμβούλου, τουτέστι σοφού ανδρός. Η βιολογική ή η ηθική θανάτωσις του τυχόν σφαλέντος δεν είναι πάντοτε η καλυτέρα λύσις, διότι ουδεμία ασφαλής εκ των προτέρων πρόβλεψις υπάρχει ότι ο διάδοχος αυτού θα αντιμετωπίση ορθότερον την τρικυμίαν. Η ορθοτέρα λύσις, της οποίας εφαρμογήν επιτυχή βλέπομεν εις την νέαν ταύτην συμπολιτείαν, είναι η ήρεμος συζήτησις των ανακυπτόντων προβλημάτων εις αλληλεπίπεδα κλιμάκια και η αναφορά των εισηγήσεων των κατωτέρων κλιμακίων εις τα ανώτερα και ούτω καθεξής, μέχρις ου ψυχραίμως και ωρίμως και εν πληρότητι κρινομένων των θεμάτων, κατασταλλάξη η ομογένεια εις ωρισμένας κατευθύνσεις και ζητήση την υλοποίησιν αυτών εντός ενός σώματος ευρύθμως λειτουργούντος και τα μηνύματα ως από των νευρικών απολήξεων του σώματος μέχρι της κεφαλής λαμβάνοντος και αναλόγως αποφασίζοντος και ενεργούντος.

Ας μή ταράσση υμάς ο κυματισμός. Ας έχωμεν εμπιστοσύνην εις την φιλόχριστον και φιλογενή καρδίαν των επικριτών μας. Είμεθα βέβαιοι ότι εάν εμβαθύνουν εις τα πράγματα θα συνεργασθούν δια το κοινόν καλόν μετ' εκείνων τους οποίους ήδη επικρίνουν δια λάθη. Oσον αφορά εις τα ιδικά των λάθη, τα οδηγούντα εις διχασμόν, αποδοτέα εις υπερβολικόν ζήλον και ανεπαρκή εκτίμησιν των συνεπειών ωρισμένων εκ των προτάσεών των, ενώ ίσως και η απόρριψις συλλήβδην αυτών ως δήθεν προερχομένων εξ αντιπάλων είναι επίσης λάθος. Η αξία των προτάσεων πρέπει να κριθή καθ' εαυτήν, ανεξαρτήτων του προσώπου του προτείνοντος και των φιλικών (ως πιστεύομεν) ή εχθρικών (ως απευχόμεθα) διαθέσεων αυτού.

Ας είναι οι πατρικοί ούτοι λόγοι εν μήνυμα ενότητος και ψυχραιμίας προς όλους, επικρίνοντας και επικρινομένους, μία προτροπή καταθέσεως παρά πόδας των επί σκοπόν ήδη όπλων και μία πρόσκλησις δημοκρατικής και ειρηνικής συζητήσεως των αναφυομένων ζητημάτων και τελικής υποταγής των διαφωνούντων εις τας αρμοδίως λαμβανομένας αποφάσεις, διότι τούτο είναι αναγκαία προϋπόθεσις της λειτουργίας, της συνοχής και της προόδου πάσης κοινωνίας και άρα και της φιλτάτης ομογενείας ημών.

O Διονύσιος Σολωμός, ο εθνικός βάρδος και ποιητής της Ελλάδος, παρουσιάζει την διχόνοιαν προτείνουσαν τον ποτήριον αυτής προς τους αγωνιστάς, ώστε να μεθύσουν εξ αυτής και να αλληλοκαταστραφούν, Ας αποστρέψωμεν το πρόσωπον απ' αυτού.

Ημείς, υψούντες το κύπελλον τούτο της αγάπης, αισθανόμεθα αυτό πλήρες φλογός πατρικής, πλήρες πυρός χριστιανικού, πλήρες φωτός θείου και προπίνομεν εξ αυτού συν τη ευχή όπως το εν αυτώ πυρ κατακαύση και η εν αυτώ φλοξ διασκορπίση πάσαν αιτίαν διχονοίας, διχοστασίας, διαιρέσεως και αντιπαραθέσεως εν τη Ομογενεία, το δε εν αυτώ φως καταυγάση τας διανοίας και τας καρδίας πάντων εις το ιδείν τους αγλαούς καρπούς της ομονοίας και την τέφραν και τα ερείπια της διχονοίας και επιλέξαια την πρώτην και όχι την τελευταίαν, ώστε άπαντες εν ενί στόματι και μιά καρδία να υμνούμεν τον Θεόν, τον διαπεράσαντα ημάς δια του πυρός και του ύδατος μιας ομογενειακής κρίσεως και εξαγαγόντος ημάς εις την αναψυχήν της ομογενειακής συναδελφώσεως. Αμήν.

[ EKKLISIA | www.ekklisia.org/gtyp-5-26.htm  -  26 Μαΐου 1998 ]