“Πρωϊνή” - 26 Μαΐου 1998

Ενότητα ζήτησε ο Βαρθολομαίος

Εκκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη
στις ομιλίες του στην Αστόρια και το Τέριταουν

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ - Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ

Με δύο ομιλίες πλήρεις μεστών μηνυμάτων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος - που ολοκλήρωσε την ανεπίσημη επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη και στο Κονέκτικατ και σήμερα βρίσκεται στον Καναδά - παρενέβη στα εκκλησιαστικά μας πράγματα στην Αμερική, ζητώντας την διακοπή των επιθέσεων σε βάρος του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα και τις απαιτήσεις για “την κεφαλή του επί πίνακι”, αλλά και τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των μελών της Εκκλησίας και κάλεσε όλους σε δημοκρατικό διάλογο κι ενότητα.

Παρά την εκτενή χρήση του παραβολικού λόγου και στις δύο ομιλίες του, ο κ. Βαρθολομαίος εξέφρασε την αγωνία του για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αντιπαραθέσεις για την ενότητα της Εκκλησίας και ιδίως από την πιθανότητα αυτές ν' απομακρύνουν τους πιστούς από τους κόλπους της.

Ο παναγιότατος αναφέρθηκε και σε ορισμένα λάθη από μέρους της ηγεσίας της Αρχιεπισκοπής, τα οποία κατά το πλείστον χαρακτήρισε αναπόφευκτα, τα οποία ζήτησε να αντιμετωπισθούν διά της επισημάνσεως και της διορθώσεως, κι όχι με οχλοκρατική κατακραυγή.

Η πρώτη από τις ομιλίες του Παναγιοτάτου έγινε το Σάββατο στην Αστόρια, έξω από την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου και η δεύτερη το ίδιο βράδυ στο Τέριταουν, στη διάρκεια του δείπνου που παρέθεσε προς την πατριαρχική συνοδεία, ο κ. Μάικλ Τζαχάρης (παλαιός παράγων της Αρχιεπισκοπής και εκ των συμμετασχόντων στο “συνέδριο” της GΟΑL). Στο δείπνο παρακάθησαν 150 περίπου ομογενειακοί κι εκκλησιαστικοί παράγοντες κι ήταν κλειστό στα μέσα ενημέρωσης.

Σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές, παρά τις αντιδράσεις της γνωστής μερίδας των επικριτών του Αρχιεπισκόπου και τους “εκβιαστικούς” - όπως τους χαρακτήρισαν - όρους που ετέθησαν απ' ορισμένους, αναφορικά με την καταβολή των χρημάτων που υποσχέθησαν να προσφέρουν στο Πατριαρχείο (το Νοέμβριο), ο Οικουμενικός Πατριάρχης στηρίζει πλήρως τον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα. Μάλιστα ο κ. Βαρθολομαίος φάνηκε έντονα δυσαρεστημένος γιατί του ετέθη ως όρος για τις δωρεές, να δώσει οικονομικό απολογισμό για το που το Φανάρι θα δαπανήσει τα χρήματα.

Ένα από τα ζητήματα που ο κ. Βαρθολομαίος κατέστησε σαφές - σύμφωνα με τις ίδιες πηγές - προς κάποιους παράγοντες που τον βολιδοσκόπησαν εκ μέρους της GΟΑL - είναι πως θα πρέπει να συνομιλήσουν με τον Αρχιεπίσκοπο. Προχθές μάλιστα οι παράγοντες της GΟΑL επρόκειτο να διαβουλευθούν εκ νέου, γύρω από την αποδοχή της πρόσκλησης Σπυρίδωνα, σε συνάντηση μαζί του την 1η Ιουνίου. Πάντως, παρά την πατριαρχική έκκληση, οι αντιδράσεις κι οι επιθέσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν, εν όψη και του Κληρικολαϊκού Συνεδρίου στο Ορλάντο.

Τέλος, έγινε γνωστό ότι οι χειροτονίες των δύο εψηφισμένων επισκόπων θα γίνουν από τον ίδιο τον κ. Σπυρίδωνα, στο προσεχές δεκαήμερο. Οι επίσκοποι Γεώργιος και Δημήτριος παρευρέθησαν στην υποδοχή και στις υπόλοιπες εκδηλώσεις προς τιμή του Οικουμενικού Πατριάρχη.

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΑΘΕΜΙΤΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ

Ξεκινώντας την ομιλία του στο Τέριταουν, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έθεσε εμμέσως θέμα, τόσο συμπεριφοράς και ικανοτήτων ορισμένων από τους παράγοντες που κατέχουν ηγετικές θέσεις στην Εκκλησία μας, όσο και των αθεμίτων μεθόδων (“την ένεκα φθόνου αμαυρώσεων και ηθικής εξοντώσεως των ανταγωνιστών”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά) που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοί τους, για να μειώσουν τα προτερήματά τους.

“Από των αρχαιοτάτων χρόνων, είπε, το Γένος ημών ευρέθη ενώπιον ενός ασυνήθους πληθωρισμού ηγετικών προσωπικοτήτων ... Τούτο, ως είναι αναπόφευκτον, προκαλεί ένα εντονώτερον ανταγωνισμόν μεταξύ των πεπροικισμένων προς αναδοχήν των λειτουργημάτων ή αξιωμάτων μετά των οποίων συνδέεται όχι μόνον ή ευθύνη της λήψεως αποφάσεων περί της πορείας ή της τακτικής της ομάδος, αλλά και ποία τις τιμή, σύστοιχος τω μεγέθει της ευθύνης. Αλλ' ο πληθωρισμός των ηγετών προκαλεί και τον μιμητισμόν, την συμπεριφοράν δηλαδή τινών κατά τας εξωτερικάς εκδηλώσεις ως εάν είχον τα ηγετικά προσόντα διά συγκεκριμένας ευθύνας, παρ' όλον ότι ούτοι στερούνται τούτων, χωρίς να αποκλείεται να έχουν προσόντα δι' άλλας ηγετικάς θέσεις και ευθύνας. Ούτω πως ο συνωστισμός των συνωθουμένων διά την ανάληψιν της συγκεκριμένης ευθύνης αυξάνεται και η κατ' αρχήν ευγενής άμιλλα μετατρέπεται εις ανταγωνισμόν, κατά τον οποίον η επιδίωξις της νίκης και της επικρατήσεως δεν γίνεται πάντοτε διά των θεμιτών μέσων, συμφώνως προς τους παραδεκτούς κανόνας, αλλά διά της χρήσεως παντοειδών πλαγίων, αθεμίτων και φθοροποιών μεθόδων.

Είναι ιστορικώς αποδεδειγμένον ότι οι ευφυέστεροι των ηγετών χρησιμοποιούν την ευθείαν και έντιμον οδόν, ενώ οι ασθενέστεροι κατά τον νουν και κατά τα λοιπά προσόντα, μη δυνάμενοι να επικρατήσουν διά της αμέσου και καθαράς συγκρίσεως, δεν προβάλλουν τα μέτρια και συγκριτικώς υστερούντα έναντι του αντιπάλου προτερήματα αυτών, αλλά προσπαθούν να μειώσουν τα προτερήματα εκείνου, μεταβάλλοντες ούτω τον θεμιτόν αγώνα της ευγενούς αμίλλης, εις αθέμιτον αγώνα ηθικής και κοινωνικής εξοντώσεως του αντιπάλου. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίζομεν εκ της ιστορίας τον εξοστρακισμόν του δικαίου Αριστείδου, διότι η ιστορία, η οποία κατά τινά ρήσιν αρέσκεται να επαναλαμβάνεται, ειδικώς ως προς την μέθοδον της ένεκα φθόνου αμαυρώσεως και ηθικής εξοντώσεως των ανταγωνιστών ...”.

ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΗΓΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ

“Είναι γεγονός, συνέχισε ο κ. Βαρθολομαίος, ότι ουδείς ηγέτης είναι τέλειος και αλάνθαστος. Απηλλαγμένος λαθών είναι μόνον ο νεκρός κι ο αδρανής, ο δι' ενός μεγάλου λάθους, του λάθους της αδρανείας, υπερκαλύπτων τα πολλά μικρά των άλλων λάθη. Αλλ' αν και εγκαυχάται ούτος ως μηδέν λάθος διαπραξάμενος, αυτοαποδεικνύεται ανίκανος ως ηγέτης, διότι καθήκον του ηγέτου είναι να επιλέγη, να αποφασίζη και να δρα και να αναδέχεται την ευθύνη του ενδεχομένου εν τισιν αναποφεύκτου λάθους.

Και του μεν αληθούς ηγέτου το καθήκον αυτό είναι. Ημών δε των πλαισιούντων αυτόν το καθήκον είναι η επισήμανσις των λαθών και η υπόδειξις της διορθώσεως, ουχί η οχλοκρατική κατακραυγή κατά του υποπεσόντος εις το λάθος και η απαίτησις της κεφαλής αυτού επί πίνακι”.

Αναφορά όμως στο ίδιο θέμα, έκανε και στην ομιλία του στην Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, ζητώντας παράλληλα την ίδια μεταχείριση και προς εκείνους τους παράγοντες (που επικρίνουν τον αρχιεπίσκοπο) οι οποίοι έχουν κάνει λάθη...”.

“Η αποκατάστασις της ενότητος είναι θεία εντολή και θείον θέλημα. Μόνον ενωμένοι και συνεργαζόμενοι μπορούμε να προχωρήσωμεν και να δημιουργήσωμεν οτιδήποτε καλόν εις την ζωήν μας. Μάλιστα δε, έχει λεχθεί από πολλούς αγίους πατέρας της Εκκλησίας μας, ότι είναι προτιμότερον να μένωμεν μέσα εις την Εκκλησίαν, έστω κι αν βλέπουμε τους αδελφούς, ή και ενίοτε τους πατέρας μας υποπίπτοντας εις ορισμένα σφάλματα, παρά να εξερχόμεθα της Εκκλησία, δήθεν διά να μην έχομεν την ευθύνην των αλλοτρίων σφαλμάτων. Εάν όντως αγαπώμεν τους τυχόν σφάλλοντας αδελφούς ή πατέρας μας, οφείλομεν να τους βοηθήσωμεν με υπομονήν και με αγάπην και με πολλήν ταπείνωσιν, να διορθωθούν. Και όχι να απομακρυνόμεθα από αυτούς, ωσάν να είμασταν εμείς αλάνθαστοι και τέλειοι κατά πάντα...”.

“Και δεν είναι βέβαια δυνατόν, να μην υπάρχουν διάφοροι θεωρίαι και αντιλήψεις εις τα μέλη της Ομογενείας, η οποία συγκεντρώνει τόσο πλήθος κορυφαίων προσωπικοτήτων, επιστημόνων, σοφών ανθρώπων. Αλλά, άλλο διαφωνία και συζήτησις διά την επικράτησιν διά δημοκρατικών μεθόδων της ωφελιμοτέρας γνώμης και άλλο απαίτησις δυναμικής επιβολής της γνώμης ορισμένων...”.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ

Για το θέμα της αντιμετώπισης των προβλημάτων κι απαντώντας ουσιαστικά στο τελεσίγραφο περί απομακρύνσεως του Αρχιεπισκόπου, είπε στην ομιλία του Τέριταουν: “Η βιολογική ή η ηθική θανάτωσις του τυχόν σφαλέντος δεν είναι πάντοτε η καλυτέρα λύσις, διότι ουδεμία ασφαλής πρόβλεψις υπάρχει ότι ο διάδοχος αυτού θ' αντιμετωπίση ορθότερον την τρικυμίαν. Η ορθοτέρα λύσις, της οποίας εφαρμογήν επιτυχή βλέπομεν εις την νέαν ταύτην συμπολιτείαν, είναι η ήρεμος συζήτησις των ανακυπτόντων προβλημάτων εις αλληλεπίπεδα κλιμάκια και η αναφορά των εισηγήσεων των κατωτέρων κλιμακίων εις τα ανώτερα και ου τω καθεξής, μέχρις ου ψυχραίμως και ωρίμως και πληρότητι κρινομένων των θεμάτων, κατασταλλάξη η ομογένεια εις ορισμένας κατευθύνσεις και ζητήση την υλοποίησιν αυτών εντός ενός σώματος ευρύθμως λειτουργούντος και τα μηνύματα ως από των νευρικών απολήξεων του σώματος μέχρι της κεφαλής λαμβάνοντος και αναλόγως αποφασίζοντος και ενεργούντος”.

Ο παναγιότατος χαρακτήρισε την ενότητα της ομογένειας το πρώτιστο καθήκον όλων, μιλώντας στην Αστόρια.”... Ως πρώτιστον όλων καθήκον πρέπει να είναι να διατηρήσομεν την ενότητά μας και εν συνεχεία, μέσα εις την ενότητα να αγωνισθούμε διά της πειθούς και των επιχειρημάτων μας, να διορθώσωμεν ό,τι χρίζει διορθώσεως. Να βελτιώσωμεν παν ό,τι δέχεται βελτίωσιν. Να εξυγειάνωμεν παν ό,τι νοσεί. Να ενδυναμώσωμεν πάν ό,τι ασθενεί. Και εν γένει, να αποκαταστήσωμεν εις το δέον πάν ό,τι ευρίσκεται εις μη δέουσα κατάστασιν. Αλλά όχι να διασπασθώμεν. Προς Θεού. Διότι η διάσπασις ουδεμίαν πληγήν θεραπεύει και ουδενός καλού πρόξενος γίνεται. Πολύ δε περισσότερον δεν πρέπει να διασπασθώμεν όταν διαφωνούμεν ως πρόσωπα. Όταν έχομεν προσωπικάς αντιθέσεις. Διότι τα πρόσωπα παρέρχονται, ή εναλλάσσονται. Ενώ τα εξ αιτίας των προσωπικών αντιθέσεων δημιουργηθέντα σχίσματα μένουν ως χαίνουσαι πληγαί και ταλαιπωρούν επί μακρόν την αγαπητήν Ομογένεια.

Ας είμεθα φίλοι, όπως είναι φίλοι οι αθληταί. Κατά την διάρκεια του αγώνος αμιλλώνται της νίκης, εντός των όρων των κανονισμών. Αλλά και προ του αγώνος και μετά τον αγώνα και κατά την διάρκεια του αγώνος είναι φίλοι θερμοί. Και πρέπει να είναι φίλοι θερμοί οι αθληταί. Διότι ο αγών δεν αναιρεί την φιλία. Μάλιστα δε, προκειμένου περί των ομογενειακών και των εκκλησιαστικών υποθέσεων, δεν υπάρχει ουδεκάν η προσωπική άμιλλά των αθλητών. Υπάρχει κοινός αγών κατά κοινού πνευματικού εχθρού. Εχθρού ο οποίος δεν είναι ανθρώπινος και επομένως χρειάζεται συστράτευσις και κοινή προσπάθεια, όπως εις τα στρατιωτικάς επιχειρήσεις. Πιστεύομεν ότι ο μεγάλος όγκος της Ομογενείας αποδέχεται τους πατρικούς λόγους τούτους, τους οποίους όλοι οι σοφοί του γένους μας υιοθετούν. Διά τούτο και χαιρετίζομεν εκ βάθους καρδίας με ικανοποίησιν πατρικήν όλου, όλους ανεξαιρέτως. Κι ευχαριστούμεν όλους διά την θερμήν υποδοχήν”.

[ EKKLISIA | www.ekklisia.org/gtyp-5-26.htm - 26 Μαΐου 1998 ]