Το Φανάρι να μην υποδουλωθεί ψυχικά...

ΕΘΝΟΣ - 4 Ιουνίου 1998

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ο Ιάκωβος
επικρίνει
τον Βαρθολομαίο
■ ΣΕΛ. 14

ΙΑΚΩΒΟΣ:

Ξέρω ότι πλησιάζει η ώρα προς το μηδέν. Για να ανθίστασαι, χρειάζεσαι δύναμη, πίστη και αισιοδοξία κι αυτά έστω και σε μικρή ποσότητα υπάρχουν

Στην Ι. Φραγκούλη

Του κατακερμάτισαν στα τέσσερα το όνειρο της Ενωμένης Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Δυτικό ημισφαίριο και νοιώθει μια απέραντη πίκρα που δεν την εκφράζει καν με λόγια. Ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβος, ο οποίος βρέθηκε στο Μόντρεαλ αυτή την εβδομάδα για να συμπροσευχηθεί με τον Πατριάρχη Βαρθολομάιο στο μνημείο της αδελφής του Βιργινίας, με τον αγέρωχο λόγο του συγκλόνισε το εκκλησίασμα του Καναδά που ποιμαντόρευε για 40 ολόκληρα χρόνια.

Γαλήνιος και αλληγορικός, προφητικός και καίριος, μίλησε αποκλειστικά στο «ΕΘΝΟΣ» για την ανάγκη να παραμείνει ενωμένη η Αρχιεπισκοπή Αμερικής προκειμένου να επιτελέσει το εθνικό και θρησκευτικό της ρόλο, μίλησε για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δεν οδηγούνται πουθενά, είπε για το Κυπριακό που δεν πρόκειται να λυθεί όσο συγκρούονται πάνω του διεθνή συμφέροντα. Όσο για το Φανάρι, ο θαλερός ηγέτης της Ελληνοαμερικάνικης Ομογένειας, θέλει να μείνει στην Κωνσταντινούπολη να φωτίζει την ιστορία με την μικρή του έστω φλόγα. Αρκεί το Φανάρι της Ορθοδοξίας να μην υποδουλωθεί ποτέ ψυχικά στους Τούρκους, υπαινίχθηκε με σημασία ο Γέροντας που αναλώνει τον ελέυθερο χρόνο του στη βαθειά μελέτη και στη διαδρομή μέσα στους απέραντους δαίδαλους της σκέψης...

* * * *

Η συνέντευξη του πρώην Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ιάκωβου, στο «ΕΘΝΟΣ», έχει ως εξής:

ΕΘΝΟΣ: Το ότι κατακερματίσθηκε η Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής στα τέσσερα έχει αποδυναμώσει το ρόλο της ΕλληνικήςΟρθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική;

Ιάκωβος: Θα ήθελα να πιστεύω ότι όχι. Δεν είναι, όμως, δυνατόν μια Αρχιεπισκοπή που απλωνόταν από το βορειότερο σημείο του Καναδά μέχρι το νοτιότερο της Νότιας Αμερικής να μην έχει υποστεί ένα σχετικό κραδασμό, διότι η διαίρεση αυτή σε επισκοπές ανεξάρτητες δεν δυναμώνει την κεντρική ιδέα της ενότητας και της συντονισμένης δραστηριοποίησης γύρω από τα μεγάλα εκκλησιαστικά και εθνικά θέματα ή κοινωνικά προβλήματα. Νομίζω ότι κάποια αποδυνάμωση, ευτυχώς μικρή τώρα (εύχομαι να μη γίνει μεγαλύτερη) έχει σημειωθεί.

Παρόλα αυτά η Πατριαρχική επίσκεψη πέρυσι στην Αμερική και φέτος στον Καναδά συντελεί στην κατανόηση μερικών πραγμάτων ασύλληπτων στον κοινό άνθρωπο.

Ελπίζω ότι οι συγκεντρώσεις για τον ερχομό του Πατριάρχη δεν ήταν απλώς περιστασιακές, αλλά μια υπόσχεση του Ελληνισμού του Καναδά και της Αμερικής να έχουν μια πιο σταθερή παρουσία και οντότητα ανάμεσα στις ανάλογες κοινωνίες που ζουν.

Η Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής μετά την διαίρεσή της ένοιωσε ένα τράνταγμα. Όταν έφυγα, είπα ότι αφήνω μια Εκκλησία ενωμένη και δεν θέλω να επιτρέψετε σε κανένα να τη διαιρέσει.

ΕΘΝΟΣ: Πως βλέπετε τη διάδοχη κατάστασή σας στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο Αμερικής;

Ιάκωβος: Όταν αποχαιρέτησα τον κόσμο που είχε έρθει από όλα τα μέρη του ημοσφαιρίου, είπα ότι τους θεωρώ όλους μια οικογένεια. Τούς είπα ότι σάς αφήνω μια Εκκλησία ενωμένη, την οποία δεν θέλω ποτέ να επιτρέψετε σε κανένα να τη διαιρέσει. Κι έτσι αποσύρθηκα με συνείδηση ήσυχη ότι έπραξα το καθήκον μου όσο μπορούσα με περισσότερο ζήλο και περισσότερη υπευθυνότητα εκ της θέσεώς μου από την οποία προσπαθούσα να δραστηριοποιήσω την Ομογένεια γύρω από την επίλυση των μεγάλων προβλημάτων της ιθαγενείας, της αναμείξεως στην πολιτική ζωή της χώρας, γύρω από την αυτοεπιστράτευσή μας ούτως ώστε να νικήσουμε τις μικρότητες και να σταθούμε ως ένας άνθρωπος με τα μάτια του γεμάτα άστρα και με τα χέρια του έτοιμα να χτίσουν κι όχι να γκρεμίσουν, με τα πόδια του γερά στεριωμένα για μεγάλα βήματα.

Σε κάθε διαδοχή υπάρχει μια αλλαγή αναπόφευκτη και αναμενόμενη. Νομίζω ότι η Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής μετά την διαίρεσή της σε τρία ουσιαστικά κομμάτια ένοιωσε ένα τράνταγμα. Εν πάση περιπτώσει οι αλλαγές αυτές αντί να γίνονται αφορμή κρίσεως και επικρίσεως, πρέπει να γίνονται αφορμή ανορθώσεως μερικών πραγμάτων (εάν είχαν κλονισθεί από τη θέση τους) και ενσωματώσεως όλων γύρω από το καθήκον: να δώσουμε το σήμα ότι υπάρχουμε σαν μια ομάδα χριστιανική με ρίζες βαθειά στο χώμα της ιστορίας, τις ρίζες που το έκαναν να ανθίσει και να υλοχαρίσει.
|
Δεν εκφέρω καμία γνώμη ούτε αρνητική ούτε θετική. Εκφέρω μονάχα μια ευχή, εκείνο που παρουσιάζεται σήμερα σαν προβληματική κατάσταση να μη μείνει για πολύ. Τα προβλήματα προβάλλονται για να λυθούν κι όχι να διαιωνίζονται.

ΕΘΝΟΣ: Το Φανάρι θεωρείται ότι είναι αιχμάλωτο της Άγκυρας και δεν μπορεί να διαδραματίσει τον οικουμενικό του ρόλο στο χώρο της Ορθοδοξίας. Πολλοί πιστεύουν ότι η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου πρέπει να μεταφερθεί σε διεθνές ή ελληνικό έδαφος. Εσείς τι πιστεύετε περί αυτού;

Ιάκωβος: Αυτή η σχολή σκέψης ήταν της δευτέρας δεκαετίας του 20ού αιώνος. Το Φανάρι είναι Εκκλησία και διατηρεί το όνομα Φανάρι, έστω κι αν κάποτε ήταν φάρος. Σήμερα παραμένει φανάρι με μια μικρή φλόγα που τη φυσούν οι άνεμοι εναντίον τούτου, αλλά ποτέ δεν την έσβησαν. Το Φανάρι πουθενά αλλού δεν θα ήταν δυνατόν να αναπτύξει μεγαλύτερη δραστηριότητα, να παίξει περισσότερο οικουμενικό ρόλο. Θα μείνει εκεί όχι μόνο γιατί από κει άρχισε η Οικουμενική Ορθοδοξία, αλλά γιατί οι γεωγραφικές μετατοπίσεις δεν εγγυώνται καθόλου ελευθερία δράσεως ή ικανότητα δραστηριοποιήσεως ευρυτέρας μορφής.

Απο το 1453 μέχρι σήμερα δεν είναι μικρό διάστημα. Υπήρξαν εποχές χειρότερες από τη σημερινή κι όμως επεβίωσε χάρη στη θέληση αυτών των ολίγων να φυλάνε τους θησαυρούς τους. Δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα, όπως λόγου χάρη "Πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά μας θάναι".

Όσο υπάρχει αυτή η μικρή φλόγα που φωτίζει τη νύχτα, δεν θα φύγει από εκεί. Δεν ξεπουλήσαμε τίποτε μέχρι σήμερα, ας μην ξεπουλήσουμε εκείνα που μας μένουν. Δεν υπάρχει αντάλλαγμα για το Φανάρι ούτε γεωγραφικό, ούτε πολιτικό ούτε ιστορικό.

Εκείνο το οποίο πολλές φορές ανησυχεί πολλούς, είναι μήπως τελικά το υποδουλώσουν ψυχικά οι Τούρκοι. Προσωπικά δεν το φοβούμαι. Αλλά, για να αποφύγεις την υποδούλωση και να ανθίστασαι, χρειάζεσαι δύναμη, πίστη και αισιοδοξία. Κι αυτά, έστω και σε μικρή ποσότητα, υπάρχουν στο Φανάρι. Το καθήκον των Ελλήνων της Ελλάδας και της Διασποράς είναι να στρέφουμε τα βλέμματα μας προς το Φανάρι, να αντλούμε φως και να του βάζουμε λίγο λάδι για να μη σβήσει. Αφήστε το εκεί το Φανάρι να φωτίζει, έστω και αμυδρά τις ελπίδες ενός καλύτερου αύριο.

ΕΘΝΟΣ: Υπάρχει το θέμα της βιολογικής βιωσιμότητας του Φαναριού...

Ιάκωβος: Είναι ένα ερώτημα σκληρό. Δεν ξέρω. Ξέρω ότι πλησιάζει η ώρα προς το μηδέν. Αλλά ποιός είμαι εγώ για να προβλέψω ότι θα φθάσουμε στο μηδέν; Επομένως, παραδεχόμενος τη δική μου μικρότητα μπροστά στο μεγάλο ιστορικό ερώτημα, απαντώ ότι εκείνος που έδωσε στον Βύζα το Μεγαρέα την ιδέα να περάσει τα στενά του Ελλησπόντου και να ενώσει τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο, ίσως αυτός που φώτισε το Βύζαντα να χτίσει από το μηδέν το Βυζάντιο, αυτός θα πρέπει να λάμψει και από το μηδέν να γίνει μια καινούρια αρχή. Δεν ξέρω....

[ ΕΘΝΟΣ - 4 Ιουνίου 1998 - σσ. 1 και 14 ]