top

Ορθόδοξος Παρατηρητής - 5 Φεβρουαρίου 1998

Αρχιεπισκοπική Εγκύκλιος

για τη Γιορτή των Ελληνικών Γραμμάτων

Πρός τους ευλαβέστατους Ιερατικώς Προϊσταμένους, τα Διοικητικά Συμβούλια των ελληνορθοδόξων Κοινοτήτων, τις Σχολικές Επιτροπές και τους Συλλόγους Γονέων, τους ελλόγιμους Διευθυντές και Δασκάλους των Ημερησίων και Απογευματινών Σχολείων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής

Προσφιλέστατοι συνεργοί μου στο ιερό έργο της ελληνικής εκπαίδευσης,

Ζούμε σε μια εποχή καταπληκτικής επέκτασης της τεχνολογίας και του πολιτισμού που βασίζεται σ' αυτήν. Είναι η εποχή της τεχνολογικής επανάστασης.

Η γνώση, σε όλες σχεδόν τις πτυχές της, είναι σήμερα πολύ πιο προσιτή και προσφέρεται με μεγαλύτερη ευκολία. Παρά το αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός, δεν είναι καθόλου βέβαιο, ότι οι σημερινοί νέοι αποκτούν περισσότερη γνώση από τους προγενέστερούς τους. Ούτε επίσης είναι εξακριβωμένο, ότι εφοδιάζονται καλλίτερα με τις απαραίτητες εκείνες γνώσεις που χρειάζονται να κάνουν κτήμα τους για να οικοδομήσουν πιο θετικά και εύστοχα τη ζωή τους. Το ζην είναι ίσως ευκολότερο σήμερα, όχι όμως και το "εὖ ζῆν".

Φαίνεται, ότι ο τεχνολογικός πολιτισμός έχει αλλοιώσει κατά μεγάλο ποσοστό τις αξίες και τις προοπτικές που συνδέονται με την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των νέων μας. Και τούτο, διότι η τεχνολογία έχει ως βάση την ύλη. Κατά συνέπεια παραγκωνίζονται αρκετά, ή ακόμα και αλλοιώνονται, οι πνευματικές αξίες που κάνουν τη ζωή πιο ανθρώπινη και οδηγούν τον άνθρωπο προς τον Θεό, εξοικειώνοντάς τον μάλιστα και εξομοιώνοντάς τον, κατά κάποιο τρόπο, μαζί Του.

Έτσι επιτελείται μονομερής και ελλιπής ανάπτυξη. Η γνώση δεν γίνεται επίγνωση. Το "γνῶθι σαὐτόν" δεν επιτυγχάνεται, αφού δεν επιδιώκεται καν. Και έτσι αντιμετωπίζουμε το θλιβερό φαινόμενο των σημερινών αποπροσανατολισμών και αποτυχιών, για να μη πούμε, και των ναυαγίων και συντριμμάτων πολλών νέων της εποχής μας.

Γνωρίζετε όλοι, και μάλιστα όσοι μεταξύ σας ασκείτε το υψηλό υπούργημα του εκπαιδευτικού, τη μεγάλη αυτή επίδραση, την οποία ασκεί σήμερα η τεχνολογική επανάσταση πάνω στην ανάπτυξη και γενικότερα στη ζωή των νέων μας. Γνωρίζετε και από την πράξη και από τις μελέτες των ειδημόνων τα πολλά αρνητικά αποτελέσματα που έχει η επίδραση αυτή, αν και δεν λείπουν οπωσδήποτε και τα θετικά. Δική σας, λοιπόν, είναι η ευθύνη και δικό σας το προνόμιο να επιδιώξετε και να επιφέρετε την απαραίτητη ισορροπία που χρειάζεται, ιδιαίτερα σήμερα, στην εκπαίδευση και στην πνευματική ανατροφή των νέων μας. Στην αποστολή σας αυτή έχετε οδηγό και συμπαραστάτη την Εκκλησία. Αυτό τονίζει ιδιαίτερα η μεγάλη Γιορτή των τριών Ιεραρχών που έρχεται και φέτος για να ενισχύσει το φρόνημά μας και να ανανεώσει την αφοσίωση όλων μας στο ιερό καθήκον που έχουμε απέναντι στους νέους μας.

Οι τρεις Ιεράρχες είναι οι σηματοδότες και προστάτες της ορθής και ισορροπημένης διαπαιδαγώγησης των νέων μας. Η ζωή τους και η διδασκαλία τους αποτυπώνουν την ιδανική σύζευξη της γενικής γνώσης που συνδέει τον άνθρωπο προς τον κόσμο, με την προσωπική γνώση που συνδέει τον άνθρωπο προς τον Θεό.

Έτσι αναδείχθηκαν ως οι οικουμενικοί φωστήρες και διδάσκαλοι, απελευθερώνοντας δηλαδή τον κόσμο από την ειδωλολατρεία και παραδίνοντάς μας μια κληρονομιά που δεν αφήνει περιθώρια για την δουλωτική εκκοσμίκευση του ανθρώπου.

Οι τρεις Ιεράρχες σύνδεσαν ό,τι καλό τους έδωσε η εποχή τους, την αρχαία ελληνική κλασσική, τη θύραθεν παιδεία, με την κατά Χριστόν μόρφωση. Πήραν τα Ελληνικά γράμματα και τα εμπότισαν με τις αλήθειες της αποκάλυψης του Θεού. Έκαναν την Ελληνική γλώσσα κύριο όχημα του Ευαγγελικού λόγου. Έκτισαν ένα νέο πολιτισμό, τον ελληνορθόδοξο χριστιανικό, ο οποίος επί γενεές τώρα φωτίζει τους λαούς που τον υιοθέτησαν. Αυτή είναι η πλουσιότερη και αξιολογότερη κληρονομιά που κατέχουμε ιδιαίτερα εμείς οι ελληνορθόδοξοι σήμερα, αφού μιλάμε ακόμα την ίδια γλώσσα και χρησιμοποιούμε τα ίδια γράμματα που χρησιμοποίησαν οι τρεις εκείνοι παμμέγιστοι φωστήρες. Την προοπτική αυτής της κληρονομιάς χρειάζεται και ο σύγχρονος κόσμος μας που βρίσκεται σε σύγχυση, λόγω του μονόπλευρου υπερτονισμού των τεχνολογικών επιτευγμάτων του.

Με τη Γιορτή των τριών Ιεραρχών η Εκκλησία μας προσκαλεί να συνεχίσουμε την ίδια πορεία για να επιτύχουμε αποτέλεσμα ισάξιο εκείνου των τριών μεγάλων φωστήρων και πολλών άλλων προγόνων μας που τους ακολούθησαν μέσα στη μακραίωνη ιστορία μας. Όπως εκείνοι τότε, έτσι και εμείς τώρα, ας πάρουμε ό,τι καλλίτερο μας προσφέρει ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός και ας το συνδέσουμε με το θείο Λόγο που ανέλαβε την ανθρώπινη φύση για να απελευθερώσει τον άνθρωπο από τη υποδούλωσή του στον κόσμο και να τον εξομοιώσει με τον Θεό. Χωρίς τη σύνδεση αυτή η ζωή χάνει το βαθύτερο νόημά της. Γίνεται γρίφος που προκαλεί σύγχυση και ουτοπίες που οδηγούν στην κακοδαιμονία, στην αποπληξία, στην αλλοτρίωση, στο θάνατο. Το φωτεινό παράδειγμα των τριών Ιεραρχών μας υποδεικνύει τον ορθό δρόμο που πρέπει μ' αποφασιστικότητα να ακολουθήσουμε.

Με ολόθυμες πατρικές ευχές εν Κυρίω,

(†  o Αμερικής Σπυρίδων)

[ Ορθόδοξος Παρατηρητής, Έτος 63 - Αρ. 1138, 5 Φεβρουαρίου 1998, σ. 11 ]