top
η Πρωϊνὴ - 1η Ιουλίου 1998
Μόνο ενωμένοι θα προχωρήσουμε
Αποκλειστική συνέντευξη Σπυρίδωνα στην "Π"
για την Kληρικολαϊκή και την πορεία της Εκκλησίας μας
ΝΕΑ ΥOΡΚΗ - Του ΑΠOΣΤOΛΗ ΖOΥΠΑΝΙΩΤΗ
Tρεις χιλιάδες κορυφαία μέλη των πεντακοσίων και πλέον κοινοτήτων που συνθέτουν την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής θα συγκεντρωθούν αυτό το Σαββατοκύριακο στο Ορλάντο, συμμετέχοντας στις εργασίες της 34ης Κληρικολαϊκής Συνέλευσης. Από τα αποτελέσματα της οποίας - όντας η πρώτη της μεταβατικής περιόδου στην οποία ευρίσκεται η εδώ Εκκλησία μας, μετά την ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνα - θα κριθεί η πορεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής προς τη νέα χιλιετηρίδα και η δυνατότητά της να ξεπερνά τις όποιες αναταράξεις, ή και κρίσεις, εστιάζοντας την προσοχή όλων στα πραγματικά προβλήματα.
Δεχόμενος όλο αυτό το διάστημα έντονες επικρίσεις από μία ολιγομελή (πλην κοινωνικά ισχυρή) παραεκκλησιαστική ομάδα, αλλά και ορισμένα από τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου, ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων θα έχει στραμμένη πάνω του, σ' όλη τη διάρκεια της Κληρικολαϊκής Συνέλευσης, την προσοχή των αντιπροσώπων, των παρατηρητών και γενικά της δημοσιότητας.
Με το σεβασμιότατο είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε επί μακρόν και εκ βαθέων, για όλες τις πτυχές του εκκλησιαστικού μας βίου και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Εκκλησίας μας κι ο Ελληνισμός της Αμερικής. Είχαμε επίσης την ευκαιρία να του θέσουμε πολλά από τα ίδια ερωτήματα που εγείρουν οι επικριτές του και να λάβουμε τις απαντήσεις του.
Το πρώτο μέρος της συνέντευξης (το δεύτερο και τελευταίο μέρος θα δημοσιευθεί στο αυριανό φύλλο της "Π") ασχολείται με τα θέματα και τις εργασίες της κληρικολαϊκής και προβλήματα της Εκκλησίας μας που άπτονται της διαφύλαξης της ταυτότητας του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στην Αμερική.
* * *
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σεβασμιότατε, ανεξαρτήτως προγραμμάτων και στόχων που κάθε Κληρικολαϊκή Συνέλευση θέτει, η αντίληψη που αποκτά το πλήρωμα της Εκκλησίας μας είναι ίσως διαφορετική. Για παράδειγμα, στην Κληρικολαϊκή του 1994 στο Σικάγο, εκείνο που όλοι ανάμεναν είναι αν θα παρέμεινε τελικά στο πηδάλιο της Αρχιεπισκοπής ο κ. Ιάκωβος. Στην Κληρικολαϊκή του 1996 το ερώτημα ήταν ποιος θα είναι ο διάδοχος του κ. Ιακώβου. Και τώρα, η ερώτηση -και συνάμα αγωνία- αν θα έχουμε μία συνέλευση που θα σηματοδοτεί την ενότητα και ένα σταθερό ξεκίνημα για την Ιερά Αρχιεπισκοπή, ή αν θα δεχθεί επιθέσεις ο Αρχιεπίσκοπος και θα έχουμε ένα συνέδριο διχογνωμιών. Τι πιστεύετε εσείς, σεβασμιότατε;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Η Κληρικολαϊκή Συνέλευση που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια, εξετάζει συνήθως τρεχούσης φύσεως θέματα της ζωής της Εκκλησίας μας εδώ στην Αμερική. Κατόπιν αυτών, προβλέπω μία κανονική εξέλιξη της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως στο Ορλάντο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν τα στοιχεία εκείνα τα οποία θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν την περίσταση της συνελεύσεως για να δημιουργήσουν θέματα.
Από πλευράς της Ιεράς Αρχιεπισκοπής καταβάλλεται κάθε προσπάθεια, τη στιγμή αυτή, ώστε να διασφαλισθεί ο κανονικός ρυθμός εργασιών της συνελεύσεως. Οπωσδήποτε, η συνέλευση πρέπει να λειτουργήσει ως συνέλευση ενότητας και ως μέσο παγιώσεως της συνειδήσεως, ότι μόνον ενωμένη η Εκκλησία της Αμερικής μπορεί να προχωρήσει προς τα εμπρός.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι αντιθέσεις μεταξύ των μελών της Εκκλησίας, αλλά κι οι επιθέσεις και επικρίσεις σε βάρος σας, αποτελούν μία πραγματικότητα. Πως θα διασφαλισθεί ότι δεν θα είναι αυτά τα στοιχεία που θα κυριαρχήσουν στο συνέδριο;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Η συνέλευση πραγματοποιείται έχοντας ως βάση μία ημερήσια διάταξη, που σημαίνει ότι οι συζητήσεις θα γίνουν με τρόπο δημοκρατικό και εντός καθορισμένων πλαισίων, άρα, θα συζητηθούν κυρίως τα θέματα που έχουν καθορισθεί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα δοθούν όμως απαντήσεις, αν ζητηθούν;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Ασφαλώς και θα δοθούν απαντήσεις. Με τις αρχές που διέπουν την οργάνωση και την διεξαγωγή παρομοίων συνελεύσεων, η κάθε συζήτηση που θα λάβει χώρα πρέπει να έχει μία διαδικαστική βάση. Εναπόκειται στον προεδρεύοντα της συνελεύσεως και στους νομικούς του συμβούλους να τηρήσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ως σύνθημα της Κληρικολαϊκής βλέπω το τρίπτυχο, "Πίστη, Οικογένεια και Μέλλον". Τι σημαίνουν αυτά;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Σημαίνει ότι η πίστη μας είναι μία. Σημαίνει ότι είμαστε μία οικογένεια και σημαίνει ότι έχουμε ένα κοινό μέλλον. Επιλέχθηκε ακριβώς το σύνθημα αυτό για να τονισθεί η ανάγκη της ενότητας κι ότι η ενότητα της πίστης είναι αυτή που μας χαρακτηρίζει περισσότερο από κάθε άλλο πράγμα.
OΙ ΣΤOΧOΙ
Φωτογραφία: GANP/ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΣ
Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων μιλά στον αρχισυντάκτη της "Π" Αποστόλη Ζουπανιώτη, τον Ιανουάριο του 1997.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ας ασχοληθούμε ένα προς ένα με τα ζητήματα του τριπτύχου, με πρώτο το θέμα της πίστης. Εδώ στις ΗΠΑ, βαδίζουμε σωστά, τηρώντας τις ορθόδοξες παραδόσεις μας, ή υπάρχουν παρεμβολές που δημιουργούν ανησυχητικές καταστάσεις για το μέλλον της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού στις ΗΠΑ;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Ζούμε σε μία κοινωνία πλουραλιστική από κάθε άποψη. Και θρησκευτική και εθνική και πολιτιστική. Προέχει για μια Εκκλησία, όπως είναι η δική μας, να διατηρήσει στο ακέραιο τη γνησιότητα της πίστεώς της, η οποία αποτελεί και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της. Ασφαλώς κάθε οικογένεια και κάθε Εκκλησία, έχουν πάντοτε χώρο για να εμβαθυνθεί η πίστη των μελών τους. Και νομίζω και εμείς ως Αρχιεπισκοπή - και μάλιστα με τη βοήθεια του τμήματος θρησκευτικής εκπαιδεύσεως - οφείλουμε να δραστηριοποιηθούμε στο χώρο της εμβαθύνσεως της πίστεως των μελών της Εκκλησίας μας. Με άλλα λόγια, να τους καταστήσουμε συνειδητούς χριστιανούς. Πιστεύω ακράδαντα ότι μόνον ως συνειδητοί ορθόδοξοι θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε σαν θρησκευτικό σώμα, στην πλουραλιστική κοινωνία,εντός της οποίας ζούμε.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το δεύτερο στοιχείο είναι η οικογένεια. Έχετε επανειλημμένα εκφράσει ανησυχίες για την απομάκρυνση των νέων από τη ζωή της Εκκλησίας, την περιπλάνησή τους αρκετές φορές σε άλλα θρησκεύματα και φιλοσοφίες και βέβαια, υπάρχει και το θέμα των μικτών γάμων. Τι κάνουμε για την αντιμετώπισή τους;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: O όρος οικογένεια στο τρίπτυχο που αναφέρατε έχουν μάλλον άλλη σημασία. Θέλει να τονίσει ότι ως Εκκλησία είμαστε μία οικογένεια. Αλλ' αυτό δε σημαίνει ότι δεν παρουσιάζουν ένα σημαντικό ενδιαφέρον τα ερωτήματα που θέσατε, σχετικά με τη νεολαία και τους μικτούς γάμους. Τονίζω και πάλι ότι εάν πρόκειται να παραμείνουμε όλοι μέλη μιας οικογένειας, θα το επιτύχουμε με ελεύθερες επιλογές και έχοντας πλήρη συνείδηση της επιλογής μας. Που σημαίνει ότι πρέπει να δραστηριοποιηθούμε στο χώρο της θρησκευτικής εκπαίδευσης (δηλαδή στα κατηχητικά μας σχολεία), για να προετοιμάσουμε και να καταρτίσουμε συνειδητούς χριστιανούς ορθοδόξους, υπερήφανους για την πίστη τους και πεπεισμένους ότι έχουν επιλέξει τον ορθό δρόμο της σωτηρίας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στο τρίτο σημείο που αφορά το μέλλον, προς αυτό βαδίζουμε όπως μας πάει το ρεύμα, ή έχουμε χαράξει την πορεία και ξέρουμε που βαδίζουμε; Κι αν ναι, που;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Ασφαλώς υπάρχουν καθορισμένοι στόχοι της Εκκλησίας μας εδώ στην Αμερική. Θέλουμε σιγά-σιγά ν' αρχίσουμε να βάζουμε τα θεμέλια για την ανέργεση ενός οικοδομήματος το οποίο θα διασφαλίζει την επίτευξη των στόχων μας. Οι στόχοι μας είναι να καταστούμε μια ζωντανή και δυναμική Εκκλησία, μέσα στην ευρύτερη αμερικανική κοινωνία που ζούμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μέλη της Εκκλησίας μας είναι συνάμα και μέλη της αμερικανικής κοινωνίας και επομένως έχουμε χρέος να αντιμετωπίσουμε και τα πάσης φύσεως προβλήματα, κοινωνικά και άλλα, τα οποία τους απασχολούν. Το μέλλον μας επίσης πρέπει να καθορίζεται από τη βούληση να παραμείνουμε πιστοί στις ρίζες μας τις εθνικές, αλλά και τις θρησκευτικές. Κανένας δεν έχει μέλλον, αν δεν έχει ρίζες. Χωρίς ρίζες είμαστε φτερά στον άνεμο. Νομίζω ότι η Ομογένειά μας κι η Εκκλησία μας γενικά, χρειάζεται να επανακαλύψει την ταυτότητά της κι αυτό γίνεται μόνο μένοντας πιστοί στις ρίζες μας.
ΠOΙOΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
ΕΡΩΤΗΣΗ: Γύρω από το θέμα των ριζών μας, βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια σε εξέλιξη ένας έντονος διάλογος, σε θεωρητικό κυρίως επίπεδο. Είμαστε "Έλληνες Αμερικανοί που ζούμε στην Αμερική", είμαστε "Αμερικανοί ελληνικής καταγωγής", είμαστε περισσότερο ή Έλληνες και περισσότερο ή λιγότερο Αμερικανοί, είμαστε μόνο ορθόδοξοι χριστιανοί και το γεγονός ότι οι ρίζες της Ορθοδοξίας είναι ελληνικές μας κάνει αυτόματα και Έλληνες; Παραθέτω όλα αυτά τα στοιχεία, απλά για να δείξω τη σύγχυση που υπάρχει. Αν υπάρχει -και σίγουρα υπάρχει- μια χρυσή τομή, θα ήθελα να μας την προσδιορίσετε.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι. Η πραγματικότητα είναι πως τα μέλη του πληρώματος της Εκκλησίας μας στην Αμερική αισθάνονται κι είναι καθ' όλα Αμερικανοί. Είναι όμως Αμερικανοί που έχουν μία καθορισμένη καταγωγή, η οποία είναι ελληνική και γι' αυτήν υπερηφανεύονται και καυχιένται.
Εκείνο όμως το οποίο δεν συμβαίνει ευτυχώς παντού, είναι ότι υπάρχουν μέλη της Εκκλησίας μας που δεν αισθάνονται αυτόν τον δεσμό κι αυτή την υπερηφάνεια για τις ρίζες τους. Κι εδώ έρχεται η Εκκλησία, η οποία θα πρέπει ν' αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, οι οποίες να ευνοούν την παγίωση της ελληνικής συνειδήσεως στις καρδιές και στις ψυχές των πιστών μας. Πρέπει όλοι να αισθανόμαστε υπερήφανοι, διότι η χώρα στην οποία ζούμε, βασίζεται -ή τουλάχιστον διακηρύττει ότι βασίζεται- σε αρχές της ελληνικής σκέψης.
Βέβαια, υπάρχει και το θέμα των μικτών γάμων, αλλά και όσων στην πορεία της ζωής τους ασπάζονται την Ορθοδοξία. Σήμερα υπάρχουν κοινότητες, στις οποίες το ποσοστό των μικτών γάμων φθάνει μέχρι και το 92%.
Το φαινόμενο αποτελεί πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί κατά τρόπο σοβαρό. Άλλοι ανησυχούν από το υψηλό αυτό ποσοστό, ενώ άλλοι το θεωρούν ευλογία και πρόκληση για ένα ευρύτερο ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας. Γεγονός είναι ότι το πρόβλημα υπάρχει και δεν μπορεί να εξαλειφθεί με ευχολόγια και προσπάθειες ανατροπής της φοράς των πραγμάτων. Στην Ιερά Αρχιεπισκοπή έχουμε ήδη ιδρύσει ένα γραφείο, το οποίο έχει σαν αντικείμενο την μελέτη των προβλημάτων που προκύπτουν από τους μικτούς γάμους. Το έργο του προχωρά κανονικά και μπορώ να πω ότι είμαστε αισιόδοξοι ως προς το θετικό ρόλο που θα διαδραματίσει στη ζωή της Εκκλησίας μας.
Με το θέμα αυτό θα ασχοληθεί εν μέρει και η Κληρικολαϊκή Συνέλευση στο Ορλάντο, υπό την έννοια ότι θα ενημερωθεί το σώμα γύρω από τη δράση του γραφείου αυτού, αλλά και γύρω από τα επί μέρους προβλήματα τα οποία προκύπτουν από τους μικτούς γάμους, οι οποίοι επισύρουν την προσοχή πολλών πιστών μας, που έχουν κάποια σχέση μεγάλη ή μικρή με το φαινόμενο αυτό που μας απασχολεί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τίθεται θέμα, είτε εξελληνισμού του ενός από τα δύο μέρη του μικτού γάμου, ή εξαμερικανισμού του άλλου; H, η λύση του προβλήματος βρίσκεται αλλού;
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Ανήκω σ' αυτούς που πιστεύουν ότι, εάν τα μη ορθόδοξα μέλη ενός μικτού γάμου καταστούν γνήσια και αυθεντικά μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τότε η επιρροή των ελληνικών αξιών πάνω τους θα είναι μεγάλη. Όλοι γνωρίζουμε ότι η Ορθοδοξία έχει διαμορφωθεί μέσα από την ελληνική σκέψη. Αυτό είναι γεγονός αδιάψευστο. Υπό την έννοια αυτή, όποιος πλησιάζει την Ορθόδοξη Εκκλησία, πλησιάζει και τον Ελληνισμό.
ΔΗΜΙOΥΡΓΙΑ ΜΗΤΡOΠOΛΕΩΝ
ΕΡΩΤΗΣΗ: Δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην "Π" συνέντευξη του προέδρου της ελληνικής κοινότητας της Χιλής, ο οποίος μας μετέφερε μία τραγική πραγματικότητα. Την έλλειψη ελληνικής καταγωγής ιερέα και το φαινόμενο πολλοί νέοι, όχι μόνο να μην ομιλούν ελληνικά, αλλά να εκκλησιάζονται σε καθολικές εκκλησίες. Έχουμε δηλαδή εκεί ένα τραγικό φαινόμενο αφομοίωσης, το οποίο αρκετοί φοβούνται ότι θα μπορούσε να συμβεί κι εδώ. Να μην ξεχνούμε επίσης ότι μέχρι πριν δύο χρόνια, η Χιλή αποτελούσε κοινότητα αυτής εδώ της Αρχιεπισκοπής.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ: Το πρόβλημα ότι οι νέοι μας αναζητούν τη θεραπεία των θρησκευτικών τους ανησυχιών σε χώρους μη ορθόδοξους, πρέπει να απασχολεί όλους μας. Και παρατηρείται αυτό όχι μόνο στη Χιλή, αλλά και στις ΗΠΑ. Βέβαια, αυτό το φαινόμενο πρέπει να αποδοθεί στο γεγονός ότι προσεγγίζουμε την Εκκλησία με συναισθηματικά κριτήρια και μας λείπει η βασική θρησκευτική εκπαίδευση γύρω από το τι είναι η Εκκλησία και τι επιτελείται στο χώρο της. Δυστυχώς, παρατηρείται μία αόριστη αντίληψη περί Εκκλησίας και θρησκείας και νομίζεται ότι η μία Εκκλησία είναι ισοδύναμη με την άλλη. Και πάλι, ίσως θα μπορούσαμε να θεραπεύσουμε αυτό το φαινόμενο, αν οι οικογένειές μας διέποντο πραγματικά από θρησκευτικές αρχές και ταυτόχρονα η Εκκλησία από την πλευρά της επιτελούσε στο ακέραιο το καθήκον της θρησκευτικής εκπαιδεύσεως.
Ανοίξατε βέβαια κι ένα άλλο θέμα και με υποχρεώνετε να επανέλθω σε όσα έχω επανειλημμένα δηλώσει στον Τύπο. Πιστεύω ακράδαντα ότι η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να δημιουργήσει τέσσερις εκκλησιαστικές διοικητικές ενότητες στην αμερικανική ήπειρο ήταν σοφή.
Γεγονός είναι πως από τη Νέα Υόρκη δε μπορούσαν να διαποιμανθούν αποτελεσματικά όλες οι κοινότητες, που είναι διεσπαρμένες σ' ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο. Αυτό είναι το πρώτο στοιχείο που οφείλω να υπογραμμίσω.
Το άλλο είναι ότι οι κοινότητες αυτές υπάρχουν σε χώρες που έχουν εντελώς διαφορετική κοινωνική και άλλη σύνθεση και δομή. Η πραγματικότης της Λατινικής Αμερικής είναι εντελώς διαφορετική από αυτή των ΗΠΑ. Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, νομίζω, ήταν καθόλα ενδεδειγμένη και από πολλού αναμενόμενη.
* * *
ΑΥΡΙO ΣΤΗΝ "Π" - Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος της συνέντευξής του, ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων τονίζει κατηγορηματικά ότι υπάρχει διαφάνεια στα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής, που βρίσκονται σε καλά χέρια και πρώτη φορά παρουσιάζουν πλεόνασμα και θεωρεί την έρευνα της υποεπιτροπής δείγμα της απόπειρας πολιτικοποίησης του εκκλησιαστικού μας βίου. Μιλά για την ελληνική παιδεία στις ΗΠΑ και τα μέτρα που λαμβάνονται καθώς και την πορεία της Θεολογικής Σχολής και της Ακαδημίας Αγίου Βασιλείου.
[ η Πρωϊνὴ - 1 Ιουλίου 1998 - σσ. 1 και 4 ]
|