top

ΤΟ ΒΗΜΑ - 31 Ιανουαρίου 1999

ΓΝΩΜΕΣ

Βυζαντινές ίντριγκες στο Μανχάταν

Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων, ο ιερέας Ρόμπερτ Στεφανόπουλος
και η νέα κρίση στην ομογένεια

   ΠΑΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, Ιανουάριος.

Σπυρίδων εναντίον Στεφανόπουλου. Με τον τίτλο αυτό θα μπορούσε να αρχίζει το νέο επεισόδιο που εκτυλίσσεται εδώ και λίγες ημέρες στη Νέα Υόρκη ανάμεσα στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Σπυρίδωνα και στον ιερέα της πλέον κοσμικής, πλούσιας και ισχυρής ελληνορθόδοξης ενορίας της Αμερικής, τον Ρόμπερτ Στεφανόπουλο, πατέρα του γνωστού πρώην συμβούλου του Μπιλ Κλίντον.

Γελοιοποίηση του χριστιανικού πνεύματος, αλληλοσπαραγμός, μεγαλομανία, κομματικές κλίκες, βασιλικά προνόμια και καταγγελίες για οικονομικά σκάνδαλα συνθέτουν το ιστορικό σκηνικό της ελληνορθόδοξης «κοινότητας των μπουρζουάδων», όπως την είχε αποκαλέσει κυβερνητικό στέλεχος. Τις Κυριακές ο Ναός της Αγίας Τριάδος στο Μανχάταν μοιάζει με το Κεντάκι ντέρμπι: κυρίες που συναγωνίζονται για την πιο ακριβή γούνα ή το καλύτερο καπέλο, πρώην πρίγκιπες και εφοπλιστές αποτελούν το κοινό της ενορίας.

* Η υποβάθμιση Στεφανόπουλου

Η αναταραχή στον πολυσυζητημένο Αρχιεπισκοπικό Καθεδρικό Ναό του 74ου δρόμου στο Μανχάταν κορυφώθηκε με την υποβάθμιση του ιερατικού προϊσταμένου Χαράλαμπου ή Ρόμπερτ Στεφανόπουλου, πατέρα του πρώην συμβούλου του Λευκού Οίκου Τζορτζ Στεφανόπουλου, σε απλό «λειτουργό». Στις 20 Ιανουαρίου ο πρωτοσυγκελλεύων Γιώργος Πασσιάς επέδωσε στον π. Στεφανόπουλο επιστολή του Αρχιεπισκόπου με την οποία του στερούσε τα διοικητικά καθήκοντά του διορίζοντας στη θέση του τον Αρχιμανδρίτη Γαβριήλ Καράμπη.

«Δεν το περίμενα. Ηταν αναπάντεχο. Δεν μπορώ τίποτε άλλο να πω για τα ελατήρια αυτής της απόφασης. Τα γεγονότα μιλάνε από μόνα τους» δηλώνει προς «Το Βήμα» ο π. Στεφανόπουλος, ο οποίος τονίζει ότι τώρα, ύστερα από αρκετά χρόνια, παραμένει «άνευ λειτουργικών και διοικητικών δικαιωμάτων».

Βασικό στέλεχος της κοινότητας, το οποίο επιθυμεί να κρατήσει την ανωνυμία του για να μην οξύνει την κατάσταση, υποστηρίζει ότι «όλα έχουν τα όριά τους και ο π. Στεφανόπουλος προκαλούσε με τη συμπεριφορά του». Μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι «ήταν από τους πρωτεργάτες για τη σύνταξη επιστολής από ιερείς η οποία αναφερόταν στην κρίση της Εκκλησίας "φωτογραφίζοντας" ως υπεύθυνο τον Αρχιεπίσκοπο κ. Σπυρίδωνα» και ότι είναι «από αυτούς που υποστηρίζουν την αποκοπή της Εκκλησίας από το Πατριαρχείο και την ανεξαρτητοποίησή της».

Μία ημέρα μετά την αλλαγή «καθεστώτος» στην Αγία Τριάδα, με την πρωτοβουλία ενός ομογενούς δημοσιογράφου, ο οποίος τυγχάνει να είναι και μέλος της κοινότητας, συναντήθηκαν ο Αρχιεπίσκοπος και ο π. Στεφανόπουλος, παρουσία του π. Πασσιά και του π. Καράμπη. Ο κ. Σπυρίδων φαίνεται ότι προσπάθησε να είναι διαλλακτικός αναθέτοντας νέα καθήκοντα στον π. Στεφανόπουλο ως συντονιστή κοινωνικών προγραμμάτων για τις εκκλησίες του Μανχάταν. Οπως τονίζει και ο μεσολαβητής δημοσιογράφος, «η εντύπωση που έδωσε ο Αρχιεπίσκοπος είναι ότι έκανε μια κίνηση καλής θέλησης γιατί και στην επιθυμία του π. Στεφανόπουλου να συνεχίσει να ασκεί τα λειτουργικά καθήκοντά του δεν έδειξε άρνηση». Την περασμένη Κυριακή όμως αποδείχθηκε ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε και οι πιστοί έζησαν σκηνές «χριστιανικής ταπείνωσης».

* Οι ανάρμοστες σκηνές

Ο νέος προϊστάμενος με τη βοήθεια «δικών» του ιερέων δεν επέτρεψε στον π. Στεφανόπουλο να λειτουργήσει. Εκλήθη να παρέμβει ο Πρωτοσυγκελλεύων για να επαναλάβει ότι «αρχηγός» στην κοινότητα είναι πια ο π. Καράμπης. Οταν ήρθε η ώρα της Θείας Κοινωνίας και ο «βοηθός» ιερέας θέλησε να βοηθήσει, σχηματίστηκαν δύο γραμμές, ανάλογα με το σε ποια ομάδα ανήκε ο κάθε πιστός.

«Γι' αυτή την κατάντια τη μεγαλύτερη ευθύνη φέρει ο ηγέτης αυτής της Εκκλησίας» δηλώνει η κυρία Φρόσω Μπέη, πρώην αντιπρόεδρος της Αγίας Τριάδος και ένα από τα παλαιότερα μέλη. «Αντί οι ιερωμένοι να μας δείχνουν πώς να ενωθούμε, μας δείχνουν πώς να δηλητηριάζει ο ένας τον άλλο. Τι θα εξηγήσω στον οκτάχρονο γιο μου; ότι ο Αρχιεπίσκοπος δεν συμπαθεί τον παπά και ο παπάς δεν συμπαθεί τον Αρχιεπίσκοπο; Αυτά θέλουν να διδάξουμε στα παιδιά μας;» επισημαίνει με πίκρα η ελληνοαμερικανίδα δημοσιογράφος του περιοδικού «Money Tody Tsiantar», η οποία όπως και εκατοντάδες άλλα μέλη αποτελούν την άλλη όψη της κοινότητας που με πίστη και αγνότητα καταφεύγει στην Εκκλησία για να κρατήσει τις παραδόσεις και την ελληνικότητά της.

Υπάρχουν πάλι κάποιοι που πιστεύουν ότι ο Σπυρίδων ήταν χολωμένος με τον τζούνιορ Στεφανόπουλο γιατί ο Τζορτζ δεν του είχε ποτέ κανονίσει κατ' ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο Κλίντον. Οπως και να έχουν τα πράγματα, η κατάσταση στην πιο ισχυρή κοινότητα της Αμερικής είναι τεταμένη.

_____________________________

Η προϊστορία του διχασμού

Συγκρούσεις από την εποχή βενιζελικών και βασιλικών

Μαζί με τα σκαμπανεβάσματα της ομογένειας, η ενορία του Μανχάταν πέρασε τις δικές της κρίσεις, που είχαν πάντοτε πολιτικά αίτια. Τον καιρό π.χ. που η ομογένεια ήταν διχασμένη με τους βενιζελικούς και τους βασιλικούς, τα μέλη της κοινότητας του Καθεδρικού Ναού δεν εξαιρέθηκαν από την εμφύλια διαμάχη.

Οταν πάλι ο Μιχάλης Δουκάκης διεκδικούσε την προεδρία, ο Καθεδρικός Ναός διχάστηκε ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και σε Ρεπουμπλικανούς, με σαφή υπεροχή των τελευταίων. Η σύζυγος του τότε προέδρου της ενοριακής επιτροπής, η Λέιλαν Προύνη, είναι ως σήμερα πρόεδρος του γυναικείου τμήματος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στη Νέα Υόρκη. Οι διαξιφισμοί ήταν έντονοι, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών της φιλανθρωπικής οργάνωσης της Φιλοπτώχου. Τότε στέλεχος της κοινότητας και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος ήταν και ο Μάικλ Σωτήρχος, ο οποίος διορίστηκε από τον Μπους πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα. Ακόμη και ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος είχε εμπλακεί στη διαμάχη, όταν αποφάσισε να τελέσει την προσευχή στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών, παρά τις αντιδράσεις της ομογένειας που είχε ταυτισθεί με την υποψηφιότητα Δουκάκη.

Το 1992 οι ρεπουμπλικανές κυρίες της ενορίας διαμαρτύρονταν γιατί η πρεσβυτέρα Νίκη Στεφανοπούλου εμφανιζόταν με τσάντα που είχε κολλημένα αυτοκόλλητα της εκστρατείας (που διηύθυνε ο γιος της) Κλίντον-Γκορ.

* Κατηγορίες για ατασθαλίες

Η κοινότητα της Αγίας Τριάδος δεν εξαιρέθηκε και από κατηγορίες για «περίεργες σχέσεις» μεταξύ στελεχών της καθώς και για οικονομικές ατασθαλίες. Πρόσφατα διατυπώθηκε καταγγελία του πρώην διοικητικού συμβουλίου ότι χωρίς την εξουσιοδότησή του ο Αρχιεπίσκοπος διέθεσε 300.000 δολάρια από προικοδότημα της κοινότητας με σκοπό την αναπαλαίωση διαμερισμάτων στο κτίριο του Καθεδρικού στα οποία διαμένουν άγαμοι κληρικοί. Μετά από αυτό ο Σπυρίδων έπαυσε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και διόρισε δικά του. Βεβαίως ο διορισμός και όχι η εκλογή διοικητικού συμβουλίου καθιερώθηκε από την εποχή του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου.

Ενα άλλο κύριο στοιχείο της νεοϋορκέζικης ελληνορθόδοξης κοινότητας είναι η σχέση της με την πρώην βασιλική οικογένεια της Ελλάδας. Για χρόνια τώρα κάθε Πάσχα σχεδόν ο πρώτος που λαμβάνει το Αγιο Φως από τον Αρχιεπίσκοπο είναι ο Γκλύξμπουργκ ενώ οι «πρίγκιπες» Παύλος και Νικόλαος εμφανίζονται την Μεγάλη Εβδομάδα και ενίοτε τις Κυριακές.

Τον Απρίλιο του 1996 η κοινότητα βρέθηκε στο επίκεντρο ενός μικροκυκλώνα όταν ο πρωθυπουργός κ. Σημίτης, αντί να παρευρεθεί στην Αγία Τριάδα το βράδυ της Ανάστασης, προτίμησε τη «λαϊκή κοινότητα» του Αγίου Δημητρίου στην Αστόρια προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις. Ενας από τους λόγους ήταν ότι ο κ. Σημίτης δεν ήθελε να έχει απρόβλεπτες συναντήσεις με τα μέλη της πρώην βασιλικής οικογενείας.

* Οι διαφορές με τον προκαθήμενο

Εν τω μεταξύ, παρά την πρόσφατη απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου για στήριξη του Σπυρίδωνα, οι αντιδράσεις κατά των επιλογών του συνεχίζουν να υπάρχουν. Ακόμη και οι πέντε συνοδικοί μητροπολίτες των ΗΠΑ, όπως διαφάνηκε από τη συνεδρίαση της Επαρχιακής Συνόδου την περασμένη Τρίτη, φαίνεται ότι εξακολουθούν να έχουν αρκετές διαφορές με τον προκαθήμενο του αρχιεπισκοπικού θρόνου.

«Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ως προς τον τρόπο διοίκησης της Αρχιεπισκοπής, ως προς την ερμηνεία του Συντάγματος και των εσωτερικών κανονισμών» αναφέρει προς «Το Βήμα» ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων απαντώντας σε γενικότερη ερώτησή μας για τον πόλεμο που δέχεται από ορισμένους κύκλους, κυρίως από την οργάνωση GOAL. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε να μιλούμε περί πολέμου γιατί πρόκειται περί μεμονωμένων προσώπων τα οποία εκφράζουν διάφορες γνώμες. Δεν παίρνουμε μέτρα εναντίον τους. Εκείνο το οποίο επιδιώκουμε είναι να διατυπώσουμε ξανά την πρόσκλησή μας για διάλογο» επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Πάντως, ενώ ο κ. Σπυρίδων ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα (8-14 Φεβρουαρίου), οι μητροπολίτες ζητούν από τον Αρχιεπίσκοπο να μη θεωρεί «εχθρούς» αυτούς που τον επικρίνουν και στελέχη της αρχιεπισκοπικής κοινότητας της Αγίας Τριάδος προειδοποιούν ότι δεν θα υποκύψουν στα «πραξικοπήματα».

[ ΤΟ ΒΗΜΑ - 31 Ιανουαρίου 1999 - σ. Α28 ]

[ ΤΟ ΒΗΜΑ
   tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12518&m=A28&aa=1
   31 Ιανουαρίου 1999 ]