Μὲ Πατριαρχικὸ Τόμο ἡ εὐθύνη τῆς μόρφωσης τῶν παιδιῶν τῶν μεταναστῶν μας στὶς ΗΠΑ δόθηκε ἀποκλειστικὰ στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Βορείου Ἀμερικῆς καὶ ἀφαιρέθηκε οὐσιαστικὰ ἀπὸ τὴ δικαιοδοσία τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας τὸ 1927. Τὸ καθεστώς ἀυτὸ ἰσχύει μέχρι σήμερα, παρὰ τὶς πρόσφατες «διστακτικὲς» προσπάθειες τοῦ ἑλληνικοῦ ὑπουργείου Παιδείας ἀλλὰ καὶ τοῦ Συμβουλίου Ἀποδήμου Ἑλληνισμοῦ νὰ παρέμβουν στὴν ἐκπαίδευση τῆς νεολαίας τοῦ ἐξωτερικοῦ. Ἁρμόδιος παράγων δηλώνει, ὅτι ἀπὸ τοὺς 495 ἱερεῖς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς οἱ 400 εἶναι «γεννίτσαροι», ποὺ ὄχι μόνο ἀγνοοῦν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἀλλὰ καὶ τὴν πολεμοῦν. Τὸ ἱστορικὸ ἔχει ὡς ἑξῆς: Εἶναι γνωστὴ ἡ πρόθεση τοῦ ἑλληνικοῦ ὑπουργείου Παιδείας νὰ ἀποστείλῃ ἕως καὶ 80 Ἕλληνες δασκάλους γιὰ τὴν κάλυψη τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἀναγκῶν τῶν ἑλληνόγλωσσων σχολείων τῶν ΗΠΑ. Ἡ προσφορὰ αὐτὴ βρίσκεται στὸ στάδιο μελέτης ἀπὸ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ καὶ εἶχε ἀνακοινωθῆ ἐπίσημα ἀπὸ τὸ βήμα τοῦ ἑλληνικοῦ κοινοβουλίου ἀπὸ τὸν τέως ὑφυπουργὸ Ἐξωτερικῶν κ. Γρηγόρη Νιώτη στὴν ἀφιερωμένη στὸν Ἀπόδημο Ἑλληνισμὸ συνεδρίαση τῆς 17ης Μαΐου 1999. Ὁ τότε ἀρχιεπίσκοπος κ. Σπυρίδων εἶχε ὑποσχεθῆ, ὅτι συντόμως θὰ ἀποσταλοῦν στὴν Ἀθήνα τὰ συμπεράσματα τῆς ἐπιτροπῆς Ρασσιᾶ καὶ θὰ ἐπιδιωχθῇ απὸ κοινοῦ ἡ ἐξεύρεση τρόπων, μὲ τοὺς ὁποίους θὰ μπορέσῃ ἡ ἑλληνικὴ πολιτεία νὰ συμβάλῃ στὴν προσπάθεια ἀνύψωσης τοῦ ἐπιπέδου τῆς ἑλληνικῆς παιδείας στὶς ΗΠΑ.

Oἱ ἀποκαλύψεις στὴ συζήτηση τῆς Βουλῆς

Ἀφορμὴ γιὰ τὴ συζήτηση ἔδωσε ἡ ἐπερώτηση τοῦ β´ ἀντιπροέδρου τῆς μικτῆς διακομματικῆς ἐπιτροπῆς γιὰ τὸν Ἀπόδημο Ἑλληνισμὸ βουλευτῆ τοῦ ΚΚΕ Σταύρου Παναγιώτου, ὁ ὁποϊος ἀναφέρθηκε στὸ ζήτημα τῶν ἐκπαιδευτικῶν ποὺ ζητάει ἡ ὁμογένεια στὶς ΗΠΑ. Παραθέτουμε τὸν σχετικὸ διάλογο τῶν κ.κ. Παναγιώτου καὶ Νιώτη:

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΑΓIΩΤΟΥ: Σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τῆς Γενικῆς Γραμματείας Ἀποδήμου Ἑλληνισμοῦ, ἂν δὲν κάνω λάθος, μόνο τὸ 30% τῶν παιδιῶν σχολικῆς ἡλικίας τῶν ἀποδήμων παρακολουθεῖ μὲ τὸν ἕναν ἢ τὸν ἄλλον τρόπο μαθήματα ἑλληνικῆς γλώσσας. Μὲ ἰδιαίτερη ὀξύτητα ἐμφανίζεται τὸ πρόβλημα στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες καὶ τὸν Καναδᾶ, ὅπου ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὸ μονοπώλιο, τὴν ἀποκλειστικότητα τῆς διδασκαλίας τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ προβάλλει ἀντίρρηση στὴν ἀποστολὴ δασκάλων καὶ καθηγητῶν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα. Αὐτό, παρὰ τὸ ὅτι ἡ ἀποστολὴ ἐκπαιδευτικῶν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα ἀποτελεῖ αἴτημα τῶν ἀποδήμων καὶ τῶν φορέων τους, γιατὶ τὸ ἐπίπεδο τῶν δασκάλων καθώς ἐπίσης καὶ τῆς διδασκαλίας τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπὸ μέρους τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πάρα πολὺ χαμηλό. Τὰ ἔχουμε ἀκούσει καὶ οἱ ἴδιοι κατὰ τίς ἐπισκέψεις μας στὶς Ἡνωμένες Πολιτείες καὶ στὶς συζητήσεις ποὺ εἴχαμε μὲ τοὺς φορεῖς τῶν ἀποδήμων. Ἐπίσης καὶ τὰ βιβλία δὲν εἶναι τὰ πιὸ κατάλληλα.

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΩΤΗΣ: Τώρα λέτε, ὅτι τὰ βιβλία δὲν εἶναι κατάλληλα. Μάλιστα, δὲν εἶναι κατάλληλα. Γι' αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὸ πρόγραμμα παιδείας ὁμογενῶν ἀναμένουμε μέσα στὸ τρέχον ἔτος τοῦ 1999, ἡ ὁμάδα τοῦ πανεπιστημιακοῦ κ. Δαμανάκη καὶ τῶν ἑκατὸν σαράντα συντονιστῶν σὲ ὅλον τὸν κόσμο, οἱ ὁποῖοι γιὰ πρώτη φορὰ προικοδοτοῦνται ἀπ’ αὐτὸ τὸ μεγάλο ποσὸ τῶν δύο δισεκατομμυρίων (2.000.000.000), νὰ μᾶς παραδώσουν ὄχι μόνο δύο ἰδέες ἀλλὰ βιβλία. Αὐτὸ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ κάνουν.

ΣΤΑYΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟY: Δέν ἀπαντήσατε, κύριε ὑφυπουργέ, γιὰ τὸ ζήτημα τῶν ἐκπαιδευτικῶν, ποὺ ζητάει ἡ ὁμογένεια στὶς ΗΠΑ. Ἐμεῖς δὲν εἴπαμε ὅτι εἴμαστε ἐνάντια στὸ νὰ διδάσκῃ ἡ Ἐκκλησία τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τοὺς δικούς της ἐκπαιδευτικούς. Ἀλλὰ ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὑπάρχει ἡ διαπίστωση ὅτι δὲν εἶναι ἱκανοποιητικὴ ἡ ὁμογένεια, γιὰ νὰ μὴν πῶ ὅτι τὸ Κολλέγιο τῆς Βοστώνης ἐδώ καὶ πολὺ καιρὸ δὲν βγάζει πιὰ δασκάλους, τί θὰ κάνετε; Θὰ ἱκανοποιήσετε αὐτὸ τὸ αἴτημα νὰ στείλετε δασκάλους ἢ θὰ ὑποχωρῆτε στὶς πιέσεις τῆς Ἐκκλησίας;

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΩΤΗΣ: [...] Ἔχετε δίκιο, κύριε Παναγιώτου, ποὺ λέτε τί θὰ γίνῃ μὲ τοὺς ἐκπαιδευτικούς στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Γνωρίζετε, ὅτι διαφωνοῦμε μὲ τὴν τακτικὴ τῶν παραγόντων τῶν ἐκκλησιαστικῶν σχολείων στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες, ποὺ δὲν ἐπιθυμοῦν ἀποσπάσεις ἑλληνικοῦ ἐκπαιδευτικοῦ προσωπικοῦ ἐκεῖ. Εἶναι ἕτοιμη ἡ κυβέρνηση νὰ ἀποστείλῃ γιὰ τὸ Σεπτέμβριο ὀγδόντα ἐκπαιδευτικούς. Θὰ τὸ συζητήσουμε ἐδῶ καὶ μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Παναγιωτάτου. Ξέρετε ὅμως, ὅτι ἔχει δεσμευθῆ καὶ ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς, ὅτι τὸ ἀργότερα στὶς 15 Ἰουνίου θὰ παραδοθῇ ἐν τέλει τὸ πόρισμα καὶ τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ τμήματος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὥστε μὲ τὴν ἀντίστοιχη πρόταση τοῦ προγράμματος «Παιδεία Ὁμογενῶν» νὰ δοῦμε ἐπιτέλους πῶς θὰ συμπληρωθῇ ἡ ὅλη διαδικασία γιὰ τὴν παιδεία τῶν Ἑλληνοπαίδων στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες μὲ ἐκπαιδευτικὸ προσωπικὸ ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα.


400 «γεννίτσαροι» ἱερεῖς στὴν Ἀμερικὴ

Σύμφωνα μὲ ἔγκυρη πηγὴ ὁ πρώην ὑπεύθυνος τῆς Ἀρχιεπισκοπικῆς Παιδείας στὴν ἀμερικανικὴ ἤπειρο κ. Νικόλαος Κλαδόπουλος στὴ συνεδρίαση τοῦ ΣΑΕ τοῦ '97 στὴν Θεσσαλονίκη, ὅταν ἐτέθη τὸ θέμα τῆς παρακμῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἐδήλωσε τὰ ἀκόλουθα: «Μήν ἀσχολῆσθε μὲ τὸ θέμα τῶν σχολείων στὴν Ἀμερική. Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἀποκλειστικὴ εὐθύνη τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ ἔχει μπῆ στὸ δρόμο του ὁριστικὰ καὶ τελεσίδικα μὲ Πατριαρχικὸ Τόμο τὸ 1927...» Στὴ συνέχεια σὲ άλλη συζήτηση μὲ παράγοντα τῆς Ὁμογένειας ἐκμυστηρεύθηκε, ὅτι: «Ἔχουμε πολὺ μεγάλο πρόβλημα στὴν Ἀρχιεπισκοπή. Ἀπὸ τοὺς 495 ἱερεῖς μας οἱ 400 περίπου εἶναι “γεννίτσαροι”. Ὄχι μόνον ἀγνοοῦν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἀλλὰ τὴν πολεμοῦν. Κανένας ἀρχιεπίσκοπος δὲν μπορεῖ νὰ τὰ βάλῃ μαζί τους... Ὅσο γιὰ τοὺς δασκάλους, δυστυχώς παίρνουν μισθοὺς “πείνας” ἀπὸ 10 μέχρι 15.000 δολλάρια τὸ χρόνο, ἐνῷ οἱ ἱερεῖς ἀμείβονται ἀντιστοίχως μὲ ποσὸ ποὺ ξεκινᾷ ἀπὸ 60.000 κι ἀνέρχεται στὶς 110.000 δολάρια ἐτησίως, χωρίς τὰ “τυχερά” τους καὶ μάλιστα μὲ πληρωμένους φόρους, ἀσφάλειες, κατοικία καὶ ἀυτοκίνητο...». Καί κατέληξε: «Τὸ ψάρι βρωμάει πάντοτε ἀπὸ τὸ κεφάλι...», ἐννοῶντας τὸ Πατριαρχείο, τὸ ὁποῖο μὲ κανένα τρόπο δὲν ἐγκαταλείπει τὸν ἔλεγχο τῆς ἐκπαίδευσης τῶν ἀποδήμων.

Ὁ πατέρας τοῦ γνωστοῦ πρώην προεδρικοῦ συμβούλου τοῦ Ἀμερικανοῦ προέδρου Μπὶλ Κλίντον κ. Robert Stephen, δεξὶ χέρι τοῦ τέως ἀρχιεπισκόπου Βορείου καὶ Νοτίου Ἀμερικῆς κ. Ἰακώβου, ἀναφορικὰ μὲ τὸ θέμα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας σὲ συνέντευξη Τύπου πρὸς τὰ ὁμογενειακὰ μέσα εἶχε δηλώσει ρητώς: «Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα στὴν Ἀμερικὴ ἔχει χαθῆ, μήν ἀσχολῆσθε... Ἂς κοιτάξουμε, τί θὰ γίνῃ μὲ τὴν Ὀρθοδοξία, γιὰ νὰ μὴν τὴ χάσουμε κι αὐτή». Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ, ὅτι ἡ σύζυγος τοῦ κ. Robert Stephen σήμερα διευθύνει τὸ γραφεῖο δημοσίων σχέσεων τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς.

Δὲν εἶναι τυχαῖες οἱ φῆμες, ποὺ φέρουν τὸν πρώην ἀρχιεπίσκοπο κ. Σπυρίδωνα ἐξαναγκασθέντα σὲ παραίτηση λόγῳ τῆς «ἑλληνοπρέπειάς» του (βλέπετε «Δαυλόν», τ. 218). Εἴδαμε ἐπίσης τὸν κ. Σπυρίδωνα νὰ ἀποκαλῇ τὸ Φανάρι «μαύρη τρύπα τοῦ χρήματος». Γιὰ νὰ ἐνταχθοῦν οἱ παλαιοημερολογίτες τον Παΐσιου στὸ Φανάρι καὶ νὰ γίνουν σταυροπηγιακές μονές, μεταβίβασαν τὴν περιουσία τους, ὕψους 20.000.000 δολλαρίων, στὸ Πατριαρχεῖο. Τὶς μεσολαβήσεις καὶ τοὺς διακονισμοὺς χειρίσθηκε ὁ ἴδιος ὁ κ. Σπυρίδων, ὁ ὁποῖος δέχθηκε ὕπουλο πόλεμο.

Στὴν πρόσφατη ἐπαρχιακὴ σύνοδο ἔπρεπε νὰ συζητηθῇ τὸ θέμα τῆς ἀλλαγῆς τοῦ καταστατικοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς περί μητροπολιτικοποίησης. Ὅμως ὁ κ. Δημήτριος, ὁ ὁποῖος βάσει τοῦ νέου καταστατικοῦ θὰ ἦταν μητροπολίτης Νέας Ὑόρκης καὶ Νέας Ἰερσέης, ἀντέδρασε ἔντονα καὶ ὑπενθύμισε στὸν πατριάρχη ὅτι χειροτονήθηκε ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ σχετικὴ συζήτηση νὰ ἀναβληθῇ ἐπί τοῦ παρόντος. Οἱ παραπάνω μεθοδεύσεις θὰ ἀποδυνάμωναν τὸν ρόλο τοῦ ἀρχιεπισκόπου, ἀκολουθώντας τὴν γνωστὴ συνταγὴ τοῦ «διαίρει καὶ βασίλευε».

Ἐν τῷ μεταξύ ἐντείνονται οἱ κινήσεις γιὰ αὐτοκεφαλία, τὴν ὁποία ὑποστηρίζουν ὅλο καὶ περισσότεροι ἱερεῖς ἀλλὰ καὶ λαϊκοὶ παράγοντες τῆς Ὁμογένειας. Πολλοί μάλιστα δηλώνουν πρόθυμοι νὰ τεθοῦν ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Ἀθανάσιος Τριβωνιανός

[ ΔΑΥΛΟΣ - Τεύχος 221 - Μάϊος 2000 - σσ. 28-30 ]