top

η Πρωινὴ - 26-27 Μαΐου 2001

Σπυρίδων στην «Πρωϊνή»:
Διασπάται η ενότητα της Αρχιεπισκοπής από
την ανύψωση των επισκοπών σε μητροπόλεις

______________

Συνέντευξη του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Σπυρίδωνος
για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Φανάρι για το καταστατικό.
Τονίζει την υποβάθμιση του ρόλου του Αρχιεπισκόπου.

Η μητροπολιτοποίηση
διασπά την ενότητα της Αρχιεπισκοπής

Του Α. Ζουπανιώτη

Δυσκολότερο προβλέπει το ρόλο του Αρχιεπισκόπου Αμερικής μετά την ανύψωση των επισκόπων σε μητροπολίτες ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Σπυρίδων, σε συνέντευξη που παραχώρησε προς την «Πρωινή» με αφορμή τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Φανάρι για την αναθεώρηση του καταστατικού της Ιεράς Αρχιεπισκοπής,

«Είναι δύσκολο να κατανοηθεί πώς μπορεί να γίνεται ακόμη λόγος για ημιαυτονομία, εφόσον η ανύψωση των επισκοπών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής σε μητροπόλεις, αντί να ενισχύει τη θέση του Αρχιεπισκόπου, οδηγεί λογικά και αναπόφευκτα στον περιορισμό των διοικητικών του αρμοδιοτήτων» δηλώνει ο κ. Σπυρίδων.

Η ανύψωση των επισκοπών σε μητροπόλεις ήταν ένα από τα θέματα της ατζέντας που έφερε μαζί του από το Φανάρι, το Σεπτέμβριο του 1996, οκ. Σπυρίδων, όμως, όπως αναφέρεται και στην επίσημη βιογραφία του, δεν αποδέχθηκε το αίτημα της ανύψωσης όταν αντιλήφθηκε την υποβάθμιση του ρόλου του Αρχιεπισκόπου, αλλά και του ηγετικού ρόλου της Εκκλησίας στην ελληνική ομογένεια και την προώθηση των εθνικών θεμάτων. Στη συνέντευξη προς την "Π" ο κ. Σπυρίδων επαναλαμβάνει ότι η μητροπολιτοποίηση ουσιαστικά διασπά την ενότητα της Αρχιεπισκοπής.

«Στην περίπτωσή μας η αποκέντρωση αποβαίνει σε βάρος της ενότητας, δεδομένου κυρίως του προϊόντος αφελληνισμού και εκπροτεσταντισμού που εδώ και δεκαετίες παρατηρείται στο χώρο τηςΕκκλησίας της Αμερικής» τονίζει χαρακτηριστικά.

Στο ερώτημα αν μετά τα όσα ο ίδιος υπέφερε από τις παρεμβάσεις του Πατριαρχείου, έχει πεισθεί ότι η αυτοκεφαλία αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση, δίνει κατηγορηματικά αρνητική απάντηση.

«Η αυτοκεφαλία απλώς θα επιταχύνει ακόμη περισσότερο την πλήρη αποξένωση της ομογένειας από τον κόσμο της προέλευσής της αποκόπτοντάς την οριστικά από τις ρίζες της».

Να σημειωθεί ότι στις 11 Ιουνίου στις 7 μ.μ. θα λάβει χώρα στο Terrace on The Park η παρουσίαση του βιβλίου τηςΙουστίνης Φραγκούλη «Η μοναξιά ενός ασυμβίβαστου», που αποτελεί την επίσημη βιογραφία του κ. Σπυρίδωνα.

Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Σπυρίδωνα έχει ως εξής:

Με βάση το κοινό ανακοινωθέν, πώς βλέπετε τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Φανάρι και προνοεί ανύψωση επισκοπών σε μητροπόλεις; Δίδει ημιαυτονομία στην Αμερική;

Στο «κοινό ανακοινωθέν» δεν προκύπτει τίποτε σχετικό με τη ζητούμενη από μερικούς και απορριπτέα από άλλους αυτονομία ή ημιαυτονομία της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Άλλωστε, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το καθεστώς ημιαυτονομίας δεν θα κριθεί από την ανύψωση των επισκοπών σε μητροπόλεις, αλλά κυρίως και πρωτίστως από την έκταση των διοικητικών αρμοδιοτήτων και τον τρόπο εκλογής του Αρχιεπισκόπου.

Είναι δύσκολο να κατανοηθεί, πώς μπορεί να γίνεται ακόμη λόγος για ημιαυτονομία, εφόσο η ανύψωση των επισκοπών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής σε μητροπόλεις, αντί να ενισχύει τη θέση του Αρχιεπισκόπου, οδηγεί λογικά και αναπόφευκτα στον περιορισμό των διοικητικών του αρμοδιοτήτων. Είναι τελικά πραγματοποίησιμη μια ημιαυτονομία με περιορισμένες αρμοδιότητες του Αρχιεπισκόπου;

Όσο για τον τρόπο εκλογής του Αρχιεπισκόπου, το ποιός δηλαδή και με ποιόν τρόπο θα εκλέγει τον Αρχιεπίσκοπο, είναι θέμα που θα συζητηθεί στο προσεχές μέλλον. Απ' ό,τι πάντως διαφαίνεται από το «κοινό ανακοινωθέν», δεν υπάρχει επί του παρόντος διάθεση ή τάση αλλαγής του τρόπου εκλογής.

Το προτεινόμενο σχέδιο αν και ανυψώνει τις επισκοπές σε μητροπόλεις, δηλώνει ότι στηρίζει την ενότητα της Αρχιεπισκοπής. Συμφωνείτε με την εκτίμηση ή νομίζετε ότι διαμελίζεται η Αμερική;

Θεωρούσα πάντοτε την ανύψωση των επισκοπών της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής σε μητροπόλεις, δηλ. την ενίσχυση της διοικητικής αρμοδιότητας των μέχρι τώρα επισκοπών, ως ερχόμενη σε πλήρη αντίθεση με την έννοια της ενότητας, μιας ενότητας που είναι καθόλα απαραίτητη για την επιβίωσή της Ομογένειας σ' ένα τόσο έντονα αφομοιωτικό χώρο όπως είναι ο αμερικανικός.

Η λογική υπαγορεύει, ότι η ενότητα της Ομογένειας ενισχύεται με την στήριξη του κεντρικού και ενοποιού άξονος της Εκκλησίας, δηλαδή του προκαθήμενου της, και όχι με την αναβάθμιση όσων τον περιβάλλουν και από τη φύση της θέσης τους προσπαθούν να περιορίσουν το ρόλο του ενισχύοντας τον δικό τους.

Δε βλέπω, πως μπορεί η ενότητα να οικοδομηθεί μέσω της ανύψωσης των επισκοπών σε μητροπόλεις, δηλαδή με την ουσιαστική κατάτμησή της Αρχιεπισκοπής. Τα θεωρώ τελείως αντιφατικά αυτά τα δύο.

Υποβαθμίζεται ο ρόλος του Αρχιεπισκόπου, ως μητροπολίτη -για το Φανάρι- εν μέσω μητροπολιτών, ή αναβαθμίζεται ως πρόεδρος συνόδου αποτελούμενης από μητροπολίτες;

Εάν η Ι. Επαρχιακή Σύνοδος απαρτίζεται από επισκόπους ή μητροπολίτες, αυτό ουσιαστικά δεν αλλάσσει τίποτε για τον πρόεδρό της. Αντιθέτως θα μπορούσε βάσιμα να υποστηριχθεί, ότι ο ρόλος ενός πρόεδρου Συνόδου, με περιορισμένες αρχιεπισκοπικές αρμοδιότητες, αποβαίνει ακόμη πιο δύσκολος, εφόσον προεδρεύει αρχιερέων με ενισχυμένο ρόλο. Επομένως για υποβάθμιση μάλλον παρά για αναβάθμιση θα μπορούσε να γίνει λόγος στην περίπτωση αυτή.

Εσείς θα μπορούσατε ν' αποδεχθείτε τέτοια ρύθμιση;

Ευκολότερα αποδέχεται κανείς μια ρύθμιση εμπνεόμενη από τους Ι. Κανόνες παρά κοσμικόφρονες εμβαλωματικές λύσεις αμφισβητήσιμης αποτελεσματικότητας και διάρκειας.

Καθώς επαπειλήθηκε νέα κρίση, νομίζετε ότι με τη συμφωνία αυτή διασφαλίζεται η ενότητα και μπαίνει στο συρτάρι το αίτημα ορισμένων για αυτοκεφαλία;

Ο χρόνος τελικά θα δείξει, εάν η νέα "συμφωνία" είναι ικανή να εξαλείψει τους λόγους μιας νέας κρίσης με πρωταγωνιστές, τη φορά αυτή, τους θιασώτες της αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Αμερικής, των οποίων ο αριθμός μέρα με τη μέρα αυξάνει.

Βέβαιο είναι μόνο, ότι με την ανύψωση των επισκοπών σε μητροπόλεις, που προβλέπεται στη νέα "συμφωνία", η Αρχιεπισκοπή Αμερικής τίθεται υπό αμεσότερο έλεγχο. Παράλληλα, η μητροπολιτοποίηση διασπάει στην ουσία την ενότητα της Ι. Αρχιεπισκοπής, αφού οι μητροπόλεις, ήδη απόμακρες μεταξύ τους λόγω της απεραντοσύνης της Αμερικής, οδεύουν ανεπιστρεπτί πρός την εσωστρέφεια και την απομόνωση, καθότι η ενίσχυση της αυτοδιοίκησής τους ουσιαστικά τις αποξενώνει μεταξύ τους, αλλά και από τον κεντρικό κορμό της Αρχιεπισκοπής.

Οι συγκρίσεις προς άλλες ανόμοιες καταστάσεις είναι αδόκιμες. Εδώ δεν πρόκειται για την Εκκλησία της Κρήτης ή της Ελλάδας, όπου ο λαός διαπνέεται από εθνική και θρησκευτική ομοιογένεια, οπότε και κρίνεται απαραίτητη η αυτοτέλεια των μητροπόλεων.

Η Αμερική, όπως άλλωστε και κάθε επαρχία της Διασποράς, έχει ανάγκη από ένα ισχυρό άξονα και από κοινή γραμμή πλεύσης, αν πρόκειται να επιβιώσει η Ορθοδοξία και ο Ελληνισμός. Στην περίπτωσή μας η αποκέντρωση αποβαίνει σε βάρος της ενότητας, δεδομένου κυρίως του προϊόντος αφελληνισμού και εκπροτεσταντισμού που εδώ και δεκαετίες παρατηρείται στο χώρο της Εκκλησίας της Αμερικής.

Οι πικρές εμπειρίες σας με το Φανάρι δεν σας έπεισαν πως ίσως η αυτοκεφαλία είναι η καλύτερη λύση για την Αμερική;

Οι προσωπικές μου εμπειρίες δεν αποτελούν λόγο για να μετακινηθώ από τις σταθερές πεποιθήσεις και πάγιες θέσεις μου. Η αυτοκεφαλία -πίστευα πάντοτε και πιστεύω ακόμη σήμερα- δεν αποτελεί πανάκεια.

Και ενώ από ορισμένους θεωρείται ίσως ιδανική για την επίλυση ορισμένων προβλημάτων, εκκλησιαστικής κυρίως εξουσίας, αφήνει εκκρεμές το ουσιαστικό πρόβλημα της Εκκλησίας της Αμερικής, που είναι η διάσωση μιας γνήσιας μορφής της Ορθοδοξίας και η διατήρηση της ελληνικής της βάσης. Αυτό το ζωτικής φύσεως ζήτημα που ουδέποτε αντιμετωπίσθηκε στη βάση του, δεν εξαλείφεται με διοικητικές αναδομήσεις και θα κυριαρχεί πάντοτε ανεξαρτήτως εκκλησιαστικού καθεστώτος. Η αυτοκεφαλία απλώς θα επιταχύνει ακόμη περισσότερο την πλήρη αποξένωση της Ομογένειας από τον κόσμο της προελεύσής της, αποκόπτοντάς την οριστικά από τις ρίζες της.

[ η Πρωινὴ - 26-27 Μαΐου 2001 - σσ. (1), 6-7 ]