top

η Εφημερίδα της Νέας Υόρκης - 30 Ιουνίου 2018

Θα απαιτήσει η 44η Κληρικολαϊκή
διευρυμένη αυτονομία από το Πατριαρχείο;

του
Νίκου Σταματάκη *
Νέα Υόρκη

Το καταστατικό του 1977 δίνει στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση την αρμοδιότητα αναθεώρησής του με την συναίνεση του Πατριαρχείου. Πράγματι η Kληρικολαϊκή του 2002 προχώρησε σε αναθεωρήσεις – στην κατεύθυνση της αυτονομίας - που έμειναν μετέωρες λόγω μη επικύρωσης από το Πατριαρχείο. Το Πατριαρχείο αγνόησε τελείως το Καταστατικό και τη δημοκρατική οργάνωση της Εκκλησίας μας – και τη στιγμή αυτή βρισκόμαστε σε πρωτοφανές αδιέξοδο. Η συγκρουσιακή προσωπικότητα του Πατριάρχη και οι μακιαβελικές κινήσεις του πατριαρχικού «επιτρόπου» φάδερ Αλεξ δεν αφήνουν πολλά περιθώρια: Αν δεν απαιτηθεί ΤΩΡΑ διαφάνεια στα οικονομικά, εγκατάλειψη ΔΙΑ ΠΑΝΤΟΣ του όποιου «επιτρόπου» (έτσι ώστε τον Πατριάρχη να εκπροσωπεί ο Αρχιεπίσκοπος και μόνο αυτός) και διευρυμένη αυτονομία της εκκλησίας μας, οι «Πατριαρχικοί» θα οδηγήσουν αδίστακτα την Εκκλησία και την Ομογένεια σε νέο διχασμό και πολυδιάσπαση – όπως έπραξαν στο παρελθόν. Κανείς δεν επιδιώκει απόσχιση από το Πατριαρχείο. Αλλά δεν χωρεί αμφιβολία ότι η μειωμένη αυτονομία που υπάρχει τώρα δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες, τις δυνατότητες και τις φιλοδοξίες της Εκκλησίας και της Ομογένειας.

1. Ιστορική αναδρομή: χαώδης διαφορά νοοτροπίας και «οραμάτων»

Μια γρήγορη αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία της Εκκλησίας μας αφήνει στον παρατηρητή μια πικρή γεύση για το «τσεκούρι» που αποφάσισε επανειλημμένα να πάρει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, αλλά και ο φάδερ Αλεξ. Ο γράφων έχει επισημάνει ότι ο πρώτος είναι μια συγκρουσιακή προσωπικότητα και το απέδειξε πριν ακόμα αναδειχθεί στον πατριαρχικό θρόνο, ενώ ο δεύτερος είναι μεθυσμένος με την δόξα της εξουσίας και το χρήμα και η μακιαβελική αυτή μέθη του έχει αποδειχτεί απολύτως επωφελής για τα δικά του συμφέροντα αλλά επιβλαβέστατη για την Εκκλησία και την Ομογένεια.
|
Τι σήμαινε «το τσεκούρι» του κ. Βαρθολομαίου και του φάδερ Αλεξ; Στην πρώτη φάση σήμαινε την ντροπιαστική πρόωρη «καθαίρεση» το 1996 του μεγαλύτερου ηγέτη που γνώρισε ποτέ η Εκκλησία μας, του Αρχ. Ιακώβου (και αργότερα το 1999, την καθαίρεση του διαδόχου του, κ. Σπυρίδωνα).
Kίνηση απαράδεκτη από κάθε άποψη που ο χρόνος αποδεικνύει ότι έγινε κυρίως με προσωπικά κίνητρα. Ακόμα και τώρα, είκοσι και πλέον χρόνια μετά, παρατηρούμε απίστευτα «συμπλέγματα», καθώς ο κ. Βαρθολομαίος ασφαλώς κατανοεί ότι όσα «οικολογικά συνέδρια» και να κάνει ποτέ δεν θα φτάσει το ύψος του Ιακώβου ως ηγέτης. Βεβαίως και έχουν αξία τα συνέδρια για την Οικολογία. Μόνο που επρόκειτο για ήδη «κατεστημένο» ζήτημα – για το οποίο ο Πατριάρχης δεν ρισκάρισε τίποτα από όσα είχε ρισκάρει ο Ιάκωβος για να βρεθεί στο πλευρό του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Επιπλέον ο κ. Βαρθολομαίος δεν προβάλλει διόλου τον αληθινό Ορθόδοξο Οικουμενισμό – ο οποίος καθόλου δεν συμβαδίζει με τις πολύπλευρες και πολυεπίπεδες συγκρούσεις εντός της Ορθοδοξίας που ο ίδιος συχνά επιλέγει. Αντί να σκέφτεται και να δρα ως ηγέτης της Ορθοδοξίας και να επιδιώκει την επέκταση της επιρροής της παγκοσμίως, δρα ως πολιτικάντης, που για να εδραιώσει την ισχύ του περικόπτει συστηματικά τη δύναμη των υποτελών του όπως και των αντιπάλων του για την ηγεσία. Με τον τρόπο αυτό έδρασε απέναντι στην Εκκλησία της Αμερικής, έτσι δρά και στην Ελλάδα και ειδικά στις λεγόμενες «νέες χώρες», όπου δεν περνά χρόνος που να μη δημιουργήσει τριβές και προβλήματα.

Στην Αμερική, ο μακαριστός Ιάκωβος είχε ως όραμα την επέκταση της επιρροής της Ορθοδοξίας στην αμερικανική ήπειρο, με την συνένωση όλων των Ορθοδόξων κάτω από μια στέγη. Αντίθετα, ο κ. Βαρθολομαίος, ακολουθώντας τις συμβουλές του φάδερ Αλεξ και τα κελεύσματα του «βαθέος κράτους», πέτυχε τον κατακερματισμό της Ορθοδοξίας του Νέου Κόσμου σε «μαγαζάκια» έτσι ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχός της από απόσταση 5,000 μιλίων και να μην αποκτήσει ποτέ η Ορθοδοξία δύναμη. Ετσι ήθελαν οι «πάτρωνες» του φάδερ Αλεξ… Το «βαθύ κράτος» πάντοτε έβλεπε την Ορθοδοξία ως πιθανό «Δούρειο Ιππο» των ρωσικής επιρροής στις ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται ιδιαίτερες αποδείξεις σήμερα που το FBI κυνηγά τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας εδώ και ενάμισυ χρόνο και αναζητά φαντάσματα ρωσικής δράσης στις αμερικανικές εκλογές.

Με τις «πατριαρχικές» διαιρέσεις φτάσαμε από την άλλοτε κραταιά Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής στην Αρχιεπισκοπή Νέας Υόρκης και περιχώρων… Χάσαμε την ευκαιρία συνένωσης των δυνάμεων της Ορθοδοξίας στο Νέο Κόσμο, στην οποία οι Ελληνες ορθόδοξοι θα είμαστε οι φυσικοί ηγέτες. Φαντάζεστε, αγαπητοί αναγνώστες, ποια θα μπορούσε να είναι η πολιτική δύναμή μας με την φυσιολογική υποστήριξη εκατομμυρίων άλλων ορθοδόξων της Aμερικής; Σε αριθμούς και μόνο θα ήταν σχεδόν τριπλάσια… Αλλά σε πολιτική αποτελεσματικότητα πολλαπλάσια… Ούτε λόγος να γίνεται για την οικονομική ενίσχυση του Πατριαρχείου που ασφαλώς θα ήταν επίσης πολύ αυξημένη. Αντίθετα, γινόμαστε τώρα μάρτυρες στο φυλλορόημα των κοινοτήτων προς κάθε κατεύθυνση και ειδικά προς τις προτεσταντικές εκκλησίες που ξεφυτρώνουν παντού σαν μανιτάρια…

Με την συνδρομή του φάδερ Αλεξ κατέληξε η ελληνική Ορθοδοξία της Αμερικής αλλά και το ίδιο το Πατριαρχείο, να γίνεται πιόνι στους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς του «βαθέος κράτους» κατά της Ρωσίας αντί να μπαίνει μπροστά ως η ενωτική και κοσμοπολίτικη δύναμη που εμείς οι Ελληνες πάντοτε είμαστε ανά τους αιώνες. Αλλωστε οι τελευταίες κινήσεις του Πατριαρχείου για την αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της σχισματικής Εκκλησίας της Ουκρανίας (που πάντοτε υπαγόταν στο Πατριαρχείο Μόσχας) αποδεικνύει το ρόλο του «γεωπολιτικού» μοχλού του αμερικανικού «βαθέος κράτους» στον οποίο έχει υποβιβαστεί το Πατριαρχείο… Αλλά και η αποτυχία ανοίγματος της Σχολής της Χάλκης ήταν αποτέλεσμα της επιταγής των Αμερικανών να μην «ενοχλήσουμε» τους δύσκολους αλλά πολύτιμους συμμάχους του Τούρκους… Και ας μην αναφερθούμε και πάλι στον αποκλεισμό της Ρωσικής, Βουλγαρικής, Γεωργιανής και Αντιοχειανής εκκλησίας από την Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης το 2016 όπου τον έλεγχο της διοργάνωσης είχε ο φάδερ Αλεξ….

2. Το οικονομικό πρόβλημα αντανακλά την ποδηγέτηση από το Πατριαρχείο

Στα οικονομικά, είναι ολοφάνερη η υπονόμευση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής και η απύθμενη κακεντρέχεια του Πατριάρχη και των ανθρώπων του. Οι «πατριαρχικοί» ελέγχουν απολύτως μέσω του φάδερ Αλεξ δύο πολύ εύρωστα ιδρύματα, το Leadership 100 και το Faith Endowment. Μόνο στο πρώτο λέγεται ότι είναι παρκαρισμένα περίπου $50 εκατομμύρια, ενώ την ίδια στιγμή η Αρχιεπισκοπή είναι χρεοκοπημένη και ετοιμάζεται να δανειστεί $10 εκατομμύρια από ομογενειακή τράπεζα, ενώ η ανέγερση του Αγ.Νικολάου έχει σταματήσει. Και αντί ο φάδερ Αλεξ να προσφέρει ότι είναι δυνατόν από τα ιδρύματα που ελέγχει, βάζει τα φερέφωνά του να κατηγορούν μονόπλευρα τον κ.Δημήτριο (ο οποίος ασφαλώς φέρει μερίδιο των ευθυνών). Μήπως το Leadership 100 δεν έχει προσφέρει στα τελευταία 20 χρόνια χρήματα τόσο στην Αρχιεπισκοπή όσο και στην ανέγερση του Αγίου Νικολάου; Ασφαλώς και έχει, όπως αποδεικνύει το διάγραμμα από την ιστοσελίδα του (παρατίθεται δίπλα). Γιατί δεν το κάνει και τώρα ώστε να επιταχυνθεί η οικονομική ανάκαμψη της Εκκλησίας και να ολοκληρωθεί ο Αγ.Νικόλαoς; Ο φάδερ Αλεξ γνωρίζει την απάντηση, όπως και ο Πατριάρχης… Καμία από τις (υποθετικές) πιθανές εξηγήσεις δεν είναι κολακευτική ούτε για τον Πατριάρχη ούτε και για τον φάδερ Αλεξ…

Η αλήθεια συνήθως είναι απλή στο τέλος: Μαζί με τα δύο παραπάνω ιδρύματα - ο φάδερ Αλεξ έλεγχε και το ταμείο ανοικοδόμησης του Αγ.Νικολάου. Πότε επιτέλους θα δώσει λογαριασμό για το ταμείο του Αγ.Νικολάου; Γιατί ένα κτίσμα που σε καμία περίπτωση δεν θα ξεπερνούσε τα $20 εκατ. έφτασε να έχει προϋπολογισμό περίπου $75 εκατομμύρια; Που πήγαν τα $35 εκατομμύρια που μαζεύτηκαν; Γιατί ο φάδερ Αλεξ έδωσε εκατομμύρια σε κάποιες κατασκευαστικές εταιρίες, ενώ είναι πασιφανές ότι το έργο που τους ανατέθηκε δεν δικαιολογεί τέτοια αμοιβή; Γιατί άραγε πέταξε στα άχρηστα δωρεές (σε έργο) αξίας εκατομμυρίων που θα μείωναν το κόστος; Είχε μήπως αντίστοιχες δωρεές από αλλού; Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα και περιμένουν επειγόντως απάντηση – αλλά αντί απαντήσεως λαβαίνουμε την ύποπτη σιωπή….

3. Ποια είναι τα βασικά ζητούμενα στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση

Από την παραπάνω σύντομη επισκόπηση εύκολα διακρίνονται τα προβλήματα:

1) H ύπαρξη ενός κέντρου εξουσίας (του πατριαρχικού επιτρόπου φάδερ Αλεξ) που δεν έχει θεσμικό ρόλο στη λειτουργία της Εκκλησίας. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν κανόνες που να διέπουν τη λειτουργία του, το ότι δεν υπάρχει «ανώτερος» στον οποίο να λογοδοτεί, έχει κάνει τον φάδερ Αλεξ παράγοντα τελείως ανεξέλεγκτο και επομένως επικίνδυνο. Εχει συγκεντρώσει μεγάλη οικονομική δύναμη μέσω των Ιδρυμάτων που ελέγχει και επίσης μόνιμη πολιτική δύναμη με τις διασυνδέσεις του με το «βαθύ κράτος». Μέσω αυτών, μήπως εκείνος είναι που ελέγχει τον Αρχιεπίσκοπο και τον Πατριάρχη και όχι το αντίστροφο; Στις συνθήκες αυτές κανένας δημόσιος ή ιδιωτικός οργανισμός, καμία οργάνωση και ακόμα καμία επιχείρηση – ακόμα και η πιο μικρή - δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αποδοτικά. Η κατάσταση αυτή έχει ξεπεράσει κάθε όριο και είναι πλέον γενικώς παραδεκτό… Φαίνεται ότι δρομολογείται η αποχώρησή του. Δεν θα είναι όμως αρκετή αυτή καθαυτή αφού πρέπει το Πατριαρχείο να αποφασίσει μια για πάντα ότι στην Αμερική θα υπάρχει μόνο ένας Αρχιεπίσκοπος, ως αντιπρόσωπος του Πατριάρχη, και καμία ανάγκη «επιτρόπων», «πρακτόρων» και προπαντός «εισπρακτόρων»…

2) Κάθαρση και διαφάνεια στα οικονομικά. Τόσο ο Αρχιεπίσκοπος όσο και ο φάδερ Αλεξ πρέπει να συμβάλλουν στην αποκάλυψη όλων των μηχανισμών που οδήγησαν την εκκλησία μας στην σχεδόν χρεοκοπία και το κτίσιμο του Αγ.Νικολάου στη στασιμότητα. Οι ορκωτοί λογιστές δεν έχουν ακόμα τελειώσει το έργο τους και οι εισαγγελείς έχουν ήδη πιάσει δουλειά. Αυτή η εξευτελιστική για την Εκκλησία και τον Ελληνισμό κατάσταση πρέπει να λάβει τέλος και το τέλος δεν μπορεί να είναι άλλο από την απόδοση λογαριασμού, την αποκατάσταση των απωλειών, την επανεκκίνηση τη ανοικοδόμησης του Αγ.Νικολάου και τελικά την αποχώρηση των πρωταγωνιστών, δηλ. τόσο του Αρχιεπισκόπου όσο και του φάδερ Αλεξ.

Αργότερα και αφού η τάξη έχει αποκατασταθεί η Εκκλησία μας σαφώς και πρέπει να αποφασίσει σχετικά με την εκλογή των Μητροπολιτών και του Αρχιεπισκόπου της. Μια μεγαλύτερη αυτονομία είναι πλέον επιβεβλημένη εκ των πραγμάτων, μια διαδικασία ανάλογη με την Εκκλησία της Κρήτης. Η πνευματική σχέση με το Πατριαρχείο θα παραμείνει ισχυρή και απρόσβλητη από βυζαντινές ραδιουργίες και η οικονομική σχέση επίσης θα ενισχυθεί χωρίς ύποπτες και αδιαφανείς δοσοληψίες. Καμία σκέψη δεν θα πρέπει να υπάρξει στις παρούσες συνθήκες για την μεταφορά της έδρας του Πατριαρχείου. Η αιώνια παρουσία του στην Πόλη είναι συνυφασμένη με την Ιστορία της Ορθοδοξίας αλλά και του Εθνους. Δεν πρέπει όμως να παραβλέπουμε ότι η Τουρκία διολισθαίνει προς τον ακραίο Ισλαμισμό με όσους κινδύνους αυτό συνεπάγεται για την επιβίωση και τη ομαλή λειτουργία του Πατριαρχείου..

Η απόφαση που έχουν να λάβουν τελικά οι σύνεδροι της 44ης Κληρικιολαϊκής της Βοστώνης είναι ιστορική μέσα στην απλότητά της.
1) Θέλουμε μια Ορθόδοξη Εκκλησία υπό ΕΝΑ ηγέτη Αρχιεπίσκοπο και ηγέτιδα της Ορθοδοξίας στην Αμερική, ή θέλουμε αποφάσεις για το μέλλον της Εκκλησίας μας να λαμβάνονται σε σκιώδεις διαδρόμους με γνώμονα συμφέροντα ξένα προς την Ορθοδοξία;
2) Θέλουμε να έχουμε συμμετοχή του λαού και του κλήρου στη λειτουργία της Εκκλησίας και τη λήψη αποφάσεων ή πιστεύουμε ότι «η Εκκλησία δεν είναι δημοκρατία»;
3) Θέλουμε διαφάνεια στα οικονομικά ή θα επιτρέπουμε σε «μη θεσμικές» προσωπικότητες, όπως ο φάδερ Αλεξ, να δρουν χωρίς έλεγχο; Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα θα πρέπει να είναι ΝΑΙ στον ΕΝΑ ηγέτη Αρχιεπίσκοπο της Εκκλησίας μας, ΝΑΙ στην ενότητα της Ορθοδοξίας στην Αμερική, Ναι στη δημοκρατική οργάνωση της Εκκλησίας μας και προπαντός ΝΑΙ στην διαφάνεια στα οικονομικά…

______________

* Ο Νίκος Σταματάκης είναι διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.  n.stamatakis@aol.com

[ η Εφημερίδα της Νέας Υόρκης - αρ. φυλ. 261 - 30 Ιουνίου 2018 - σσ. 10-11 ]